خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: نشست سالانه هیئت امنای بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس هیئت امنای این بنیاد، روز سه‌شنبه، ۲۵ تیر در دفتر وزیر در تهران برگزار شد. در ادمه بخش هایی از مباحث طرح شده در این نشست از سوی سخنرانان تقدیم حضورتان می شود:
«سید عباس صالحی» در این نشست طی سخنانی اظهار کرد: نخستین نکته‌ای که لازم است یادآور شوم و در دستور جلسه است این است که از آیت‌الله محمدی همچنان بخواهیم که باز هم آن مسئولیت و محبتی که در بنیاد بوعلی طی این مدت داشتند، همچنان داشته باشند و این مسئله را اولین مصوبه خود قرار دهیم. جناب آقای محمدی هم تعلق خاطرشان به حوزه ابن‌سینا و هم جایگاهی که در خود استان همدان و کشور دارند و بالاخره موقعیت فردی ایشان کمک کرده و می‌کند که ان‌شالله بنیاد بتواند همچنان مسائلش را با همه محدودیت منابع و امکانات به پیش ببرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از رأی‌گیری و اتفاق آرای اعضای حاضر در جلسه مبنی بر انتصاب چهار ساله آیت‌الله غیاث‌الدین طه‌محمدی به ریاست بنیاد، افزود: از محبت آیت‌الله طه‌محمدی برای پذیرش این مسئولیت ممنونیم. قبل از هر بحثی باید به این نکته بپردازیم که برای همه ما که دور این میز جمع شدیم ظاهراً اصل مطلب خیلی روشن است که ابن‌سینا سرمایه‌ای نه کم بدیل به نظر من باید گفت بی بدیل در ایران، اسلام و تشیع است و ما مشابهش را نداریم. ما شخصیت‌های مختلفی را در فرهنگ ایرانی خودمان داشتیم و داریم که مثلاً برخی از این شخصیت‌ها از لحاظ ویژگی‌هایی ممکن است تفاوتها و تمایزهایی و یا حتی امتیازهایی داشته باشند. اما ترکیبی که از لحاظ شناخته‌شدگی جهانی در ابن‌سینا وجود دارد به گستره‌ای از شرق تا غرب عالم از شمال تا جنوب عالم، ابن‌سینا یک شخصیت شناخته شده و تعریف شده و بدون نیاز به معرفی دارد.
وی بیان کرد: خیلی اتفاقات در روابط فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی و جهانی ما می تواند از طریق ابن‌سینا اتفاق بیفتد. و این گنج و گنجینه‌ای است که هنوز از جهت استفاده‌هایی که می‌توانیم از او ببریم سر به مهر است. و آن جوری که باید و شاید از او بهره نبرده‌ایم. همه اینها برای کل ایران، برای اسلام، برای تشیع، برای حکمت شرقی و فلسفه شرقی سرمایه‌ای است که مشابه آن را نداریم.
رئیس هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا در ادامه گفت: با شناخت اجمالی که من دارم، در همدان با اینکه پر از مشاهیر و مفاخر است و شخصیت‌های کمی نداشته و ندارد؛ رأس قله مشاهیر و مفاخرش ابن‌سیناست. نمی‌شود در قله ابن‌سینا مشابهی برای مفاخر همدان پیدا کرد و بقیه فاصله زیادی با ابن‌سینا دارند. کل ایران او را می شناسند.
صالحی ابراز کرد: شما در حوزه گردشگری هیچ شخصیتی مثل ابن‌سینا ندارید که از بچه کوچک تا فرد کهنسال، زن، مرد، باسواد، کم سواد و... چنین شخصیتی داشته باشد که بخواهید او را به عنوان قطب مطرح کنید و مخاطب این نگاه بخواهد با همدان ارتباط برقرار کند. نماد هویت همدان واقعاً می‌تواند ابن‌سینا باشد. لذا ابن‌سینا هم از لحاظ فضای کشوری و هم در فضای منطقه‌ای سرمایه‌ای است که بیش از پیش می‌شود روی آن کار، تلاش و سرمایه‌گذاری کرد. ما به‌عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ظرفیتی که داریم و ظرفیت فردی که تک تک اعضای هیئت امنا دارند و اساتید بزرگواری که در جلسه حضور دارند، در طول دو سال باقی‌مانده از این دولت از ظرفیت ابن‌سینا در فضای داخلی و بیرونی و بین‌المللی استفاده بیشتری بکنیم.
وی در مورد تداعی نام بنیاد بوعلی و شخصیت ابن‌سینا تاکید کرد: بنیاد بوعلی باید با خود کلمه بوعلی تداعی پیدا کند؛ یعنی همه در داخل و بیرون حس کنند، بنیاد بوعلی مرکز و مرجع اصلی ابن‌سیناپژوهی و ابن‌سیناگستری است؛ هم از لحاظ دانش و هم لحاظ فرهنگی. مجموعه‌های مختلفی که می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند را فهرست کنند. وزارت علوم طبیعتاً می‌تواند نقش داشته باشد. سازمان فرهنگ و ارتباطات و صدا و سیما و ریاست آن با همه علایق عمیقی که ایشان به همین موضوع و حوزه دارند یا اگر به نظر بیاید مجموعه دیگری هم در حوزه بین‌المللی می‌توانند به کمک ما بیایند.
سازمان میراث فرهنگی هم با همین نگاه باید پای‌کار باشد. اما ما بتوانیم با یک نگاه هم‌افزایی نهادی و سازمانی و مجموعه‌هایی که می‌توانند به کمک بیایند، مشکلات را رفع کنیم. برخی سازمان‌ها در این زمینه وظایف ذاتی دارند و برخی سازمان‌ها هم با یک حاشیه‌ای می‌توانند از منابع خود به طرف این موضوع آمده و آن را جدی‌تر بگیرند و در فضای کاری خود قرار دهند. الان به نحوی این مسئولیت و رسالت حوزه ابن‌سینا با همه ظرفیتی که در ابن‌سینا هست به عهده این جمع واگذار شده است و خارج از یک جلسه هیئت امنا که هر از چند گاه و بیگاه می‌تواند برگزار شود و باید برگزار کند، باید بتوانیم همه انرژی فردی و انرژی جمعی‌مان را به خدمت این کار بیاوریم و ببینیم چه افراد و مجموعه‌هایی را می‌توانیم به این جمع متصل کنیم و این خط اتصال برقرار شود.
صالحی تاکید کرد: با توجه به انرژی و انگیزه‌ای که جناب آقای استاندار در سطح ملی دارند، و با کمک ریاست بنیاد و امکاناتی که در استان هست، در طول دو سالی که از دولت باقی است کارهای اساسی انجام شود. تلقی که بنده از ابن‌سینا دارم مبالغه‌آمیز نیست و درک من از این حوزه این است که بتوانیم در این‌باره کمک کنیم و دین کوچکی را نسبت به این شخصیت بزرگ ادا کنیم.
انسان از تهمت‌های ناروا به بوعلی شرم می‌کند
آیت‌الله «غیاث‌الدین طه‌محمدی» نیز درباره عظمت شیخ‌الرئیس بوعلی گفت: ما در میان مفاخر خودمان به تعبیر حضرت امام شخصیتی مثل بوعلی‌سینا نداریم. معرفی این شخصیت جهانی به جهانیان ضعیف بوده است. الان هم آن‌گونه که باید نمی‌توانیم قدمی برداریم و خدمت کنیم، چون نه تنها طبش و فلسفه‌اش، بلکه باید جامعیتش به دنیا معرفی شود. اما از نظر امکانات و اعتبار مالی دست و بالمان بسته است و از این نظر رنج می‌بریم. ما بر خود واجب می‌دانیم آنچه را هیئت امنا تصویب کند، عاشقانه عمل کنیم ولی از طرفی بدون امکانات لازم کارها پیش نمی‌رود.
رئیس بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا اضافه کرد: معرفی این شخصیتِ اسلام، ایران، تشیع و ایران بزرگ زمان شیخ‌الرئیس، خیلی کار خوب و پر ارجی است. در حال حاضر ترجمه درستی از کتاب قانون در اختیار جهان پزشکی نیست. در دنیا هم فقط ایشان را به عنوان عالم طب و فلسفه می شناسند و شاید هنوز ما نتوانسته‌ایم ثابت کنیم که بوعلی‌سینا علاوه بر اینکه یک حکیم است، یک عارف تمام عیار است. استاد حسن‌زاده آملی فرموده‌اند: اگر کسی در سیر عملی به مراتب عالی عرفان نرسد، نمی‌تواند نمط‌العارفین را بنویسد. دنیا هنوز باورش نشده که بوعلی در عین این همه مشاغل، یک عارف پیشرفته است و بنابراین اگر نتوانیم کار شایسته‌ای انجام دهیم در حق او ظلم کرده‌ایم.
رئیس بنیاد بوعلی‌سینا با اشاره به تخریب چهره بوعلی در طول تاریخ، گفت: شخصیت بسیاری از مفاخر ما به دلایلی تخریب شده و جناب شیخ الرئیس هم کم تخریب نشده است و این ظلم فاحشی است که اول در حق بوعلی و بعد به مردم و مکتب و دین شده است. انسان شرم می‌کند نسبت‌های ناروایی که به چنین شخصیت‌های بزرگی داده‌اند، بیان کند. اما خدا را شکر می‌کنم در طول این ۱۵ سال گذشته نسبت‌های ناروا را از چهره شخصیت ابن‌سینا و سایر بزرگان بزرگ زدوده‌ایم.
کنگره جهانی بوعلی را شهریور ۹۹ برگزار می‌کنیم
«سید سعید شاهرخی» در این نشست گفت: اجازه می‌خواهم در جمع شما و در محضر اساتید از حضرت آیت‌الله محمدی به واسطه همه الطاف و و بزرگواری‌هایی که در استان همدان، در همه امور داشتند سپاسگزاری داشته باشم. خصوصاً اینکه سالیان سال است که در خدمت ایشان هستیم و نگاه ویژه‌ای به بحث بوعلی و این بنیاد دارند و در جهت بوعلی‌پژوهی و اقداماتی که آنجا داشتند همیشه بخش اعظمی از زحمت کار را ایشان کشیدند و از پذیرش این مسئولیت توسط ایشان من نیز تشکر می‌کنم.
استاندار همدان در مورد اهمیت معرفی شخصیت ابن‌سینا نیز گفت: همه باید به دنبال راهکارهایی باشیم که بتوانیم در جهت معرفی ابعاد شخصیت علمی، عرفانی و ابعاد مختلف وجودی این شخصیت بارز قدم برداریم. یقیناً سهم و مسئولیت استان همدان و مسئولین آن در این زمینه بسیار سنگین است.
وی اضافه کرد: من هم باز تأکید می‌کنم که همدان هم مفاخر بسیار زیادی دارد و هم جاذبه های بسیار زیادی که معرف فرهنگ و هنر و علم و میراث استان همدان است. اما آن چیزی که خیلی برجسته خودنمایی می کند حضور و وجود شیخ الرئیس و آرامگاه مبارکش در استان همدان است که آوازه جهانی دارد. خیلی‌ها از سراسر کشور به قصد دیدار و زیارت آرامگاه بوعلی به همدان تشریف می‌آورند؛ بنابراین رسالت ما، رسالت سنگینی است. ما اعلام امادگی می کنیم که اگر تصمیمی استانی، ملی و یا بین‌المللی گرفته شود، مشارکت کنیم؛ چرا که این ظرفیت در استان همدان وجود دارد. استان همدان همواره میزبان رویدادهای بین‌المللی بوده است و سال گذشته ما میزبان دو رویداد آسیایی و بین‌المللی بودیم. و این ظرفیت در استان همدان وجود دارد که فقط باید برنامه‌ریزی شود.
عضو هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا افزود: به نظر می‌رسد باید تیمی با محوریت خود بنیاد تشکیل دهیم و به گونه‌ای عمل کنیم که اقداماتی که برای بوعلی‌پژوهی و معرفی شخصیت بوعلی صورت می‌گیرد در این بنیاد متمرکز کنیم و جای دیگری نیست که بتوانیم این کار را بکنیم. من به سهم خودم همه استان را پای کار می‌آورم و پشتیبانی می کنیم؛ اما یقیناً در سطح ملی هم باید همین‌گونه نگاه شود. برای اینکه به نتیجه برسیم، لازم است برای این دو سال باقی‌مانده از دولت، از امروز برنامه عملیاتی تعریف کنیم. یعنی بگوییم تا شهریورماه - که ما آن برنامه هرساله را داریم - این کار را انجام دهیم.
شاهرخی بیان کرد: پیشنهاد خود من این است که اگر بتوانیم مثلاً یک رویداد ملی و یا بین المللی در شهریور سال بعد در استان همدان داشته باشیم و بتوانیم هم فرهیختگان و علاقه‌مندانی که در ایرانند، در همدان جمع کنیم و هم میهمانانی که به‌صورت ویژه از کشورهایی که علاقه‌مند هستند دعوت کنیم و کنگره بین‌المللی در استان همدان، برای پاسداشت شخصیت این عالم وارسته و معرفی هر چه بیشتر او داشته باشیم. آوازه اینگونه نشست‌ها قطعاً بین‌المللی خواهد بود و در کشور خودمان نیز تأثیر خواهد داشت.
وی ادامه داد: دبیرخانه بنیاد هم پیشنهادات خود را با موافقت وزیر محترم ارایه کند و ما نیز در همدان به نیابت از رئیس هیئت امنا در کارگروه فرهنگی، اجتماعی استان هم آن را مصوب می‌کنیم.
در ادامه این نشست «ابوذر ابراهیمی ترکمان» اظهار کرد: از دوستان بنیاد بوعلی، مخصوصاً آیت‌الله محمدی خیلی تشکر می‌کنم، که از همان روز اولی که در خدمت ایشان بودیم، متوجه این شیفتگی نسبت به مرحوم ابن‌سینا در ایشان شدم و بخاطر همه این زحمات و تلاش‌ها و دفاع‌هایی که در برابر این همه تخریب انجام دادند، تشکر می‌کنم.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در مورد همایشی که مقرر است در شهریور ۹۹ در همدان برپا شود، نیز گفت: همایش ابن‌سینا تصویب شد، رایزنان فرهنگی، برای ملاقات با ابن‌سیناپژوهان و دعوت از آنها آمادگی دارند و در صورت تصویب بین‌المللی این همایش کمک لازم انجام خواهد شد.
وی با تأکید بر استفاده از زمینه‌های ارتباطی رسانه‌ای و مراوده با مراکز و اشخاص مرتبط با ابن‌سیناپژوهی در دنیا گفت: باید ارتباطات بین‌المللی بنیاد، به نحو شایسته انجام گیرد و بروشوری برای ارایه به نهادهای متناظر خارجی تهیه شود. گاهی اوقات با کوچکترین ارتباطات، بزرگترین امکانات جذب می شود و بزرگترین دستاوردها گرفته می‌شود و جلوی خیلی از کارهای تکراری گرفته می‌شود و ما می‌توانیم از این حیث هم کمک کنیم.
ابراهیمی ترکمان در زمینه بهره‌مندی از ظرفیت شناخته شده جهانی ابن‌سینا نیز گفت: ما شخصیت بزرگ جهانی مانند ابن‌سینا را داریم، ولی نمی‌توانیم از آن بهترین استفاده را کنیم. انتظار داریم بنیاد در حد استانداردهای بین‌المللی شناخته شد و شخصیت‌های خارجی که به ایران می‌آیند، بتوانند با این بنیاد مراوده داشته باشند.
همچنین در ادامه «حسن بلخاری» نیز گفت: متشکرم از جناب آقای آیت‌الله محمدی که الحمدالله پذیرفتند مجدداً مسئولیت ریاست بنیاد را بر عهده داشته باشند.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و عضو هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا تاکید کرد: نکات مهمی در باب ابن‌سینا گفته شد، من یک مطلب را عرض بکنم که برای اعضای محترم جلسه باید جدید باشد. ابن سینا رساله‌ای دارند به نام رساله معراجیه که یکی از شاگردان ایشان با عنوان معراج‌نامه هم ترجمه کرده است. بحث بسیار زیبایی دارد با عنوان تأویل معراج و تمامی مراحل معراج را با استناد به سیر عقل تفسیر می‌کند که بسیار زیباست. در پایان مقدمه آن بحثی دارد که روایتی را می‌آورد که حضرت رسول به حضرت امیرالمؤمنین می‌فرماید که ای علی ”اذا تقرب الناس الی خالقهم فی ابواب البر فتقرب الیه بانواع العقل تسبقهم" و بعد جمله ابن‌سینا در باب حضرت امیرالمؤمنین می‌آورد. اینکه دکتر صالحی در باب شیعه بودن ایشان اشاره کردند، که یکی از ادله جدی آن این جمله است. یک جمله فوق‌العاده مهمی را می‌آورد، مبنی بر اینکه در میان تمامی اصحاب و یاران پیغمبر، علی معقول بود و بقیه محسوس. این جمله‌ای است که ابن‌سینا می‌آورد و محتمل شعر مولانا که "ای علی که جمله عقل و دیده‌ای- شمه‌ای وا گو از آنچه دیده‌ای" متأثر از همین روایت ابن‌سیناست. این نکته را من اینگونه تمام بکنم که محال است کسی به جان حکمت برسد ولی به ولایت نرسد. این جزو محالات است و ابن‌سینا از این لحاظ فوق‌العاده مهم است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: در بعد جهانی رسماً جریان آکوئینی رسماً منتسب به سینوی است، یعنی نقشی که ابن سینا در قرون وسطی بازی می‌کند و از دل آن آکوئینی بیرون می‌آید، فوق‌العاده است، اما همانطور که بزرگواران فرمودند، این نقش شناخته نشده است. الان بنیاد سعدی را داریم که ظاهراً بودجه مستقل دارد. در بنیاد بوعلی‌سینا هم تا مسئله بودجه حل نشود کار به ثمر نمی‌نشیند که باید به طریقی حل شود پس یا باید مثل بنیاد سعدی باشد یا استاندار محترم و فرهنگ‌دوست همدان، بخشی از بودجه را که رسماً باید یک عددی باشد فراهم کنند. این عدد بودجه باید به گونه‌ای باشد که دوستان بتوانند کارها را به انجام برسانند و انجمن هم در این میان با تمام توان و تمام قد در خدمت ابن‌سینا هست و تا بتوانیم کار را پیش ببریم.
همچنین در ادامه «غلامرضا اعوانی»، نیز در مورد انتخاب رئیس بنیاد گفت: آیت‌الله محمدی در زمینه ابن سینا، سابقه‌ای طولانی دارند و کارهای زیادی انجام داده‌اند. با پشتکاری که در ایشان سراغ داریم مسلماً بهترین و مناسب‌ترین گزینه برای مدیریت بنیاد هستند.
عضو هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا اضافه کرد: ابن‌سینا شخصیتی جهانی است و بیش از آنچه که ما فکر می‌کنیم، تأثیر و عظمت دارد. گاهی دیده می‌شود کسانی که نامشان ظاهراً خیلی بزرگتر است ولی توخالی هستند. عظمت بعضی انسان‌ها بیشتر از آن چیزی است که در تاریخ نوشتند اما واقعاً وقتی ابن‌سینا را بطور تطبیقی با ارسطو مطالعه کردم، هزار نکته پیدا کردم که هنوز به آنها توجه نشده است.
عضو شورای علمی بنیاد بوعلی درباره تأثیر جهانی فلسفه ابن‌سینا، خاطرنشان کرد: فرهنگستانِ فرهنگستان‌های جهان داریم که ۹۲۰ فرهنگستان جهان در آنجا عضو هستند. اینها در صدد چاپ ابن‌سینای لاتین بودند. ابن‌سینای لاتین هفت‌بار تصحیح شده است. نه اینکه هفت‌بار تکرار شده باشد. اگر شما هفتمین تصحیح کتاب را ببینید، اصلاً تعجب می‌کنید که چه کاری کرده‌اند و می‌گویید اصلاً مگر نیازی هست که دوباره این کار بشود اما آنها اعتقاد دارند هر نسلی اگر علم می خواهد و زنده به آن است - همانطور که غذای دیروز شما را سیر نمی‌کند باید هر نسلی دوباره با آن دقت زیاد در این‌باره اقدام کند. ما کار گردآوری نسخ ابن‌سینا را در مؤسسه حکمت و فلسفه آغاز کردیم ولی متأسفانه در ایران کار ادامه پیدا نمی‌کند. مثلاً همان ساختمانی که برای ابن‌سینا تهیه کردیم، به خوابگاه تبدیل کردند و متأسفانه کارهای ما به‌گونه‌ای است که ادامه‌دار نیست.
نظر شما