به گزارش خبرنگار گروه مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان، قرار گرفتن در زمره یاران امام زمان(عج) آرزوی همه شیعیان و منتظران حضرت حجت(عج) است اما عملی شدن این آرزو الزاماتی دارد مثل مهارت هایی که باید کسب شود، از این رو درباره مهارت های موردنیاز منتظران حضرت بقیه الله الاعظم(عج) با حجت الاسلام «جواد اسحاقیان»، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت گفت وگویی داشته ایم که در ادامه می آید:
حرکت در مسیر زمینه سازی ظهور نیازمند برخورداری از چه مهارت ها و توانایی هایی است؟
در مسیر زمینه سازی ظهور دو دسته توانمندی شامل فردی و اجتماعی و کلان نیاز است که یک منتظر باید از آنها برخوردار باشد. مهارت های فردی شامل مهارت های معرفتی، رفتاری و کاملاً انفرادی است.
هر کدام از مهارت های حوزه فردی که نیازمند برخورداری از آنها در مسیر زمینه‌سازی ظهور هستیم، معطوف به چه مواردی است؟
در دوران آخرالزمان که منتهی به ظهور امام زمان (عج) است، نیازمند شناخت جریان ها و تشخیص راه های مقابله با آنها هستیم زیرا این دوران زمان وقوع فتنه های بسیار است. به طور مثال در جریان ها و رویدادهایی مانند دجال که در آخرالزمان رخ می‌دهد افرادی به دلیل بی اطلاعی و جهالت به آن می‌پیوندند. این افراد به این دلیل که از قدرت تشخیص لازم برخوردار نیستند نمی‌توانند جریان‌های معنویت گرا و حق را شناسایی کنند لذا ممکن است که به جریان های کاذب بپیوندند.
در زمینه مهارت های معرفتی که شامل حوزه های شناختی می شود بخشی از مهارت‌ها به صورت علمی است که فرد باید در کلاس های درس و دانشگاه آنها را کسب کند و بخشی از آن نیز مربوط به درون افراد است که همان تزکیه است، زیرا اگر تزکیه نفس وجود نداشته باشد، موجب عدم شناخت صحیح و تشخیص غلط می شود.
ایجاد تزکیه نفس در درون، موجب ایجاد مهارت فردی و معرفتی در انسان می شود چنان که در آیات قرآن کریم آمده: «يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ؛ اما آن روز که بعضی از آیات پروردگارت تحقّق پذیرد، ایمان‌آوردن افرادی که قبلاً ایمان نیاورده‌اند، یا در ایمانشان عمل نیکی انجام نداده‌اند، سودی به حالشان نخواهد داشت! بگو: «(اکنون که شما چنین انتظارات نادرستی دارید،) انتظار بکشید ما هم انتظار (کیفر شما را) می‌کشیم!» در تأویل این آیه آمده است، افرادی که در زمان ظهور امام زمان (عج) از ایمان درونی لازم برخوردار نباشند، نمی توانند در لحظه، حق را از باطل تشخیص دهند لذا از منفعت آن عصر بهره ای نمی برند.
بخشی از مهارت های فردی لازم، در حوزه مهارت های رفتاری نمود پیدا می‌کند مثل «نه گفتن» به برخی پیشنهادها. ممکن است افرادی وجود داشته باشند که در حوزه شناختی از مهارت لازم برخوردار باشند اما مهارت رفتاری لازم برای مقابله با برخی از مسائل را نداشته باشند به طوری که در زمان پیامبر (ص) افرادی می گفتند ما نماز می خوانیم اما نمی توانیم با بت ها مقابله کنیم ، در زیارت عاشورا نیز می خوانیم : «وَ رَزَقَنِى الْبَراَّئَةَ مِنْ اَعْداَّئِکُمْ؛ و روزیم کند بیزارى جستن از دشمنانتان را» یعنی از خداوند می‌خواهیم دوری کردن از مشرکان و دشمنان را روزی ما قرار دهد زیرا ممکن است بسیاری از افراد به امام زمان و اهل بیت علیهم السلام علاقه داشته باشند اما قدرت مقابله و ایستادگی در برابر طاغوت و بت های جاهلیت هر زمان را نداشته باشند.
این آسیب ها امروز در جامعه ما به وفور وجود دارد زیرا آسیب های بسیاری در حوزه فضای مجازی یا فضای حقیقی وجود دارد که ممکن است افراد علی رغم مهارت های تشخیصی لازم، در مواجهه با این آسیب ها نتوانند تاب بیاورند و دچار لغزش شوند.
در گام بعد منتظران چه مهارتی را باید کسب کنند؟
سومین مهارت فردی مد نظر در حوزه مهارت‌های کاملاً شخصی و انفرادی است یعنی هر فردی در هر حوزه‌ای مثلاً فکری و اجتماعی مانند روابط عمومی یا مهارت های فناورانه و روز دارای استعداد و توانایی است و باید به سمت تقویت آن حرکت کند.
برای مثال پیامبر (ص) زمانی در صدر اسلام به فردی مانند سلمان که توانایی های لازم در حوزه جنگ را داشت، نیازمند بودند، امام زمان (عج) نیز در زمان ظهور و تشکیل حکومت مهدوی به تمام توانایی ها و مهارت های افراد نیاز دارند.
یعنی مهارت ها و توانمندی های افراد در عصر ظهور به کمک حضرت(عج) در تحقق جامعه آرمانی جهانی می آید؟
برخی از توانایی ها و مهارت ها به زمان و مکان خاصی اختصاص ندارد به طور مثال قدرت ارتباط و تعامل با دیگران مهارت و توانایی ای است که در هر دوره و زمانی مورد نیاز است، یا آنکه هر پیامبری که مبعوث می‌شد نیازمند افرادی بود که توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران را داشته باشد لذا امام زمان (عج) نیز در حکومت موعود نیازمند افرادی هستند که قدرت ارتباط گیری و اصطلاحاً روابط عمومی بالایی داشته باشند.
در زمینه های دیگر نیز امام زمان (عج) در حکومت مهدوی نیازمند بهره گیری از مهارت افراد هستند؛ برخی تصور می‌کنند که مهارت های آنها در دوران ظهور امام زمان (عج) مورد نیاز نیست و بر این باورند که در آن دوران سازمانی جدید برپا خواهد شد در حالی که این منطق صحیح نیست زیرا انسان توانا در هر برهه ای تواناست و می تواند تاثیر گذار باشد و مسلماً فرد توانا قادر به زمینه سازی ظهور است.
آیا می توان منتظر ماند تا ظهور رخ دهد و به تناسب نیازمندی های آن عصر به کسب مهارت اقدام کرد؟
فرایند کسب مهارت و توانمندی نیازمند برخورداری از زمینه‌های لازم است و فردی که فعال نباشد و دست روی دست گذاشته باشد نمی تواند یک مرتبه توانمندی و مهارت لازم را برای مثمر ثمر بودن در حکومت مهدوی کسب کند.
در عرصه مهارت های اجتماعی نیز فردی که بنا دارد زمینه ساز ظهور امام زمان (عج) باشد باید به چه توانایی هایی تجهیز شود؟
در عرصه مهارت های اجتماعی سه شاخه مطرح است، اول مدیریت های استراتژیک که از مسائل مالی و مسئولیت های اجتماعی کلان است به طور مثال مدل اداره اجتماعی در زمان پیامبر (ص) یک نوع بود، بعدها در زمان امام صادق علیه السلام این روش، به گونه ای دیگر شد و در دوران کنونی نیز تفاوت بسیاری با گذشته دارد زیرا مدل‌های مختلف مدیریتی و ایده‌های متعدد در دوران کنونی مطرح شده و ضعف ها و قوت‌های گذشته مشهود است لذا نگاه مدیریت استراتژیک و کلان با بهره‌گیری از این تجربه‌ها، تصمیم صحیحی برای اداره جامعه است.
امام خمینی (ره) پیرامون موضوع مقاومت می‌فرمایند: اگر در کشور توسعه ایجاد نکنیم و منطقه ای و بین المللی به امور نگاه نکنیم، حتما شکست خواهیم خورد. این یعنی که اگر بنا داریم موفقیتی کسب کنیم باید به بیرون از کشور توجه کنیم و اگر محدود به کشور خود باشیم حتما با شکست مواجه می شویم.
دومین مهارت اجتماعی موردنیاز منتظران، مقابله با ساختارهای ظالمانه است زیرا در دوران ظهور بنا داریم با تمامی ساختارهای ظالمانه برخورد کنیم و نگاه منطقه ای و فردی به هیچ عنوان وجود ندارد بنابراین باید به سمتی حرکت کنیم تا نحوه تقابل با این ساختارهای ظالمانه را از هم اکنون در وجود خود نهادینه کنیم.
این دو مهارت، زمینه‌ساز سومین توانمندی یعنی به روز رسانی روش های مدیریتی است که جزء مهارت های بسیار مورد نیاز در دوران زمینه سازی ظهور است. در زمان پیامبر (ص) بنا شد تا اسلام برای تمام جهانیان تبلیغ شود، روش مورد استفاده در این امر نامه‌نگاری به مناطق و پادشاهان آنان بود اما در زمان امام صادق علیه السلام روش تبلیغ دین به صورت وکالتی تغییر کرد و امام صادق علیه السلام شبکه ای از وکلا و نمایندگان خود را در مناطق مختلف مستقر کردند که حتی بسیاری از آنها ناشناخته و هم مشغول به کارهای مالی و هم مشغول کارهای تشکیلاتی و تبلیغاتی بودند.
از این تغییر روش های تبلیغی ائمه اطهار علیهم السلام باید یاد بگیریم که به روزرسانی روش های مدیریتی یکی از نکات مهم در دوران حکومت مهدوی نیز خواهد بود و لذا در دوران غیبت و زمینه سازی ظهور باید با تشکیل اتاق فکر رصد کنیم که اقتضای زمان به طور مثال در زمینه تبلیغ دین چه روشی را می طلبد.
نظر شما