شبهه انسان‌دوستانه‌ای با عنوان انجام حج یا کمک به فقرا؟/حج مایه زدودن فقر از جامعه دینی است

حجت الاسلام «امیر صالحی» در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اصفهان با اشاره به اینکه در سال های اخیر بعضی از افراد به خاطر آشنا نبودن با مبانی دینی یا مخالفت با احکام الهی بیان می کنند که به جاي رفتن به سفر حج به فقرا کمک شود، گفت: اين حرف اشتباهی است، چرا که کمک به فقرا در دين، جاي خود را دارد و حتما بايد به فقرا هم رسيدگي شود ولي اين امر به معني تعطيل کردن ديگر دستورات ديني مانند حج نيست.

کارشناس فقه مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی ادامه داد: باید توجه داشت که اهمیت یک مسئله دینی را باید از دین اسلام برداشت کرد، کارشناس دین باید نسبت به آن نظر کند، نه اینکه بر اساس سلیقه، انفاق به فقرا را بالاترین کار و حتی بالاتر از حج بدانیم. با مراجعه به روایات مختلف درمی‌یابیم که فريضه حج با دستورات ديني ديگري مانند انفاق در راه خدا مساوی نيست.

حجت الاسلام صالحی گفت: برای اثبات این مطلب نکاتی باید مورد توجه قرار گیرد از جمله اینکه قرآن کریم در آیه 97 سوره آل عمران ﴿وَ لِلَّهِ عَلیَ النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ اِلَیْهِ سَبِیلًا وَ مَن کَفَرَ فَاِنَّ اللهَ غَنیِ عَنِ الْعَالَمِین﴾ حج را بر کسانی که توانایی انجام آن را داشته باشند، واجب دانسته و آن را از حقوق الهی بر مردم شمرده است. از همین رو، هر شخص مستطیع که حج را ترک کند، دستوری واجبی را وانهاده است. تعبیر (مَن کَفَرَ) در این آیه برای کسی که حج را ترک کند، نشانگر اهمیت و جایگاه ویژه حج و بزرگ بودن گناه ترک حج نزد خداوند است.

وی افزود: بر هر مسلمان واجب است در صورت استطاعت دست کم یک بار حج به جا آورد وجوب حج بر مستطیع و ترک یا کوتاهی در به جا آوردن آن، موجب استقرار حج می‌گردد. نتیجه استقرار حج آن است که حتی اگر استطاعت شرعی از دست برود، انجام حج بر شخص واجب است و اگر وی بمیرد، باید در نخستین سال ممکن به نیابت از او و از اصل مالش حج بگزارند.

این کارشناس فقه تصریح کرد: در روایات فراوان، ترک حج نکوهش و از آن منع شده است تا جایی که، تارک حج کافر است و چنین فردی یا کسی که آن را به تاخیر‌ اندازد تا حج را از دست دهد، مسلمان از دنیا نخواهد رفت و در روز قیامت یهودی یا نصرانی محشور خواهد شد.

حجت الاسلام صالحی گفت: نکته ای که کمتر به آن توجه می شود این است که در روایات بیان می‌دارند که حج‌ فقر را می‌زداید و نیازهای دنیوی را برآورده می‌سازد و با ترک حج، هیچ خیر دنیوی به دست نمی‌آید و هر کس که حج را به سبب حاجتی دنیوی ترک ‌کند، هرگاه حاجیان از حج بازگردند، او هنوز به مقصود خود نرسیده است.

وی متذکر شد: روایات ضمن نهی از ترک حج، بازداشتن دیگران از حج یا تاخیر افکندن در حج آنان را مایه دچار شدنش به گرفتاری و بیماری دانسته‌اند، از دیدگاه روایات، حج از جنبه فردی، مایه پاکسازی گناهان حج‌‌گزار است و ترک حج که از گناهان بزرگ و موجب فسق به شمار می‌رود، محرومیتی است که انسان به سبب گناه به آن مبتلا می‌شود.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه در بعد اجتماعی نیز حج مایه استواری دین و پایداری جامعه اسلامی و مسلمانان دانسته شده که عذاب را از امت اسلامی دور می‌کند گفت: از همین رو، روایات متروک ماندن کعبه و ترک حج را موجب هلاکت جامعه اسلامی و نزول عذاب الهی که مهلتی برای رهایی از آن نیست، شمرده‌اند.

حجت الاسلام صالحی اضافه کرد: به جهت اهمیت اجتماعی حج و آسیب‌های برآمده از ترک عمومی حج، بر پایه روایات، حاکم اسلامی موظف است در صورت تعطیلی حج، مردم را به انجام آن وادار کند و اگر افراد توان مالی نداشته باشند، ایشان را با هزینه بیت المال به حج بفرستد، کم اعتنایی به حج و تعطیل کردن آن، از رخدادها و فتنه‏‌های پیش از ظهور حضرت ولی‌ عصر(عج)دانسته شده و سفارش کرده‌اند که در این حال، با تضرّع نزد خداوند، امان از عذاب خواسته شود.

وی در پایان گفت: حج مایه زدودن فقر از جامعه دینی است با حج است که فرد واجبات مالی خود را می پردازد و در راه خدا برای کمک به فقرا در روز عید قربان، قربانی می کند و بعد از سفر حج اطعام و انفاق دارد و افرادی نوعا نسبت به سفر حج شبهه وارد می کنند که نه اهل حج هستند و نه اهل انفاق.