به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «حسن محدثی» عصر دیروز در نخستین نشست از سلسله نشست های فرهنگ و مسایل اجتماعی که با عنوان جامعه شناختی پدیده های زن کشی و شوهرکشی به همت پژوهشکده فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، گفت: عقب ماندگی جامعه شناسی خانواده در ایران را شاهد هستیم. کلی گویی جامعه شناسان ایران به جای نظریه پردازی، عدم کار تجربی نوآورانه و توزیع دهنده واقعیت خانواده در ایران، محافظه کاری و تکرار مکررات از جمله علت های عقب ماندگی جامعه شناسی خانواده در ایران است.
این جامعه شناس، استاد دانشگاه و نویسنده در مورد شرح کار تجربی خود در زمینه پدیده شوهرکشی در ایران اظهار داشت: روش تحقیق بنده روش آمیخته مرکب از روش اسنادی و تحلیل روایت است. گزارش های روزنامه نگارها، مصاحبه روایی، پرونده های قضایی و دادنامه ها ابزار گردآوری داده هایم بودند. نمونه روش تحلیل روایت عبارت است از 56 زن شوهرکش در زندان زنان قرچک ورامین. ما با 60 نفر از زنان که شوهران شان را کشته بودند در زندان مصاحبه کردیم و 56 مورد آن را در کتاب شوهرکشی که برای خواننده عام نوشتم در قالب داستان آوردم.
وی با بیان اینکه مدل شوهرکشی در ایران با مدل شوهرکشی در کشورهای دیگر متفاوت است، عنوان کرد: تحقیقات ما نشان می دهد شوهرکشی در زمینه اجتماعی مدرن رخ می دهد. زمینه اجتماعی جدید یعنی فردگرایی و ارتباط گسترده زنان و تضعیف نظارت خویشاوندی.
محدثی که به جامعه شناس دین مشهور است، نخستین علت شوهرکشی را سردی عاطفی ذکر کرد و افزود: عشق پدیده کوتاه مدتی است، اگر دوست داشتن جایگزین عشق نشود، خلأ عاطفی ایجاد می شود. در پنج سال اول زندگی احتمال شوهرکشی کم است زیرا هنوز شور عاشقی وجود دارد. عدم ارضای نیازهای عاطفی و جنسی، مشکلات اقتصادی، دخالت خانواده ها، درگیری مرد با شغل و نارضایتی های گوناگون از جمله عوامل سردی عاطفی است. این سردی عاطفی نیاز دارد که جبران شود. این احتمال هست که بخش کوچکی از زنان که با سردی عاطفی مواجه می شوند، ممکن است در رابطه عاطفی با مرد دیگری قرار بگیرند.
وی ادامه داد: بخشی از این زنان هر نوع تضادی را تجربه می کنند، تضاد درونی و تضاد اجتماعی. طبیعتا بحث جدایی پیش می آید زیرا انسان نمی تواند در درازمدت در تضاد بماند. در نتیجه این زنان با موانع طلاق که اجتماعی، اقتصادی و حقوقی است، مواجه می شوند. در نهایت کار به جایی می رسد که نقشه برای حذف فیزیکی همسر کشیده می شود. 37 مورد از 56 مورد شوهرکشی که با آنها مصاحبه داشتیم، بدین گونه بوده است. راهکار جامعه شناسی که برای این موضوع داریم، این است که به زن حق طلاق داده شود و موانع طلاق برداشته شود. سوال این است که با این کار طلاق زیاد می شود و جواب ما این است که در مقابل قتل کمتر می شود. عرف و سنت ما به شدت با طلاق مخالف است. توصیه من به دختران این است که قبل از ازدواج حق طلاق را بگیرند و توصیه ام به پسران این است که دودستی حق طلاق را تقدیم کنند.
این جامعه شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه زن کشی از قدیم تا حال وجود داشته است، بیان کرد: زن کشی برخلاف شوهرکشی مدل نیست. ما پدیده شوهرکشی را در قدیم نداشتیم. نگرش مالکانه مرد به همسر و رنجش شدید التیام نیافته دو علت عمده زن کشی است. فقدان گزینه جایگزین و دسترسی بی مانع منجر به زن کشی می شود. راهکار جامعه شناختی این است که فکری برای دسترسی فیزیکی کنیم یعنی زن در محیط خانه به نحوی به بیرون از خانه دسترسی داشته باشد و در موارد خطر به اصطلاح بتواند آلارم دهد. زن کشی در اروپا نیز زیاد است، راهکار آنها این بوده که زن بتواند آلارم دهد و خود را از وضعیت خشونت بار نجات دهد.
محدثی خاطرنشان کرد: جامعه شناس باید راهکار عملیاتی و قابل اجرا دهد نه راهکار کلی. محیط خانه باید به تجهیزاتی مجهز شود که مانع قتل زن شود، سپس در درازمدت بر روی فرهنگ پدرسالار باید کار کنیم. در مدل شوهرکشی سه عنصر فرهنگی نقش ایفا می کنند که عبارتند از رسانه، ارتباطات، تضعیف نظارت خویشاوندی. متاسفانه یک نوع خشونت در فرهنگ و سنت ما علیه عشق وجود دارد. فرهنگ و سنت ما عشق را سرکوب می کند و با عشق برخورد مکانیکی دارد.
نظر شما