خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: بسیاری از مشکلات زندگی انسان فارغ از اینکه چه سبکی از زندگی داشته باشد، از کم‌صبری‌ها و خشم های نابجا نشات می‌گیرد. چه بسا اتفاقات تلخ نمی‌افتادند اگر اندکی صبر می‌کردیم و بعد وارد عمل می‌شدیم. لذا صبر از کلیدواژه های اصلی در مهندسی سبک زندگی منتهی به کمال و سعادت است.
حجت الاسلام «سید محمدباقر علوی تهرانی» طی سخنانی به بررسی این مهم پرداخته است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:
حجت الاسلام علوی تهرانی با بیان اینکه اصل اخوت، اقتضا می‌کند که یک سری مولفه‌هایی در زندگی رعایت شود، اظهار کرد: در این راستا از جمله مسایلی که اهمیت دارد، احسان، سخاوت و حلم است.
این استاد حوزه علمیه در ادامه گفت: لازم است که آحاد جامعه نسبت به یکدیگر حلیم و بردبار باشند. حلم یعنی نفس انسان به یک اطمینان و آرامشی برسد که در برخورد با ناملایمت ها، از غضب باز بماند و خشمگین نشود. حلم یعنی خمشگین نشدن و این کار مهمی است.
وی افزود: در جامعه از ما چنین رفتاری را نسبت به دیگران می خواهند که خشمگین نشویم و این رویکرد با واژه دیگری که همه زیاد شنیده ایم یعنی «کظم غیظ» تفاوت دارد. کظم غیظ یعنی با امر نامطلوب مواجه می‌شوید، خشمگین هم می شوید اما خشم خود را بروز نمی دهید؛ اما در مساله حلم، با وجود ناملایمات فرد به جایی رسیده است که اصلا از آن ناملایمات عصبانی نمی‌شود. لذا دانشمندان اخلاق، در تعریف حلم چنین بیانی دارند: «الحلم ضبط النفس عن هيجان الغضب» (حلم یعنی نفس را از غضب نگه داشتن).
این استاد اخلاق تاکید کرد: ناملایمات، فرد را تحقیر می کند و موجب آزار و اذیت اش می شود اما باید به آن حدی رسیده باشیم که این عصب موجب تحریک خشم نشود. اگر آدم دیوانه‌ای بد وبیراه بگوید در مقابلش واکنشی نشان نمی‌دهیم چون می‌گوییم این آدم متوجه نیست. در مقابل اظهار می شود که در مقابل برادر دینی نیز نباید هیچ واکنشی نشان دهیم بلکه بگوییم از روی جهل اش چنین حرفی را می زند و حلم من بر جهل او برتری دارد.
حجت الاسلام علوی تهرانی گفت: البته این کار سختی است. در جامعه از ما نخواسته‌اند کظم غیظ کنید، اکنون در جهان غرب روان‌شناسان بحثی دارند با عنوان مهارت کنترل خشم. ما که مسلمان هستیم اصلا نباید خشمگین شویم. می گویند اگر حلیم نیستید ادای آدمهای بردبار را در بیاورید. این بسیار مهم است. می‌گویند اگر صفات پسندیده ندارید ادای انسان‌هایی را در بیاورید که صفات پسندیده دارند. حضرت امیر(ع) فرمود: «إن لَم تَکن حَلیما فَتَحَلَّم فَإِنَّهُ قَلَّ مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ إِلاّ أَوشَک أَن یکونَ مِنهُم» (اگر بردبار نیستی خود را بردبار جلوه ده، زیرا کمتر کسی است که خود را شبیه گروهی کند و به زودی یکی از آنان نشود.»
وی در بخش دیگری از مباحث خود گفت: شبیه انسان های بردبار شدن یعنی اگر خشمگین شدی از حق و عدالت خارج نشو، پس شبیه انسان های بردبار باشیم اگر نمی توانیم بردبار باشیم، این نباشد که اگر از کسی خشمگین شدیم هرچه که از او می دانیم را بگوییم و سِر او را فاش کنیم. جمله معروف «بگم بگم» برای آدم هایی است که کظم غیظ ندارند و در مسایل بردبار نیستند یعنی دچار یک رفتار ضد اخلاقی هستند.
این استاد اخلاق تاکید کرد: امام سجاد(ع) خدمتکاری داشتند که تشت ناگهان از دستش رها شد و روی پای امام(ع) افتاد، خدمتکار بلافاصله گفت: «والکاظمین الغیض»، امام(ع) فرمود: استغفرالله. باز خدمتکار گفت: «وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ»، حضرت(ع) فرمود: من چیزی به تو نگفتم. بخشیدمت. خدمتکار جواب داد: «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ». امام(ع) فرمود: تو را در راه خدا آزاد کردم.
وی اضافه کرد: بنابر این از این باب است که می گویند اگر نمی توانید حلیم باشید خودتان را شبیه انسان های بردبار کنید. عصبانی که شدید نباید هرچه را که به زبان آمد، بگویید. مقصود این است. از سوی دیگر و در مرتبه دوم می گویند اگر نمی توانید حلیم باشید با مردم مدارا کنید. شبیه انسان های بردبار یعنی با مردم مدارا کردن یعنی مهربان باشید، با آنان با تواضع برخورد کنید. شخصیت‌شان را محترم بشمارید و باندبازی در نیاورید که ما هر کاری کردیم درست است و هر چه که شما کردید غلط است. مردم شخصیت دارند، با مدارا باید شخصیت افراد را حفظ کرد، اگر مدارا کردیم خود را شبیه انسان های بردبار کرده‌ایم.
حجت الاسلام علوی تهرانی با اشاره به حدیثی از رسول اکرم(ص)، اظهار کرد: حضرت رسول(ص) فرمود: «خداوند به من امر كرده كه با مردم مدارا كنم، همان گونه كه امر نموده واجبات و نمازهاى واجب را انجام دهم». حال نگاه کنید که امت حضرت ختمی مرتبت(ص) نماز می خوانند، روزه می گیرند اما با مردم مدارا نمی کنند. از صبح علی الطلوع در صف ایستگاه اتوبوس تا شب که به خانه می آییم. مردم هیچ رحمی به هم ندارند.
وی با اشاره به اهمیت مدارا با مردم در جامعه خاطرنشان کرد: خداوند درآیه 88 سوره مبارکه «حجر» می‌فرماید: «لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ» (و به آنچه ما دسته هايى از آنان [=كافران] را بدان برخوردار ساخته ايم چشم مدوز و بر ايشان اندوه مخور و بال خويش براى مؤمنان فرو گستر).
علاقه مندان برای دریافت فایل این سخنرانی می توانند به اینجا مراجعه کنند.
نظر شما