حفظ آیین های عزاداری گذشتگان/جوش زنی هرمزآباد جلوه ای از شور حسینی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از رفسنجان اسلام 1400 سال پیش ظهور کرد و همچنان مانند خورشید تابان و ماه پر فروغ و پرتلألو در میان ادیان مختلف الهی درخشندگی دارد و بر تعداد علاقه مندان آن بر روی کره خاکی روز به روز اضافه می شود.

از صدر اسلام تا کنون شهیدان زیادی در راه حفظ و اعتلای این دین جان خود را تقدیم کرده اند؛ از فرزندان و اقوام پیامبر گرامی اسلام، امامان و ائمه اطهار گرفته تا افراد عامی و خواص؛ بسیاری جان فدایی این دین شدند؛ دینی که به وسیله پیامبر گرامی ما حضرت محمد(ص) برای هدایت مردم تبلیغ شد و در این راه خاندان آن حضرت از جان و هستی خود گذشتند تا مردم دین خدا را دریابند و زندگی بهتری را برای رسیدن به کمال و سعادت داشته باشند.

اسلام در همه زمینه ها بر اساس تعادل، نظریات مفید برای همه اقشار دارد؛ اگر این نظریات به خوبی و به دور از کینه ها اجرا شود جامعه عاری از فساد، آلودگی، بخل، کینه و.... خواهد شد؛ اگر بشر فریضه های دینی از جمله نماز، امر به معروف و نهی از منکر، خمس و زکات و ... را به خوبی و به موقع اجرا کند دیگر نه فسادی نه آشوب و جنگ، نه بی بند و باری، نه دشمنی ها و نه ظلم حاکم نمی شود.

نماز؛ این واجب الهی همانند آب که مایه حیات جسم است مایه حیات روح است که باید به دقت هم به ظاهر و هم به باطن این واجب شرعی پرداخت تا قبول درگاه حق واقع شود؛ خداوند به نماز ما انسان ها نیازی ندارد بلکه ما انسان ها هستیم که برای رشد و تعالی خود به نماز احتیاج داریم زیرا اگر نماز را به خوبی اقامه کنیم دیگر زبان آدمی به دروغ و تهمت باز نمی شود؛ قلب او کینه ها و حسادت ها را بر نمی تابد و...

امام سوم شیعیان در راه همین نماز و احیای فضیلت ها و ارزش های فراموش شده قیام کرد؛ ارزش های اسلامی، همان اسلام که امروز تابان تر از همیشه در دنیا چلوداری می کند و پیشگام است هر چند پیروانش در اقلیت؛ قیام امام حسین بعد از گذشت 1400 سال هنوز دل ها را به سمت خود می کشاند؛ قیامی که باعث شد بشریت راه درست خود را پیدا  کند و به سمت آن قدم بردارد؛ گرچه در این راه هنوز هم به مانند آل سعود و ابوسفیان های زمان ائمه اطهار، دشمنان سرسختی نظیر اسرائیل و آمریکا وجود دارد و در براندازی اسلام تلاش های بسیاری را انجام می دهند اما مسلمانان همچنان برای ارج نهادن به این قیام و زنده ماندن نام اسلام و امام حسین(ع)، در محرم و تاسوعا و عاشورا از هیچ تلاشی فروگذار نیستند و هر سال بهتر از سال قبل آیین های مختلفی برگزار می کنند.

مردم ایران  و کشورهای مسلمان هر سال ماه های محرم و صفر را به اقامه عزا می پردازند تا قیام اباعبدالله الحسین( ع) را ارج بنهند؛ در این دوماه به گفته بسیاری از مقامات امنیتی و انتظامی آمار جرم و جنایت، سرقت و بزهکاری، کاهش می یابد و دل ها در طلب نور حرکت می کند.

ماه محرم امسال هم از راه رسید؛ چند روز مانده به محرم کوچه ها و خیابان ها و سردرب مساجد و تکایا و... با پرچم های سرخ رنگ، سبز و مشکی مزین شده و در همین اوایل ماه صدای طبل وسینه زنی و زنجیر زنی و حرکت هیئت های مذهبی به گوش می رسد.

ایستگاه های صلواتی جهت پذیرایی از عزاداران اباعبدالله الحسین(ع)‌ در خیابان ها و کوچه ها ایجاد شده و علاقمندان جهت ارادت به امام خود بین عزاداران حسینی چای و شربت توزیع می کنند.

مردم رفسنجان از گذشته‌های دور ارادت خود را به اهل ‌بیت (ع) ثابت کرده‌اند و به‌ نوعی پرچم ‌دار عزای امام حسین (ع) در محرم و صفر هستند؛ این مردم مانند تمامی اقوام و مردم ایرانی آداب‌ و رسوم خاص خود را در دهه‌ های محرم و به‌ خصوص روز تاسوعا و عاشورا دارند.

هیئت‌های عزاداری در این شهرستان در قالب جوش زنی، سینه‌ زنی و زنجیر زنی تشکیل می ‌شود و قدمت برخی از این هیئت‌ ها به چند قرن ‌می ‌رسد و آداب و سنن و همچنین تجهیزات عزاداری نسل به نسل به یادگار گذاشته شده به گونه‌ ای که حفظ و صیانت از آن سرلوحه کار دست‌اندرکاران هیئت‌های عزاداری است.

هرمز آباد در رفسنجان یکی از محلات با سابقه طولانی است که در انجام آیین های مذهبی به ویژه ماه های محرم و صفر قدمتی دیرینه دارد، آیین جوش زنی ( جوش دور ) هرمز آباد شهرستان رفسنجان که در سال 94 در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده، سال 95 همزمان با عاشورای حسینی در این منطقه رونمایی شد.

*** انجام آیین جوش زنی در مسجد قدیمی ( مسجد صاحب الزمان) دوره قاجاریه

ابراهیم رضوی مقدم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان بیان کرد: هر ساله در مسجدی به جای مانده از دوره قاجاریه در هرمزآباد مراسم و آیین جوش زنی با سابقه ۲۰۰ ساله برای بیش از 13 هزار عزادار امام حسین (ع) برپا می شود؛ در این آیین عزاداران با حلقه زدن در محوطه مساجد، تكایا و حسینیه ها و حركت دایره وار هم آهنگ با اشعار و نوحه هایی كه توسط مداح خوانده می شود، اقدام به عزاداری و سینه زنی می كنند.

دبیر ستاد آیین جوش زنی هرمزآباد رفسنجان با اشاره به اینکه هرمزآباد 24 شهید داده است؛ تصریح کرد: مردم در قالب هیئت های مذهبی در ۱۰ روز اول ماه محرم با پای پیاده و انجام سینه زنی و زنجیر زنی و نوحه سرایی به آرامگاه این شهدا رفته و با آنها در حفظ آرمان ها و ارزش های اسلامی تجدید میثاق می کنند.

وی  بیان کرد: قرار است امسال آیین جوش زنی در 22 شهریور با حضور مسئولان استانی وشهرستانی، شعرا و ادبای استانی در هرمزآباد برگزار شود و قبل از برگزاری این آیین مذهبی ومعنوی؛  اطلاع رسانی جهت برگزاری سوگواره مذهبی در دو بخش  فیلم و عکس انجام می شود و در هر بخش به 3 نفر از برگزیدگان جوایزی اهدا خواهد شد.

رضوی مقدم خاطرنشان کرد: قبل از ثبت ملی آیین جوش زنی هرمز آباد رفسنجان، در سال 80 آیین جوش زنی  شمال استان کرمان ثبت ملی شده بود و در سال 94 آیین جوش زنی در روستای هرمزآباد هم به این سند ملی الحاق شد.

دبیر ستاد آیین جوش زنی هرمزآباد رفسنجان افزود: در سال 96 عزاداران آیین جوش زنی هرمزآباد به عنوان نماینده استان کرمان به هفتمین سوگواره آیین های مذهبی استان ها در برج میلاد دعوت شد و در آن شرکت کرد و در اربعین حسینی در آنجا به اجرای مراسم جوش زنی، چاوش خوانی و ... پرداختند.

وی انجام آیین های مذهبی برای امام حسین (ع) را راهی برای کاهش آسیب های اجتماعی برشمرد و افزود: این آیین ها نه تنها موجب ترغیب قشرهای مختلف برای اقامه عزای آن امام همام می شود بلکه موجب می شود جامعه رو به رشد و تعالی برود ضمن اینکه انجام آیین های مذهبی جامعه را از صدمات دور می سازد.

به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی رفسنجان «برای جوش‌زنی یک عده دور هم حلقه می‌زدند سران و بزرگترها سر صف بودند و بقیه افراد در صف‌های بعدی و هر کدام به کمر خود شال می‌بستند و نفر عقب دستش به شال نفر جلویی می‌گرفت و چبسیده به هم حرکت می‌کردند و یک دستشان روی سینه همزمان پای خود را روی زمین می‌کوبیدند و دست‌شان را روی سینه می‌زدند. همچنین اذکار و نوحه‌هایی با سبک حماسی خاصی خوانده می‌شد یا مرسوم بود با هم می‌خواندند یا یک نفر می‌خوانده مابقی تکرار می‌کردند.

جوش‌زنی همان غم و غصه و جوش و شور عزای امام حسین(ع) است که این سبک را به نام جوش‌زنی معروف کرده است؛  قبل از اینکه جوش‌زنی شروع شود چاوش‌خوانی و پامنبری اجرا می‌شد که جزء مجموعه جوش‌زنی به حساب می‌آید و سال گذشته در برج میلاد تهران این آیین اجرا شد و مورد استقبال بازدیدکنندگانی که از سراسر ایران حضور داشتند، قرار گرفت.

جوش‌زنی در هرمزدآباد بیش از 150 سال قدمت دارد که مسجد معروف به  «مسجد پایین ده» همان مسجد تاریخی روستای هرمزدآباد مربوط به اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی که الان مسجد صاحب‌الزمان(عج) نام گرفته محل برگزاری آیین جوش‌زنی بوده است.»