خبرگزاری شبستان –گروه سیاسی: امروز (چهارشنبه 15 آبان) مهلت 60 روزه ای که کشورمان برای سومین بار به طرف های اروپایی برجام داده بود به پایان می رسد و بنا بر اعلام روز گذشته ریاست جمهوری از امروز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران کلید می خورد.
گازدهی به سانتریفیوژهای فعال در سایت فردو با حضور بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از صبح امروز (چهارشنبه ۱۵ آبان) آغاز شد و در اجرای دستور ریاست جمهور و شورای عالی امنیت ملی مخزن (سیلندر) ۲۸۰۰ کیلویی که حاوی حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم گاز هگزا فلوراید اورانیوم (uf6) است تحت نظارت بازرسان آژانس بین اللملی انرژی اتمی پس از انتقال از مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن( نطنز) به مجتمع غنی سازی شهید دکتر علیمحمدی ( فردو ) در سالن خوراک دهی مجتمع فردو قرار گرفت.
حجت الاسلام «حسن روحانی» روز گذشته (سه شنبه 14 آبان) خبر آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران را در حاشیه افتتاح کارخانه نوآوری آزادی اعلام کرده و به اقدامات جمهوری اسلامی ایران در کاهش تعهدات برجامی خود از اردیبهشت‌ماه امسال اشاره و تأکید کرده بود: «در کنار حرکت مذاکراتی و اقدامات سیاسی اقدامات عملی را آغاز کردیم و اعلام کردیم که برجام که تعهدی چند جانبه است و همه باید اجرا کنند و یکسال صبر کردیم و مهلت دادیم و سپس اقدامات خود در خصوص کاهش تعهدات برجامی را آغاز کردیم.»
رئیس جمهوری همچنین با تشریح گام‌های جمهوری اسلامی ایران در کاهش تعهدات برجامی گفته بود: «در برجام مقدار ذخیره‌سازی اورانیوم غنی‌سازی شده محدودیتی داشت که باید غنی‌سازی انجام شده و بیشتر از 300 کیلو را می‌فروختیم که در گام اول این محدودیت را برداشته و هر چه غنی‌سازی شود، ذخیره می‌کنیم.»
وی همچنین متذکر شده بود که «در برجام متعهد شدیم غنی‌سازی از 3.67 بالاتر نرود، اما در گام دوم کاهش تعهدات این محدودیت غنی‌سازی را برداشتیم و الان تعهدی نداریم که تنها در این سطح غنی‌سازی کنیم و در گام سوم نیز در زمینه تحقیق و توسعه چارچوب‌هایی پذیرفته بودیم که در گام سوم آن تعهدات را کنار گذاشته و هر گونه تحولات علمی، تولیدات سانتریفیوژ مقدار و زنجیره را انجام خواهیم داد.»
رئیس جمهوری به کشورهای 1+4 و دوست اعلام کرده بود که «فعالیت جدید ما با نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود و گام چهارم همانند گام‌های قبلی قابل بازگشت است و هر زمان که آنان به تعهدات اول ژانویه 2017 خود بازگردند ما نیز به تعهدات خود در این تاریخ باز خواهیم گشت. طبق برجام قرار بر این شد که 1044 سانتریفیوژ در فردو بچرخند، اما گازی تزریق نشود، از فردا گازدهی در فردو آغاز می‌شود که ممکن است با آغاز این گام سر و صداهایی ایجاد کنند و از حساسیت آنها نسبت به فردو باخبریم، اما هر وقت که آنها به تعهدات خود عمل کنند، این گام قابل بازگشت است و باید بدانند که نمی‌توانیم یکجانبه به برجام پایبند باشیم، اما آنها اقدامی نکنند.»
روحانی با بیان اینکه به تمام مذاکرات پشت پرده برای حل و فصل موضوع متعهد هستیم تا به جلو حرکت کنیم، تاکید کرده بود که «برخی از کشورها تلاش کردند که قبل از امروز به نتیجه برسیم، اما ناچاریم گام چهارم را از فردا برداریم و ظرف 2 ماه آینده فرصت مذاکره وجود دارد تا به راه‌حل درستی دست یابیم تا کل تحریم‌ها از جمله بخش فلزات و بیمه برداشته شود، نفت را به راحتی بفروشیم و از پول‌هایمان در بانک‌ها استفاده کنیم. مطمئناً راهی که انتخاب کردیم، مسیری درست است و دنیا بداند ملت ایران همچنان که ملتی مقاوم و اهل ایستادگی است، اهل مذاکره و گفتگو نیز هست.»
بنابراین گزارش آغاز گام چهارم کشورمان برای کاهش تعهدات برجامی در حالی امروز رقم می خورد که 13 آبان ماه گازدهی زنجیره ماشین‌های میانی IR6 در سایت نظنز با حضور رییس سازمان انرزی اتمی آغاز شده بود.
«علی اکبر صالحی» در تشریح فعالیت زنجیره 30 تایی ماشین‌های IR6 گفته بود: «اینجا مجموعه‌ای تحت عنوان S8 است که سانتریفیوژهایی را که تحت تست قرار می‌گیرند را ابتدا در این محل می آورند و تثبیت‌های مکانیکی و تست‌های فرآیندی را انجام می‌دهند در واقع اینجا محل تست آزمایش و تحقیق و توسعه است. تعداد سانتریفیوژهایی که در دو ماه در این محل نصب کردند 15 سانتریفیوژ نسل جدید است. هیچ‌گاه فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی با کندی رو به رو نبوده و متوقف نشده بود، اگر چنین بود که نمی‌توانستیم در عرض دو ماه بیش از 2660 سو به ظرفیت سویی که الان داریم یعنی 6 هزار سو اضافه کنیم، در واقع الان مقدار سو ما به 8660 سو رسیده است.»
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه اعلام کرده بود که «تولید اورانیوم ما هم که قبل از گام سوم 450 گرم در روز بوده اکنون به بیش از 5 هزار گرم در روز رسیده یعنی 10 برابر شده است. پیش از این زنجیره 20 تایی را در 20 فروردین نصب کرده بودیم و یک زنجیره 10 تایی هم داشتیم، بنابراین الان تعداد ماشین‌های IR6 به 60 تا ماشین رسیده که هر کدام 10 سو و در مجموع 600 سو به تنهایی به ظرفیت موجود اضافه کردند.»
صالحی با اعلام اینکه قرار نبود زنجیره 30 تایی را اکنون راه اندازی کنیم، قرار بود بعد از این که کارها را در زنجیره 20 تایی به سرانجام میرسانیم سه چهار سال بعد این کار انجام شود، گفته بود: «ما در یک چالش سیاسی قرار گرفتیم و دستور مقامات ارشد کشور این بود که این چالش را حتما به نمایش بگذاریم، که توان و اراده جمهوری اسلامی ایران آن چنان است که اراده کنند به فوریت آنها را عملیاتی می‌کنند و این کاری که همکاران ما انجام دادند را بزرگان این فناوری و نخبگان می‌دانند که چه کار بزرگی انجام شده است.»
بنابرگزارش شبستان پس از اعلام آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی کشورمان نیز رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده بود که از (چهارشنبه) غنی سازی در سایت فردو تا غنای ۵ درصد آغاز می‌شود و درباره روند تزریق گاز UF۶ به سانتریفیوژها در سایت فردو گفته بود: «این کار از فردا با حضور بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام می‌شود. ما مراتب را در نامه‌ای به آژانس اطلاع داده‌ایم. در کنار غنی‌سازی اورانیوم در سایت فردو، غنی سازی ایزوتوپ‌های پایدار هم برقرار است.»
وی درباره غنی سازی ۲۰ درصدی نیز گفته بود: «ما قبلا در سایت فردو غنی‌سازی تا غنای ۵ درصدی و ۲۰ درصدی را انجام داده‌ایم. اکنون به اندازه کافی اورانیوم غنی شده تا ۲۰ درصد را در اختیار داریم اما اگر ذخیره‌مان تمام شود طبق برجام می‌توانیم آن را تولید کنیم.
این گزارش می افزاید اقدامات کشورمان در کاهش تعهدات برجامی همان طور که رییس جمهوری پیش بینی کرده بود واکنش های فراوانی را از طرف های اروپایی و آمریکا در پی داشت. اتحادیه اروپا تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای برداشتن گام چهارم برجامی را که شامل کاهش بیشتر تعهدات این کشور به توافق هسته‌ای است، نگران کننده خواند.
«هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان ادعا کرد که اعلام ایران درباره ساخت و کاربرد دستگاه‌های پیشرفته برای تسریع غنی سازی اورانیوم، توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهان را به خطر می‌اندازد.
«اگنس ون در مول» سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نیز با صدور بیانیه ای، تصمیم جمهوری اسلامی ایران در گام جدید کاهش تعهدات برجامی را مغایر با توافق هسته ای ۲۰۱۵ خواند و خواستار بازگشت تهران به این توافق شد. اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر افزایش ظرفیت غنی سازی خود، مخالف توافق وین است که فعالیت ها را در این زمینه به شدت محدود می کند. با شرکای خود منتظر گزارش های بعدی آژانس بین المللی انرژی هسته ای در مورد اعلامیه ها و اقدامات ایران هستیم.
همچنین «دمیتری پسکوف»، سخنگوی رئیس جمهوری روسیه در واکنش به گام چهارم ایران برای کاهش تعهدات خود گفته بود: «ما نگران کاهش تعهدات ایران در برجام هستیم اما در عین حال نگرانی های تهران در خصوص تحریم های آمریکا را درک می کند. شرکای غربی ما (آلمان، فرانسه و انگلیس) متعهد هستند که این توافق را اجرا کنند و برجام را زنده نگه دارند هر چند که ما نگرانی ایران در خصوص اقدامات برخی کشورها علیه این توافق را می فهمیم که با تحریم های بی سابقه و غیرقانونی روبرو است با این وجود، هر اقدامی بر خلاف برجام در راستای تخریب آن قلمداد می‌شود و باعث نگرانی است.»
این گزارش می افزاید: «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا نیز شامگاه دوشنبه در گفت‌وگویی کوتاه با خبرنگاران در کاخ سفید در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه اقدامی باید درباره راه‌اندازی سانتریفیوژهای جدید پیشرفته در ایران انجام شود، گفت: ما در حال بررسی این موضوع هستیم. ببینیم چه می‌شود.
یادآور می شود که ۱۸ اردیبهشت 97 آمریکا بدون دلایل خاص و یکجانبه از برجامی که پس از سال ها مذاکره به تایید جامعه جهانی و شورای امنیت سازمان ملل رسیده بود، خارج شد. این کشور در پی این اقدام اعلام کرده بود که به دنبال فشار حداکثری علیه ایران است تا جایی که صادرات نفت ایران برا به صفر برساند و این اقدامات را تا رسیدن به یک توافق بهتر (از نظر آمریکا) ادامه می دهد.
کشورمان در قبال این اقدام خودخواهانه آمریکا و خارج شدن از توافقی جهانی یک سال صبر کرد و رایزنی های خود را ادامه داد اما با پایان این یک سال صبر 18 اردیبهشت ماه سال جاری رییس جمهوری کاهش گام به گام تعهدات برجامی ایران به دلیل بدعهدی های طرف مقابل را اعلام کرد.
کشورمان در گام نخست گاهش تعهدات برجامی خود رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین را در نظر نگرفت و به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داد تا به تعهدات خود در حوزه‌های بانکی و نفتی عمل کنند.
کشورهای اروپایی اما در مدت زمان ضرب‌الاجل ۶۰ روزه هیچ اقدامی برای انجام تعهدات خود انجام ندادند و از این رو کشورمان دومین گام خود را ۱۶ تیرماه سال جاری برداشت و عنوان کرد که به سقف غنی‌سازی ۳.۴۷ درصدی مشخص‌شده در برجام پایبند نخواهد بود، در عین حال ایران تاکید کرده که این اقدام برای کاستن از تعهدات برجامی با استناد به بند‌های این توافق انجام شده است و به معنای خروج از این توافق نیست چرا که کشورهای طرف برجام در بند ۲۶ متعهد شده‌اند «از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌هایی که اجرای آنها براساس برجام لغو شده است» خودداری کنند. در این بند همچنین آمده است که «ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد.»
پس از این اقدام نیز کشورمان فرصتی به کشورهای اروپایی داد اما باز هم اقدام خاصی از سوی آنها رخ نداد و گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران 16 شهریور ماه کلید خورد. در گام سوم کاهش تعهداتمان نیز محدودیت تحقیق و توسعه را کنار گذاشتیم و سازمان انرژی اتمی مکلف شد بر اساس نیاز‌های فنی بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های برجامی فعالیت‌های علمی و پژوهشی هسته‌ای را آغاز کند و شتاب بخشد./
نظر شما