خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون های مساجد: بصره، نخستین پایتخت تاریخی در اسلام دارای مسجدی به نام مسجد «خطوه امام علی(ع)» است که در ورودی شهر «زبیر» در غرب شهر بصره واقع شده است.
این مسجد از مساجد قدیمی اسلامی است که بعد از فتح این شهر در سال 14 هجری قمری به دست «عتبه بن غزوان» بنا شده است. این دومین مسجد بعد از مسجدالنبی(ص) است که در دوره اسلام بنا شده است.
مسجد بصره به امام علی(ع) منسوب است و به سبک اسلامی اصیل بنا شده و میراث اسلامی و تحفه معماری با اهمیتی به شمار می رود. این مسجد تنها مکان اقامه نماز نبوده، بلکه یک دانشگاه اسلامی محسوب می شده که در آن زبان، نحو، فقه و حدیث تدریس می شده است.
ابن بطوطه در کتاب «ادب الرحلات» در وصف شهر مدینه گفته است که هنگامی که وارد بصره شدم یک بنای بلند مشاهده کردم و پرسیدم اینجا کجاست که به من گفتند مسجد «علی بن ابیطالب(ع)» است.
ورود حضرت علی(ع) به بصره
حضرت امام علی(ع) در سال 36 هجری قمری در جنگ جمل وارد این شهر شد و با ورود خود حرکت فکری و فرهنگی در آن گسترش یافت و در منبر این مسجد خطبه های مهمی را ایراد کرد.
در این مسجد حضرت علی(ع) به «کمیل بن زیاد» دعای کمیل را آموخت و برای او در مسجد دعا را خواند و وی آن را فرا گرفت.
نقش مسجد در دوره اسلام
نقش عبادی: در این مکان نماز جماعت و نماز جمعه اقامه می شد.
نقش تصمیم گیری: مسجد جامع خطوه امام علی(ع) مکان دولتی بود که در آن رای و تصمیمات مهم اتخاذ می شد و بعد از تاسیس «دار الاماره» نقش این مسجد همچنان پابرجا بود.
دانشگاه جامع
این مسجد به مثابه دانشگاه جامع علمی و فرهنگی محسوب می شد که در آن علما جمع می شدند و حلقه های علمی نشکیل می دادند که از جمله آن تدریس نحو بود که این مسجد به مدرسه بصره نیز مشهور شد.
در این مسجد، زبان، کلام و مسایل فلسفی تدریس می شد و علمایی همچون «ابوالاسود دولی» «خلیل بن احمد فراهیدی» «اصمعی» «واصل بن عطا» و «حسن بصری» در این مسجد تدریس می کردند.
مکان قضاء
این مسجد پیش از تاسیس دار القضا به مکانی برای رفع درگیری و دعوا بین مردم تبدیل شده بود و زمانی که بیت المال تاسیس شد این مکان، مکان توزیع اموال میان افراد مستحق بود.
زیارت میلیونی
بسیاری از اهالی بصره در زمان مناسبت های دینی به منظور انجام شعائر دینی خود به این مسجد می آیند.
نظر شما