خبرگزاری شبستان- صومعه‌سرا،مائده فلاحتکار ضیابری: شب یلدا، آخرین شب پاییز و بلندترین شب سال، یکی از زیباترین شب‌ها و خاطره انگیزترین شب برای کودکان و بزرگ‌ترهاست که از گذشته تاکنون پابرجا مانده است.
یلدا، شبی که در ایران همه سعی دارند از دور و نزدیک به نزد هم آیند و دور هم بنشینند و لحظات خود را با سپری کردن در کنار بزرگترها، و بستگان و فامیل ماندگار و شیرین کنند.
حضرت امام محمد باقر(ع)، از رسول خدا(ص) نقل کرده‌اند: «به حاضران و غايبان امتم و كسانى كه هنوز به دنيا نيامدهاند تا روز قيامت، سفارش می‌كنم با خويشان خود بپيوندند، هر چند ميان ايشان به اندازه يك سال راه رفتن فاصله باشد، همانا صله ارحام از امورى است كه خداى متعال آن را بخشى از دين قرار داده است».
شب یلدا بهانه‌ای برای با هم بودن و صله رحم و بهانه‌ای است تا بتوانیم فامیل و افرادی را که بینشان کدورت و ناراحتی است با بهره‌گیری از دستورات خداوند متعال، آشتی دهیم و همه در کنار هم شبی به یادماندنی همراه با خیر و نیکی را بگذارنیم. در این راستا به سنت‌های شب یلدا در شهرستان صومعه‌سرا پرداخته‌ایم.
اکثر خانواده‌ها در شهرستان صومعه‌سرا همانند شهرهای دیگر ایران، این شب را تا نیمه‌های شب بیدار می‌مانند و از دوستان و آشنایان خود دعوت می‌کنند و برای پذیرایی میهمانان سفره‌ای رنگین می‌گسترانند.
در این سفره آینه، قرآن، کتاب حافظ شیرازی، انار، انواع میوه‌جات، هندوانه، آجیل، تنقلات به همراه چند شاخه گل و کدوی پخته شده قرار می‌گیرد.
صومعه‌سرایی‌ها معتقدند که در شب یلدا افراد حتما باید هندوانه بخورند تا به دلیل خنکی این میوه، سرمای زمستان بر روی آنها اثر نکند و کمتر در معرض سرماخوردگی قرار بگیرند.
در این شب، همه مهمانان با هم تا دیرگاهان می‌نشینند و به شوخی، گفت وگو، خاطره‌گویی و مشاعره و شب زنده‌داری می‌پردازند و فال حافظ نیز در میان خانواده‌ها، به‌خصوص در این شب رواج فراوان دارد.
«یوسف ضیابری» با بیان اینکه وقتی کودک بودیم شب یلدای ما با شب یلدای کنونی فرق بسیار زیادی داشت، اظهار کرد: در آن زمان برق و گاز نبود اما حضور همه اقوام به دور هم سبب گرما و روشنایی مجلس می‌شد.
این مرد 65ساله صومعه‌سرایی با بیان اینکه در شب یلدا همه اقوام حدود 50 تا 70 نفر دور هم جمع می‌شدیم و شادی‌هایمان را با هم تقسیم می‌کردیم افزود: امروزه متاسفانه به دلیل شرایط اقتصادی و همچنین پررنگ شدن فضای مجازی بین خانواده‌ها، اکثر این دورهمی‌ها به انزوا پیوسته و اگر هم دورهمی وجود داشته باشد اکثر افراد در آن مجلس چشمشان به گوشی موبایل است.
وی با بیان اینکه در زمان‌های قدیم پدر خانواده که بزرگ‌تر از همه بود اقدام به گرفتن فال حافظ برای همگان می‌کرد، گفت: ما به شب یلدا شب چله می‌گوییم و از دیرزمان تاکنون این نام باقی مانده است.
ضیابری تصریح کرد: از اول دی تا دهم بهمن را چله بزرگ از دهم بهمن تا اول اسفند را چله کوچک و از اول اسفند تا آخر اسفند را چله پیرزن می‌گویند.
این مرد صومعه‌سرایی با اشاره به خوراکی‌های شب یلدا از قدیم تاکنون، خاطرنشان کرد: هندوانه از جمله میوه‌هایی است که اکثر مردم این شهرستان آن را برای گذاشتن بر روی سفره شب یلدای خود تهیه می‌کنند زیرا آنها معتقدند که هر کس در شب چله هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگی نکرده و در زمستان نیز سرما را حس نمی‌کند.
وی اظهار کرد: یکی دیگر از میوه های محلی که حتما باید در سفره شب یلدای گیلانیان وجود داشته باشد در زبان محلی به آن «آب‌دوکوده کونوس» یا به زبان فارسی ازگیل آب کرده گفته می‌شود که روش خاصی برای تهیه آن وجود دارد.
ضیابری افزود: در فصل پاییز، ازگیل خام را تهیه و در دبه‌ای که آن را از آب و مقداری نمک پر کرده‌ایم، می‌ریزیم و دبه را در گوشه‌ای خارج از هوای گرم اتاق می‌گذاریم که در این مدت ازگیل سفت و خام، پس از مدتی پخته، آبدار و خوشمزه می‌شود.
«میترا سبحانی» با بیان اینکه شب چله آداب و رسوم مختلفی در شهرستان دارد که همسرم بیان کرد، گفت: یکی دیگر از آداب و رسوم مردمان این شهرستان همچون سایر استان‌ها و شهرستان‌های ایران بردن «چله‌ای» برای تازه عروس و دامادهایی است که در آن سال ازدواج کرده‌اند.
این زن صومعه‌سرایی با بیان اینکه در این رسم خانواده داماد سینی که به آن طَبق گفته می‌شود را برای خانواده نوعروس می‌فرستد، تصریح کرد: در این طَبق میوه، خوراکی‌ها و تنقلات ویژه شب چله به زیبایی آراسته شده و در وسط طَبق هم یک ماهی بزرگ (معمولا ماهی سفید) تازه و خام همراه با تزیین سبزیجات قرار می‌گیرد که معتقدند باعث خیر، برکت و فراوانی روزی زوج جدید و همچنین سلامت نوعروس می‌شود.
وی با بیان اینکه هر چند این رسم‌های قدیمی دیگر از رنگ و لعاب خاص خودش به دور و با تجملات آمیخته شده است، خاطرنشان کرد: خوب است که همه ما دوباره سنت‌های گذشته را احیا کنیم.
در باورهای باستانی، يلدا، شب زايش مهر است و به این علت است که ایرانیان در شب يلدا، برای گرامیداشت فروغ خورشيد و ستيز با سیاهی، گرد هم می‌آمدند، آتش می‌افروختند، جشن می‌گرفتند، سفره می‌گستردند و ميوه‌ها و خوردنی‌ها بر آن می‌نهادند، اين سفره، رنگ و بوی آيينی داشت و این جشن، بسيار گرامی و مقدس بود.
نظر شما