به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، رهبر معظم انقلاب چندین سال است که شعارهای سال را با محوریت مباحث اقتصادی و ناظر به حوزه اصلاح وضعیت تولید، توزیع و مصرف قرار داده و در سال های اخیر بر مسأله «تولید» تأکید ویژه تری داشته اند.
اگر وضعیت تولید در جامعه ای با اختلال رو به رو شود، توزیع و در نتیجه مصرف نیز بی معنا خواهد بود، اگر تولید در یک جامعه ضربه ببیند در نهایت بیکاری و فقر و وابستگی به انرژی های محدود شده و در نهایت موجب دراز شدن دست یک جامعه به سمت بیگانگان خواهد شد.
در مسیر تولید بی شک وظیفه اول را مسؤولان و مدیران از پایین ترین تا بالاترین سطوح برعهده دارند و باید موانع این مسیر را برطرف کنند، تولید دقیقا همان چیزی است که در اسلام نیز مورد اهمیت واقع شده و دستور می دهد که مسلمانان نباید خود را متکی به قدرت های غیر دینی کنند.
با توجه به اهمیت این مسأله خبرنگار خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام دکتر «سید رضا حسینی» عضو هیأت علمی گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت‌وگویی ترتیب داده که متن این گفت‌وگو در ادامه تقدیم می گردد.
ابتدا از دلیل تأکید رهبر معظم انقلاب بر موضوع جهش تولید بگویید
درباره علت تأکید رهبر معظم انقلاب باید بگوییم که کشور ما در وضعیت خاصی قرار دارد چراکه تحریم های دشمنان و امیدی که آنها نسبت به این مسأله دارند و نهایت تلاش خود را برای به زانو در آوردن ملت ایران انجام می دهند، این مسأله را یادآور می‌شود که باید تکیه بر توان داخلی خودمان داشته باشیم.
مقاومت ملت ایران در این سال ها دشمنان را مأیوس کرده و به نقاط سرنوشت سازی رسیده است، از این رو انتخاب شعار سال با محوریت مسائل اقتصادی از جمله تولید یک انتخاب بسیار هوشمندانه از سوی رهبر معظم انقلاب به شمار می رود.
با توجه به نکاتی که بیان شد، اگر بتوانیم همانطور که در حوزه نظامی دشمن را از حمله به کشور تا حد بسیار زیادی نا امید کنیم در حوزه مسائل اقتصادی نیز به چنین باور و قدرتی برسیم دشمنان بیش از پیش ناامید شده و تحریم ها نیز کمترین میزان تأثیر را خواهد داشت.
شما به عنوان یک پژوهشگر اقتصاد اسلامی، جایگاه تولید را در تحقق اقتصاد اسلامی چطور ارزیابی می کنید؟
تولید، محور در اصلاح وضعیت اقتصادی و رسیدن به نقطه مطلوب است، هرچند اولا باید توجه داشته باشیم که تولید صرفا در کالا و خدمات خلاصه نمی‌شود بلکه هر نوع فعالیتی که منجر به ارائه خدمت و حل مشکلی بشود تولید است.
گرچه تولید کالا و خدمات از اهمیت قابل توجهی برخوردار است ولی در کنار آن باید تولیدات علمی و فرهنگی نیز رشد پیدا کند چراکه این نوع تولیدات نیز به نوبه خود اهمیت دارد و هر کس هر نوع فعالیت مفیدی دارد باید تلاش خود را چند برابر کند و در کار خود جهش داشته باشد.
به نظر می رسد اگر موضوعات اقتصادی را به سه دسته اساسی تولید، توزیع و مصرف تقسیم بندی کنیم در این بین موضوع تولید اساسی ترین جایگاه را دارد چون مصرف بدون تولید معنایی ندارد و ابتدا باید تولیدی صورت بگیرد تا مصرف در مورد آن مفهوم پیدا کند و از طرف دیگر توزیع نیز وقتی مفهوم پیدا می‌کند که محصولی را برای جامعه هدف تولید کرده باشیم.
تولید در حقیقت پایه و اساس اقتصاد کشور است و برای رسیدن به نقطه مطلوب و جایگاهی که رهبر معظم انقلاب مطرح کرده اند هم باید به عوامل و هم به موانع تولید توجه جدی داشته باشیم.
به عقیده شما چه عواملی برای تحقق جهش در تولید وجود دارد؟
به عقیده من این عوامل به صورت کلی به سه عامل کار، عامل سرمایه و عامل علم و تکنولوژی و بهره وری تقسیم می‌شود و ما برای تحقق جهش تولید باید هر سه عامل را تقویت کنیم؛ اولا از نظر کار به لحاظ کمیت و کیفیت هرکسی به هر کاری مشغول است باید با انگیزه جهادی تلاش خود را چند برابر کند و از دست دادن فرصت برای ما با توجه به شعار سال جایز نیست بلکه هرکس باید تلاش کند میزان کار خود را به مراتب نسبت به قبل بیشتر کند.
در حوزه سرمایه نیز باید بدانیم که منشأ سرمایه، پس انداز است و برای این که عامل سرمایه را تقویت کنیم باید در درجه اول پس انداز را تقویت کنیم و برای افزایش پس انداز باید در مصرف خود صرفه جویی کنیم.
یکی از مشکلات سرمایه گذاری این است که سرمایه های موجود صرف فعالیت های سفته بازانه به جای فعالیت های مولد می‌شود، بنابراین یکی از سیاست هایی که به کمک سرمایه گذاری می آید توجه دادن سرمایه های موجود به سمت کارهای مولد است که برای این کار می‌توان به وضع مالیات بر عائده سرمایه و قوانینی برای مقابله با رانت خواری و توسعه بازارهای مالی روی آورد.
برای صاحبان پس انداز در کشور ما بهترین جا، بازارهای مالی و بورس است که باید توسعه پیدا کند، از این رو لازم است که بنگاه های مالی این چنینی تقویت شده و بازارهای مالی عمق و گسترش بیشتری پیدا کند.
در حوزه عامل بهره وری نیز لازم است که این عامل هم توسعه و ارتقاء پیدا کند که در این قسمت باید شرکت های دانش بنیان مورد تشویق قرار بگیرند و ارتباط دانشگاه و صنعت بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد؛ در این قسمت اتخاذ رویکرد کاربردی در نظام آموزشی کشور و ارتقای سطح بهره وری ها توصیه می‌شود.
به نظر شما چه موانعی بر سر جهش تولید وجود دارد؟ چه پیشنهاداتی برای رفع این موانع دارید؟
اولا در فضای کسب و کار موانع زیادی وجود دارد از جمله این که مجوزهای سختی در این قسمت وجود دارد در حالی که قوانین در این حوزه باید به گونه ای باشد که گرفتن مجوزها آسان باشد و دولت به جای سخت گیری های بی دلیل به نظارت و کنترل بپردازد تا به جای فرار سرمایه و همین طور توجه سرمایه گذاری به سمت فعالیت های سفته بازانه، سرمایه ها را به سمت فعالیت های مولد هدایت کنیم.
ثانیا در این حوزه صادرات با مشکل زیادی رو به رو است که دولت باید این قضیه را تسهیل کند، چون خیلی از تولیدات در بازار داخلی خریدار ندارد ولی در خارج از کشور خواهان زیادی دارد.
ثالثا در حوزه واردات و قاچاق نیز باید دقت و کنترل بیشتری صورت بگیرد چون وقتی یک کالایی در داخل کشور تولید می‌شود و مشابه آن کالا با همان قیمت یا قیمت پایین تر به صورت قاچاق یا حتی قانونی وارد کشور می‌شود، تولید با چالش مواجه می‌شود.
همچنین ریسک و عدم اطمینان یکی دیگر از موانع سر راه تولید است که لازمه اش آن است که بیمه های جدیدی در اقتصاد صورت بگیرد تا ریسک ساختاری کاهش پیدا کند که از جمله آنها می‌توان به تلاش برای بی اثر کردن یا کاهش نوسانات بازار ارز و طلا اشاره کرد.
همچنین برای شرایط تحمیل شده از جمله تحریم لازم است تا بیمه هایی تعریف کنیم که این طور ریسک ها را پوشش بدهد و آرامش بیشتری بر فضای اقتصادی کشور حاکم شود.
در مرحله بعدی از موانع تولید به بازار و حدود آن می رسیم که یکی از مسائل مهم است، چراکه اگر تفاضا نباشد تولید با مانع مواجه می‌شود و توسعه بازارهای داخلی و خارجی و پیدا کردن زمینه های صادرات با تقویت دیپلماسی اقتصادی از طریق وزارت خارجه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
نظر شما