داستان صاحبان باغ سوخته در قرآن هشدار لزوم توجه به محرومان است

حجت الاسلام «علیرضا موفق» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم، با اشاره به فرمایش رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم تحقق «رزمایش همدلی» در ماه رمضان اظهار داشت: انسان در هر موقع و هر زمانی باید به فکر محرومان باشد به ویژه در دورانی که به دلائلی این فشارها بر قشر ضعیف جامعه بیشتر شده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور پیامد عدم توجه به محرومان و فقرای جامعه را نزول عذاب الهی دانست و گفت: مسأله بعدی که در آیات مختلف می بینیم این است که اگر انسان به ویژه در مواقعی که محرومیت ها و سختی ها و مشکلات در جامعه به وجود می آید، این حالت را درک نکند نه تنها نماز گزار نیست و از معنای واژه مصلین و نماز گزاران خارج می‌شود و مورد توجه محبوب نیست، بلکه مستوجب عقوبت خدا هم هست.

وی ابراز داشت: گاهی ما گمان می‌کنیم که انفاق و رسیدگی به نیازمندان جامعه یک کار استحبابی است و بهتر است آن را انجام دهیم و اگر هم انجام ندهیم گناهی نکرده ایم؛ این طور نیست، چراکه قرآن کریم افراد به ظاهر دین داری که در شرایط سخت زمانه با مردم همکاری نمی‌کنند را مستوجب عقوبت می داند.

این پژوهشگر اخلاق اسلامی یادآور شد: کسانی که با ادبیات قرآنی آشنا هستند می دانند که خداوند عده ای خاصی را مستوجب عقاب و عذاب دنیوی می‌داند که آن ها با گنهکاران عادی متفاوت بوده و از پلیدی متمایزی برخوردارند.

حجت الاسلام موفق با اشاره به داستان صاحبان باغ سوخته که خداوند متعال آن را در سوره مبارکه قلم مطرح کرده است، ابراز داشت:  داستانی عبرت‌انگيز در سوره قلم به نام اصحاب الجنه (صاحبان باغ) آمده است؛ چند نفر از کشاورزان ثروتمند پدری خير و نيکوکار داشتند که دارای بای سبز و خرم بود و همه ساله کارش اين بود که در هنگام ميوه چينی، فقرا و مساکين را از محصول باغ بهره‌مند می‌ساخت و سپس مصرف سالانه خود را برداشت می‌کرد، اين عمل هم چنان ادامه داشت تا جايی که فقرا و مساکين روز شماری مي‌کردند تا اين موسم برسد.

وی در بیان ادامه قضیه مذکور یادآور شد: اين مرد خَيّر اين‌گونه رفتار مي‌کرد؛ اما وارثان وی این طور نبودند و با هم تصميم گرفتند تمام مستمندان را که هر ساله از محصول باغ بهره‌مند می‌شدند، محروم سازند. خداوند می‌فرمايد: آنان هم قسم شدند که صبحگاه ميوه را بچينند؛ يعني همه را خود بردارند؛ و هيچ استثنا نکردند.یعنی در اموال خود بخش متعلق به محرومان را کنار نگذاشتند.

این استاد دانشگاه با بیان این که قرائن نشان می دهد در محیط برداشت محصول، فقرای زیادی بودند و مستندان و محتاجان در وضعیت بدی بسر می بردند، گفت: صاحبان باغ به علت بخل، محرومان را در همان وضعیت بد تنها گذاشند و چون فقط به فکر خودشان بودند، خواستند که صبح زود برای برداشت و استفاده از محصولات به باغ بروند تا فقرا خبردار نشوند. در آیات آمده است که خداوند شبانگاه که همه آن‌ها خواب بودند، عذابی بر سر اين باغ فرود آمد و همچون صاعقه‌ای تمام آن را سوزاند و چيزی جز مشتي زغال و خاکستر سياه باقی نماند.

وی در ادامه این گفت‌وگو تصریح کرد: همانطور که می دانید، عذاب برای شدید ترین مواقع پیش می آید و برای موارد خاص تحقق می یابد؛ اما در این جا بر سر کسانی آمد که با توجه به ذیل آیات معتقد به خدا بودند، این عقوبت شدید بر آن ها فرود آمد فقط برای عافیت طلبی که داشتند و قصد داشتند کسی شریک در اموال آن ها نشود؛ صاحبان باغ فقط برای این که حالت عافیت طلبی داشتند و توجهی به محرومان نداشتند، وقتی صبح بلند شدند از باغ چیزی نمانده بود، به طوری که حتی فکر نمی کردند که این همان باغ قبلی است.

حجت الاسلام موفق ضمن تجلیل از کسانی که در هر شرایطی به فکر مردم جامعه هستند، گفت: اگر صاحبان مال و قدرت و ثروت دست محرومان را نگیرند، مشکلی که بر می خورند این است که نه تنها در آخرت به دلیل اهمال در انفاق بازخواست می شوند، حتی در دنیا هم اموال و ثروت آن ها کارآمدی چندانی برای آن ها نخواهد داشت و بنا به آیات الهی اصطلاحاً وفایی به آن ها نمی کند.

وی در پایان تصریح کرد: البته سخن اصلی در انفاق، دادن اموال از طیب خاطر و به امید خشنودی ذات مقدس حق است، اما در عین حال باید متوجه باشیم که خدا نمی پسندد کسانی که متدین و معتقد هستند به اطرافیان خود بی تفاوت باشند و بدون اعتنا به عبادت و نماز مشغول باشند چراکه این بی اعتنایی خشم خدا را به همراه دارد.