هدف امام زمان(عج) پس از ظهور، حاکمیت حق است/ نقش مردم در تعجیل ظهور

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، یکی از اهدافی که همه ائمه به دنبال آن بودند، استقرار نظام اسلامی و حاکمیت دین مبین اسلام در سرتاسر جامعه بود که از بین ائمه ما تنها امیرالمؤمنین(ع) و امام مجتبی(ع) مدت کوتاهی توانستند به این هدف جامعه عمل بپوشانند.

 

در حقیقت خفقان جامعه اموی و عباسی آن روز به‌گونه‌ای بود که هرگز به ائمه اطهار(ع) فرصتی برای تأسیس و راه اندازی حکومت اسلامی با همه لوازم آن داده نشد و صلاح دین در این بود که ائمه اطهار(ع) غیر از دوران امام حسین(ع) از جنگ رو در رو فاصله بگیرند چراکه یار آن‌چنانی نیز برای آن حضرات نمانده بود.

 

از بین اهل بیت(ع) تنها امام حسین(ع) به دلیل این‌که اصل دین در معرض انحراف و نابودی قرار می‌گیرد، مأمور به دفاع می‌شود و با یاران اندک خود در برابر یزید و یزیدیان قرار می‌گیرد، اما چنین مسأله ای برای دیگر ائمه از جمله امام رضا(ع) محقق نشد و ایشان تنها با ذکر ویژگی‌های حکومت اسلامی به توصیف حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) پرداختند.

 

در حقیقت می‌توان گفت ائمه اطهار(ع) در اوج مظلومیت بودند و چون یاری نداشتند نتوانستند با حکومت‌های جور مقابله فیزیکی و رسمی داشته باشند، اما در دوران ظهور امام زمان(عج) این مظلومیت برداشته شده و امام زمان(عج) که منصور از جانب خدا است قیام می‌کند و جهان را پس از ظلم و جور، از عدل و داد پر می‌کند.

 

به همین مناسبت در راستای موضوع «خانواده مهدوی محور جامعه مهدوی» که یکی از عناوین روزهای دهه کرامت به شمار می رود،‌ با حجت‌الاسلام «مرتضی رجبی» استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر مهدویت گفت‌وگویی ترتیب داده ایم که وی ضمن تبریک ایام میلاد با سعادت امام رضا(ع) با بیان این‌که یکی از اهداف اهل بیت(ع) تأسیس حکومت اسلامی بوده است، گفت: این مسأله در موضوع مهدویت نمود خاصی دارد و از جمله مباحث اصلی در حوزه مسائل ظهور مطرح می‌شود.

 

مشروح گفت‌وگو یاد شده به این شرح است.

 

ابتدا ظهور و اصل معنا و حقیقت آن را برای ما تبیین بفرمایید.

 

موضوع ظهور امام زمان(عج) خیلی مورد توجه مردم و به ویژه جوانان ما هست و علاقه مند هستند بدانند که این دوره طولانی قرار است به چه حادثه عظیمی منتهی شود. ابتدا به ذهن می رسد که منظور از ظهور، ظهور حضرت مهدی(عج) است ولی اگر عمیق تر به موضوع نگاه کنیم می بینیم که ظهور امام زمان(عج) یکی از مصادیق اتم آن حقیقت ممتازی است که در موضوع ظهور آن را توقع داریم.

 

معنای واقعی ظهور، حاکمیت مطلق حق است

 

آن چه از روایات و آیات قرآن فهمیده می‌شود منظور از ظهور، با پسوند حق است و حق مطلق و حق محض هم خداوند است و آن چیزی که قرار است اتفاق بیافتد حاکمیت خداوند است و این‌که حقیقت پروردگار بیش از گذشته شناخته شود و آن مقداری که انسان می‌تواند خدا را بشناسد و حقیقت خدا را درک کند با ظهور آغاز می‌شود.

 

اتفاقاً همچنانکه همه ائمه اطهار(ع) به ویژه امام رضا(ع) در این راستا تلاش کردند، مهمترین وظیفه حضرت مهدی(عج) این است که خدا را به مردم معرفی کند بنابراین نقطه هدف از ظهور، خود حضرت مهدی(عج) به شخصه نیست بلکه هدف امام زمان(عج) که ولی الله و بقیة الله(عج) است همین است که می آید تا مردم خدا را به مردم بشناساند.

 

آیا ظهور دارای مراحل خاصی است؟

 

بله ظهور دارای مراحل است و برای این‌که مراحل ظهور را بهتر بتوانیم درک کنیم باید بدانیم که حادثه ظهور یک نقطه عطف در دنیا ایجاد می‌کند و در حقیقت آینده از گذشته جدا می‌شود و گفته می‌شود: «قبل از ظهور و بعد از ظهور»؛ در واقع آغاز ظهور یک نقطه عطف و دگرگونی کاملا آشکار و متمایز است و در مسأله ظهور در واقع کاملا دنیای جدیدی آغاز می‌شود.

 

تقسیم ایام ظهور به سه مرحله

 

ما زمان را پس از ظهور به سه مقطع تقسیم می کنیم؛ چون ظهور آغاز گر یک دوره جدید برای بشر است که منتهی به قیامت می‌شود و بین ظهور و قیامت، رجعت صورت می‌گیرد، در حقیقت حوادث آخرالزمان با ظهور صورت می‌گیرد و مهلتی که خدا به بشر داده بود تا خودش امور را سامان بدهد به پایان می رسد. از این رو ما سه مرحله داریم؛ یکی ظهور که به مردم زمانه می پردازد، بعد از آن رجعت است که مربوط به خواص از گذشته است و سپس قیامت است که به کلیت گذشته و آینده می پردازد.

 

در ارتباط با علائم ظهور توضیح بدهید و بفرمایید کدام یک از این  علائم حتمی است؟

 

با ظهور تغییرات فوق العاده ای صورت می‌گیرد که سنخ آن از زمان ما متفاوت می‌شود حتی در برخی روایات گفته می‌شود تغییراتی در کهکشان ها اتفاق می افتد لذا پیش از ظهور برای این‌که دوره گذشته به اتمام برسد و دوره جدید آغاز شود ما عنوانی را تحت نشانه ها و علائم ظهور داریم که این نشانه ها به حتمی و غیر حتمی تقسیم می‌شود.

 

پنج نشانه از علائم ظهور، حتمی است

 

نشانه های حتمی پنج حادثه عظیم است که از این ها دو نشانه پیش از ظهور، یکی حین ظهور و دو نشانه بعد از ظهور اتفاق می افتد.

 

قبل از ظهور خروج سفیانی و قیام یمانی است، ندای آسمانی هنگامه ظهور است، سپس دو حادثه پس از ظهور اتفاق می افتد که یکی خسف بیدا و قتل نفس زکیه است. خَسفِ بَیداء، یا خسف در بیداء، به معنای فرورفتن سرزمین بیداء است و منظور از آن فرو رفتن و نابودی لشکر سفیانی در سرزمین بیداء -بیابانی بین مکه و مدینه- است. این حادثه در برخی روایات یکی از نشانه‌های قطعی قیام امام زمان (عج) دانسته شده است. این حادثه پس از ظهور و قبل از قیام امام دوازدهم (عج) اتفاق می‌افتد.

 

قتل نَفسِ زَکیّه نیز کشته‌شدن فردی با لقب نفس زکیه از نسل امام حسین(ع) در کنار کعبه، از نشانه‌های ظهور امام زمان(ع) است که در برخی از روایات به حتمی بودن آن تصریح شده است. این حادثه پس از ظهور و قبل از قیام امام مهدی(عج) و در مسجد الحرام اتفاق می‌افتد.

 

در واقع این پنج حادثه به مردم می‌گوید: که این انتظار به سر آمده و وعده الهی محقق شده است و آنچه به امت های گذشته وعده داده شده بود و همه انبیاء برای تحقق آن تلاش کرده بودند رخ داده است و هرکس می خواهد در این حادثه نقشی داشته باشد الان فرصت آن فرارسیده است.

 

حاکمیت امام زمان(عج) از چه نوع و چه سنخی است؟ آیا با حاکمیت دیگر ائمه فرق می‌کند؟

 

در واقع حاکمیت به دو نوع تقسیم می‌شود که یکی از نوع ولایت و دیگری از نوع وکالت است. در نوع وکالتی حاکم وکیل مردم است و از طرف مردم انتخاب می‌شود ولی سنخ برتر حاکمیت، حاکمیت ولایتی ست که حاکم از جانب خدا انتخاب می‌شود و بر مردم ولایت دارد.

 

تفاوت بین حاکمیت ولایتی و حاکمیت وکالتی

 

تفاوت های زیادی بین این دو وجود دارد؛ از جمله در حاکمیت وکالتی مردم حاکم را انتخاب می‌کنند که حداکثر مردم باید انتخاب کنند و بالتبع خیلی از افراد حاکم مدنظر را از نظر سیاست و روش و اولویت ها قبول ندارند ولی در حاکمیت ولایتی، خداوند انتخاب می‌کند که به مصالح مردم آگاه تر است.

 

همچنین در حاکمیت وکالتی، مردم یک نفر از صنف خودشان را انتخاب می‌کنند که ممکن است خطا و اشتباه داشته باشند ولی در حاکمیت ولایتی، حاکم انتخاب شده از طرف خداوند یک فرد معصوم است و هرگز خطا نمی‌کند و بهترین ها را انتخاب می‌کند.

 

بنابراین حاکمیت در زمان امام عصر(عج) از سنخ حاکمیت ولایتی است؛ همچنانکه آیه «انما ولیکم الله و رسوله» در واقع می‌گوید: ولایت و سرپرستی بر مردم و جامعه فقط از آن خدا و پیامبر و جانشینان او است و ما نمونه هایی از این حاکمیت ولایی را در زمان انبیاء گذشته دیده ایم و هم نمونه هایی را در زمان پیامبر و اهل بیت(ع) از جمله امیرالمؤمنین(ع) دیده ایم هرچند مدت زمان آن بسیار کوتاه بوده است.

 

امام زمان(عج) برای حاکمیت خدا ظهور می‌کند

 

در حقیقت امام زمان(عج) می آید تا خدا را بر جامعه حاکم کند و همه را در تحت حاکمیت پروردگار از عدل الهی برخوردار کند لذا خداوند وعده های زیبایی داده است که مردم در زمان ظهور چطور از رحمت و عدل واسعه پروردگار به واسطه حاکم بر حق بهره مند می شوند.

 

البته حاکمیت امام زمان(عج) با حاکمیت ائمه اطهار(ع) تفاوت هایی دارد از جمله این‌که امام زمان(عج) دیگر مظلوم نیست و منتظر جمع شدن یاران نمی ماند، بلکه او از جانب خدا منصور است وهرکس بخواهد با ایشان همراه می‌شود.

 

امام زمان(عج) چطور به اجرای برنامه های خود می پردازند؟

 

پس از ظهور در واقع امام زمان(عج) برنامه خودشان را در سه مرحله محقق می‌کنند؛ مرحله اول را مرحله دعوت، نام گذاری می کنیم که امام زمان(عج) مردم را دعوت و خودشان را به مردم معرفی می‌کنند که گمان مان از مجموعه روایات این است که این دوره حدود چهار ماه طول خواهد کشید.

 

دعوت، قیام و گسترش حکومت اسلامی در زمان امام زمان(عج)

 

قیام مرحله دوم است، البته باید بدانیم که امام هرگز دست به سلاح نمی برند و آغاز کننده جنگی نیستند جز این‌که مظلومان و مستمندان و یاران خودشان را دفاع می‌کنند؛ ایشان هیچ کس را ابتدائا نمی کشند بلکه به همه مردم و حتی صاحبان ادیان دیگر مهلت می دهند و فقط کسانی کشته می شوند که در برابر حضرت قرار می گیرند و شمشیر می کشند.

 

امام هرگز مظلوم نیست بلکه منصور از جانب خدا است و هرکسی با هر قامتی و هر قدرتی در برابر امام قرار می‌گیرد محکوم به شکست است، البته باید بدانیم مرحله قیام خیلی طول نمی کشد و مرحله سوم یعنی مرحله حاکمیت امام زمان(عج) آغاز می‌شود.

 

روایات در این زمینه فراوان است ولی آیه 55 سوره نور به صراحت حضرت مهدی(عج) را موعود معرفی می‌کند: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ». یعنی خدا به کسانی از شما بندگان که (به خدا و حجّت عصر علیه السّلام) ایمان آرند و نیکوکار گردند وعده فرمود که (در ظهور امام زمان) در زمین خلافتشان دهد چنانکه امم صالح پیمبران سلف را جانشین پیشینیان آنها نمود، و دین پسندیده آنان را (که اسلام واقعی است بر همه ادیان) تمکین و تسلط عطا کند و به همه آنان پس از خوف و اندیشه از دشمنان ایمنی کامل دهد که مرا به یگانگی، بی هیچ شائبه، شرک و ریا پرستش کنند، و بعد از آن هر که کافر شود پس آنان به حقیقت همان فاسقان تبهکارند.

 

طرح مراحل حاکمیتی امام زمان(عج) در قرآن

 

مراحل حاکمیت امام زمان(عج) در این آیه تبیین شده است؛ یاران و کارگزاران صالح، گسترش دین به عنوان قانون اساسی و قانون حکومتی و در واقع خوفی که مردم و جامعه را فراگرفته قرآن می‌فرماید: با آمدن حضرت تمام عوامل خوف و نا امنی تبدیل به امنیت می‌شود. یعنی نه این‌که عوامل خوف برطرف می‌شود بلکه تبدیل به عوامل امنیت می‌شود.

 

آیا زمینه سازی برای ظهور امکان دارد؟

 

اولا باید بگوییم برخی حوادثی که اتفاق می افتد به طور طبیعی است و گاهی اختیار از دست مردم خارج است و در بخش هایی ستمگران مردم را به سختی ها وادار می‌کنند ولی واقع این است که دست مردم بسته نیست و یکی از الطاف خداوند این است که مردم می‌توانند در زمینه سازی ظهور نقش داشته باشند.

 

مردم می‌توانند زمان ظهور را جلو بیاندازند

 

مردم می‌توانند ظهور را پیش بیاندازند و زمان آن را کوتاه تر کنند لذا موضوع زمینه سازی ظهور در برخی روایات و فرمایشات ائمه مطرح شده است که اگر مردم بخواهند می‌توانند با عملکرد درست و انجام اعمال صالح زمینه ساز ظهور منجی شوند.

 

امیدواریم همه ما در این ایام مبارک ماه ذی القعده به برکت امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) تلاش کنیم تا با عمل به دستورات ایشان که اتفاقا خود امام رضا(ع) در مورد حضرت صاحب الزمان(عج) نکات گرانسنگی را مطرح کرده اند، تلاش کنیم تا زمینه ساز خوبی برای ظهور باشیم و بتوانیم زمان ظهور را نزدیک کنیم.

 

متشکریم از این‌که فرصت خود را در اختیار خبرگزاری شبستان قرار دادید.

 

بنده هم از شما و مجموعه خبرگزاری شبستان که انصافا در مسائل امامت و مهدویت کارهای شایسته ای انجام داده اید، تقدیر و تشکر دارم و برای شما آرزوی موفقیت روزافزون می کنم.