بررسی مشکلات رفتاری ناشی از اضطراب

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از کرمان، دکتر علی بهرام نژاد دوشنبه شب (6 مرداد) در ویژه برنامه مجازی «مطب در خانه» در پاسخ به فردی که پرسید « بیمار 35 ساله ای که خانم است در خانه نگهداری می کنیم که وسواس شدید به شستشو دارد و با خود نیز حرف می زند و اصلا" همکاری ندارد، غذا نمی خورد، دارو مصرف نمی کند و تازگی نیز کنترل ادرار ندارد که مشکل زا شده است» گفت: به نظر می رسد مشکل از وسواس فراتر است پس بنابراین بحث هایی مانند بحث های اختلالات روانپزشکی دیگر مطرح است لذا حتماً به روانپزشک مراجعه کرده تا ویزیت و درمان دارویی برای ایشان شروع شود.

دکترای روانشناس بالینی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه یکی از نزدیکان 22 سال و علاقه شدیدی به پرنده دارد اما زمانی که پرنده می خرد بعد از مدتی آن ها را می کشد و بعد از این کار رفتارش تا خودزنی می رسد؛ بیان کرد: این رفتار نرمال نیست و می تواند طیفی از مشکلات وجود داشته باشد اما ما آن را به عنوان یک رفتار ناهنجار تلقی می کنیم.

وی افزود: یعنی می گوییم یک رفتاری است که نرمال نیست حالا اینکه حیوانات و پرندگان را آزار می دهد و بعد خودزنی دارد چند مورد می تواند مطرح باشد؛ یکی از موارد که خیلی مهم است، بحث اختلالات شخصیتی مطرح می شود البته باید بررسی شود که آیا این حیوان آزاری و یا آزار پرندگان در دوران کودکی این فرد بوده یا خیر؟ و اگر در دوران کودکی نیز بوده که بحث های دیگر مطرح می شود.

وی در پاسخ به فرد دیگری که دختر 9 ساله دارد و هر چند وقت یکبار یک تیک عصبی روی صورتش نشان می دهد، گاهی چند روز چشمانش را می بندد و باز می کند و گاهی بینی را بالا و پائین می کند؛ اظهار داشت: تیک عصبی ارتباط مستقیم با اضطراب و استرس دارد؛ اگر این استرس ها را بررسی و ارزیابی کرده و دلیل اضطراب ها را نیز پیدا و بتوانیم آن ها را رفع کنیم خیلی می تواند کمک کند.

بهرام نژاد ادامه داد: نکته دیگر در مورد تیک هایی است که روی صورت او وجود دارد؛ شما به عنوان خانواده خیلی تاکید روی تیک ها نکنید و دائم به او نگویید که چرا این کار را می کنی؟ و چرا تیک داری؟ زیرا این خود می تواند باعث اضطراب و مشکلات را بیشتر کند و معمولاً منجر به استرس بشود.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: کاری که بچه انجام می دهد و شما دائم گوشزد می کنید، او می خواهد که این ها را کنترل کند؛ یعنی می خواهد تیک و پرش در صورتش وجود نداشته باشد پس همین مورد باعث می شود تا وقتی که موفق به کنترل آن ها نمی شود، دوباره اضطراب او بیشتر شود و حتی روی بحث های عدم اعتماد به نفس تاکید کند؛ نکته دیگر اینکه دختر شما یک حس ناخوشایند راجع به خودش پیدا می کند و آن حس ناخوشایند این است که «در من یک نقص وجود دارد و من نمی توانم این نقص را کنترل کنم و چون نمی توانم پس خیلی توانمند نیستم»؛ لذا سعی کنید استرس او را کم کنید، دائم در مورد تیک های عصبی به او گوشزد نکنید و اینکه وقتی در کنترل این تیک ها موفق نمی شود، با ایما و اشاره و یا با نگاه به او نگویید که نتوانسته تیک ها را کنترل کند زیرا این می تواند مشکلات او را بیشتر کند.

دکترای روانشناس بالینی در پاسخ به فردی که پرسید " خواهرم بارداری دوم و چهار ماهه باردار است اما از قبل بارداری برای درمان استرس روزی یک عدد قرص سرترالین 50 استفاده می کرد و به محض اینکه فهمید باردار است، قرص را ترک کرده اما الان می گوید استرس و حالت تهوع دارد و نمی تواند چیزی بخورد؛ با بیان اینکه قطع خودسرانه دارو می تواند عوارض بیماری ایجاد کند؛ توضیح داد: بحثی که مطرح است اینکه شما زمانی که دارو را مصرف می کنید، آن دارو به دلیل یک بیماری است؛ همیشه دارو برای درمان بیماری بوده و اثر آن شفابخشی است بنابراین وقتی که شرایطی مانند بارداری پیش می آید، قطعاً مشورت کردن هم با روانپزشکی که تجویز دارو کرده و هم متخصص زنان لازم و ضروری است و برای شروع دارو نیز حتماً هم با روانپزشکی که دارو تجویز کرده و هم با متخصص زنان مشورت کنید و لطفاً خودسرانه آن را شروع نکنید.

وی ادامه داد: قطعاً وقتی بیماری درمان نشود، داروهایی وجود دارد که متخصصین امر متناسب با سن بارداری و متناسب با شرایط بیماری تجویز می کنند که به جنین آسیب نرساند و بیماری نیز درمان شود؛ نکته اساسی این است که بیماری بالاخره به جسم و تغذیه ما آسیب می زند و هورمون های ما را بهم می ریزد پس تاثیر آن روی جنین بدتر از خود عارضه دارو است لذا توصیه دارم که حتماً در اولین فرصت با روانپزشکی که این دارو را تجویز کرده، مشورت کنید.

بهرام نژاد در پاسخ به خانمی 60 ساله که پرسید «همسرم  65 سال دارد و خیلی حرف می زند و بهانه گیری می کند و هر حرفی را چندبار تکرار می کند؛ در ضمن خودم خانه دار و بی حوصله هستم و فقط می خواهم گریه کنم» گفت: در خصوص زیاد حرف زدن و بهانه گیری همسر شما، اگر این تغییرات الان اتفاق افتاده باید یک ارزیابی صورت بگیرد؛ با توجه به اینکه سن همسر شما 65 سال است می تواند یکی از مشکلات مربوط به دوره سالمندی شروع شده باشد که باید ارزیابی بشود.

وی ادامه داد: نکته دوم اینکه اگر او خیلی حرف نمی زند و طبق همان شرایط معمولی که چندین ساله با هم زندگی کردید، بوده اما شما بی حوصله شده اید و تحمل حرف زدن را ندارید و اگر این بی حوصلگی شما همراه با اشکال در خواب و خوردن و باعث کم شدن فعالیت شما شده و معمولاً خلق شما نیز غمگین شده یعنی تمایل به گریه کردن دارید، این ها می تواند علائم افسردگی باشد که حتماً باید مراجعه کنید و تحت درمان دارویی و غیر دارویی قرار بگیرید.

وی تصریح کرد: اگر با علائم دیگری که ذکر کردم همراه نیست باید سطح انتظارات را نسبت به همسر خود تغییر دهید؛ بنابراین این موارد را که آیا خواب، اشتها، علاقه به فعالیت هایی که قبلاً انجام می دادید، توجه و تمرکز و آیا فراموش کار شدید یا خیر را ارزیابی کنید که اگر با این موارد همراه است، حتماً مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید زیرا افسردگی در این سن خیلی مهم است و باید دقت کنید و تحت درمان قرار بگیرید؛ پس توصیه می کنم که این موارد را چک و ارزیابی کنید که اگر همراه با این علائم است، به یک روانپزشک مراجعه داشته باشید و درمان دارویی را هم شروع کنید.

دکترای روانشناس بالینی در پاسخ به سوال خانمی 35 ساله و متاهل که خیلی استرس دارد، اشتها ندارد و از بس خود خوری می کند مریض شده؛ بیان کرد: اگر استرس در حدی باشد که کار کردن را مختل کند و باعث شود تا کلافه شوید و غیرقابل تحمل باشد حتماً باید به پزشک مراجعه کنید تا مشکلات را حل کند اما کارهایی که می توانید در شرایط استرس انجام دهید این است که باید دلیل استرس را پیدا کنید، ارزیابی دقیق از مشکل داشته باشید، سطح انتظارات را تغییر دهید، با کسانی که شما را آرام می کنند صحبت، گفتگو و درد دل کنید و  خود را سرگرم یک فعالیت کنید (فعالیتی که بتواند تمرکز شما را از محیط استرس زا کم کند)؛ فعالیت هایی مانند ورزش کردن و مثلاً فعالیت های لذت بخش مانند فیلم دیدن می تواند کمک کننده باشد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شوهر یکی از آشنایان بیکار بوده و سرکار نمی رود و خرجی او را پدر و مادرش می دهند و دائم بهانه گیری می کند و باید حرف خودش باشد؛ گفت: راه حل های متفاوتی وجود دارد؛ ما یکی از شاخص های سلامتی را کار کردن می دانیم و کسی که کار نمی کند قطعاً یکی از شاخص های سلامتی او دچار اشکال می شود؛ اینکه خانم چکار کند؟ باید ببینیم در زندگی چه چیزهایی را می خواهد؟ یک زمانی است که فرد یک همسر این مدلی می خواهد؛ یعنی می خواهد کار نکند که یک همسر خوب می شود اما نکته مهم اینکه این خانم باید مطالبه گری کند؛ یعنی خواسته های قانونی، عرفی و اخلاقی خود را بخواهد بنابراین وقتی یک فردی کار نمی کند، بهانه گیری و یک دندگی می کند همه این ها را باید کنار هم بگذاریم، یعنی صرف اینکه کار نمی کند را مد نظر قرار ندهیم زیرا کسی که کار نمی کند قطعاً سلامتی او زیر سوال است و کار نکردن روی سلامت روانی خانواده تاثیر می گذارد لذا دو راه وجود دارد؛ یک راه اینکه همین شرایط را بپذیرد و یک راه دیگر اینکه مطالبه گری کند.

بهرام نژاد در پاسخ به اینکه عوارض هفته های اول قطع تدریجی داروی توپیرامات در فردی که میگرن داشته و 2 سال دارو مصرف کرده، چیست؟ اظهار داشت: این مورد رشته تخصصی من نیست لذا حتماً با یک پزشکی که متخصص است و یا با پزشکی که در این زمینه کار می کند، مشورت کنید؛ اما می دانم که هر دارویی که می خواهید قطع کنید حتماً باید با نظر پزشک تجویز کننده باشد زیرا پزشک تجویز کننده دارو علائم، نشانه ها، سیر و سابقه درمان شما را بررسی می کند و چندین فاکتور را کنار هم می گذارد و به شما یک توصیه ای خواهد کرد.