حجت‌الاسلام «سیدعلی برقعی» در گفت وگو با خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه مدل حکومتی و رفتاری پیامبر(ص) از همان ابتدا با توجه به قرینه‌های تاریخی متعددی که وجود دارد، هرگز مبتنی بر یک رسالت دینی و عبادی صرف نبوده است، اظهار کرد: در واقع از همان ابتدا نگاه تمدن‌سازی در سبک و سیاق عمل و رفتار رسول اکرم (ص) در شرایط گوناگون وجود داشت.
نماینده طلاب و فضلای قم در مجمع طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه ادامه داد: بنابراین از همان صدر اسلام نگاه تمدن‌سازی وجود داشته است؛ این نگرش هم به جهت احکامی که پیامبر(ص) به مرور به مردم عرضه می‌کند و هم به جهت رفتاری که آن حضرت(ص) با اقشار مختلف دارند، قابل بررسی است، چه به لحاظ داخلی و چه خارج از شبه جزیره عربستان همواره این رویکرد را در تاریخ مشاهده کردیم، به ویژه نامه‌نگاری‌های معروف آن حضرت(ص) با حکومت‌های بزرگ جهان نشان‌دهنده آن است که رسول اکرم(ص) برنامه تمدن‌سازی جدی را برای رسالت خود در نظر داشتند.
وی در ادامه گفت: ذیل همین نگاه بود که پیامبر (ص) به اسرای جنگی فرمودند: هر کسی ۱۰ مسلمان را باسواد کند، آزاد است؛ در نتیجه از همان ابتدا، بنیان و بنا بر تمدن‌سازی و تشکیل یک تفکر بوده است.
حجت الاسلام برقعی تأکید کرد: در مورد رسول خدا(ص) با یک دوره سیزده ساله مقدماتی مواجهیم و پس از آن است که وارد حکومت اسلامی می‌شویم و اولین چیزی که در حکومت اسلامی شکل می گیرد، مسجد است؛ مسجد پس از بُعد عبادی به عنوان نقطه ثقل تجمع و ارتباطات اجتماعی در دوران پیامبر (ص) شناخته می‌شود.
وی تصریح کرد: اهمیت مسجد در تمدن‌سازی به اندازه‌ای است که در ماجرای مسجد ضرار، با وجودی که روحیه پیامبر (ص) همواره مبتنی بر تساهل و تسامح بوده است اما دستور به تخریب این مسجد می‌دهند؛ آغاز فعالیت یک مسجد مساوی با یک فرهنگ‌سازی و تمدن‌سازی است در نتیجه با وجود اهمیت جایگاه مسجد و با وجودی که منافقین امکان رفت و آمد آزادانه به مدینه را داشتند، اما وقتی مسجدی را تاسیس می کنند، بلافاصله پیامبر (س) دستور به تخریب آن می‌دهند.
نماینده طلاب و فضلای قم در مجمع طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه گفت: این رویکرد پیامبر (ص) نسبت به مسجد ضرار نشان از جایگاه و نقشی دارد که یک مسجد می تواند در جامعه ایجاد کند؛ لذا مسجد از اساس در اسلام کارکرد اجتماعی گسترده‌ای داشته و محلی برای مشورت، هماهنگی غزوات و حمایت از مستضعفین بوده است.
وی با بیان اینکه مسجد در ساختار نظام اسلامی یک بحث مفصل و قابل اعتنا است، گفت: اگر از منظر نظام‌سازی به جایگاه مسجد توجه کنیم، در واقع می‌توان این مکان عبادی را به عنوان مهمترین مرکز تمدن‌سازی برای اسلام قلمداد کرد که در قرون آتی و پس از صدر اسلام، همچنان این قابلیت خود را حفظ کرده بود.
حجت‌الاسلام برقعی افزود: همواره تاکید کردم اگر قصد دارید موضوعی را در جامعه مطرح کنید و یا فرهنگ سازی کنید، باید قبل از هر چیز مسجد را دریابید و احیا کنید، باید آنچه را که در گذشته مساجد وجود داشت، احیا کنید چراکه در این صورت خود به خود بسیاری از مسائل در کوتاه مدت یا میان‌مدت رفع می شود.
این پژوهشگر تصریح کرد: برخی می‌گویند اگر پیامبر (ص) محور همه امور را در مسجد قرار داده بود علت از آنجایی نشات می گرفت که در آن دوران مکان دیگری نبود، در حالی که این دیدگاه درستی نیست. این موضوع را به روزگار کنونی بر می‌گردانم که در کشور خودمان نیز به عنوان یک مملکت اسلامی با حکومت اسلامی، از سال ها قبل عده ای می گفتند آن قدر فضا و امکانات فرهنگی داریم که دیگر نیاز به این نیست که در مسجد برخی فعالیت ها را تعریف کنیم؛ ذیل همین نگاه بود که بسیاری از کارکردها از مسجد سلب شد و اکنون با وضیعت خوبی از نظر فرهنگی مواجه نیستیم، یکی از دلایل این مساله سلب کارکرد اجتماعی مساجد است، در حالی که مسجد ذات و خاصیت قدسی دارد و فعالیت های اجتماعی که در آن انجام می شود اثرگذاری بیشتری دارد.
نماینده طلاب و فضلای قم در مجمع طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه گفت: آسیبی که این روزها در عرصه مسجد وجود دارد این است که به نوعی با باندبازی و رویکرد انا رجل مواجهیم، یعنی برخی مساجد تبدیل به محل حضور عده ای خاص یا طیف های سیاسی شده اند، در چنین وضعیتی کارکرد اجتماعی و عمومی مسجد تبدیل به حیاط خلوت گروه خاصی شده و سایر مخاطبان را دلزده کرده است.
وی تصریح کرد: نکته دیگر آن است که اکنون مساجد فقط یک ساعت ظهر و یک ساعت غروب باز هستند، صرفا نماز اقامه می شود و تمام؛ حتی برخی مساجد روحانی ندارند، نکته دیگر اینکه برخی مساجد در فاصله اندکی از یکدیگر قرار دارند، مثلا یک مسجد در یک خیابان قرار دارد، سپس ساختمان یک منزل مسکونی و باز هم یک مسجد دیگر، این چنین چیدمان و معماری قابل قبول نیست.
حجت الاسلام برقعی در پایان گفت: امروز نیازمند یک بازنگری در کارکرد مساجد هستیم، باید نظارت جامع روی مساجد و فعالیت ها صورت پذیرد و اینکه با چه مکانیسمی می توان دوباره کارکردهای مساجد را احیا کرد، به هرحال مسجد حتما به عنوان فرصت مناسب فرهنگی می تواند برای جامعه قلمداد شود.
نظر شما