مسلمین در تامین نیازهای زندگی خود باید غیرت و تعصب داشته باشند

به گزارش خبرگزاری شبستان؛ مباحث زیادی در زمینه میزان تمکن مالی مومنین همواره مطرح شده و گاهاً محل مناقشه است چه آنکه عده‌ای معتقدند مومنین نباید از لحاظ مالی غنی و ثروتمند باشند و در مقابل، برخی دیگر بر این باورند مسلمین باید متمکن باشند.
به همین منظور و با توجه به شعار سال با تاکید بر نقش مردم در تولید و جهش اقتصادی؛ حجت الاسلام مطهری فاضل، استاد سطح عالی حوزه و دانشگاه و پژوهشگر دینی در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری شبستان به این موضوع پرداخته است که در ادامه تقدیم خوانندگان می‌شود.
با نگاه به آیات قرآنی در می‌یابیم که قرآن هرگز ما را به چشم‌پوشی از مواهب الهی دعوت نکرده است و فقر را ارزش و نعمت به حساب نیاورده و همیشه آدمی را دعوت به فعالیت کرده تا از طریق کار و کوشش خود به روزی حلال دسترسی داشته باشند و می فرماید: از نعمت‌های پاکیزه‌ای که به شما روزی داده‌ایم بخورید.
در این آیات مراد از طیبات، چیزهای حلال و پاکیزه است که خداوند متعال روزی بندگانش قرار داده است و به حالت دستوری آورده است که از حلال و طیب تناول کنید.
بنا بر روایاتی که از پیامبر اعظم(صل‌لله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و امامان معصوم (علیهم‌السّلام) رسیده، بر همه لازم است در راه به‌دست آوردن درآمد حلال تلاش و از بیکاری و تنبلی و حرام‌خواری پرهیز کنند.
پیامبر گرامی اسلام (صل‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) می‌فرماید: طَلَبَ الحَلالِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ به دنبال روزی حلال رفتن، بر هر مرد و زن مسلمان لازم است و نیز از حضرت روایت شده که: «خدا دوست می‌دارد که بنده‌اش را در راه کسب حلال در رنج و زحمت ببیند.» و در حدیثی دیگر می‌فرماید: اَلکادُّ لِعِیالِهِ کَالْمُجاهدِ فی سَبیلِ الله. کسی که برای اداره زندگی خانواده‌اش تلاش می‌کند، مانند کسی است که در راه خدا جهاد می‌کند. 
یکی از ویژگی‌های تقوا این است که موجب افزایش رزق می‌شود؛ تقوا یکی از فضیلت‌های اخلاقی به شمار می‌آید که موجب رسیدن انسان به درجات عالی معنوی می‌شود؛ قرآن کریم درباره تاثیر تقوا در افزایش رزق می‌فرماید: وَ مَن یَتَّقِ اللَّهَ یجَعَل لَّهُ مخَرَجًاوَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یحَتَسِبُ هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‏‌کند و از جایی که گمان ندارد به او روزی می‌دهد.
بنابر این آیه می‌توان تقوا را یکی از عوامل بسیار مهم افزایش رزق دانست؛ مضمون این آیه این مطلب را می‌فهماند که فرد متقی حتی از جایی که خودش هم انتظار ندارد از جانب خداوند متعال رزق برای او می‌رسد.
بی تردید نقش تقوا در توسعه اقتصادی، در امتداد کار و تلاش است و نه در عرض آن؛ دلیل روشن این مدعا این است شیوه مسلّم پیامبران و رسولان گرامی و پیشوایان دین که قله‌های بلند تقوا و توکّل به شمار می روند، به روشنی گواهی می‌دهد که نقش تقوا و توکّل در زندگی ایشان در امتداد کار و تلاش و نه به موازات آن بوده است.
آیات و روایات متعدد و بلکه فراوان یافت می شود که مردم را به سختکوشی و کار فرا می خواند و از مسلمانان می خواهد که نیازهای زندگی خود را از رهگذر تحمل سختی و رنج در این راه تأمین کنند و نیز سستی و سهل انگاری را زمینه‌ساز فقر و واپس‌زدگی  می شمارند و کسی را که سربار جامعه باشد، نکوهش می کنند و حتّی آن کس را که در برآوردن نیازهای خانواده اش کوتاهی ورزد و به مسؤلیت خود در این زمینه عمل نکند، ملعون و گناهکار شمرده اند. این همه نشان می دهد که نقش تقوا در امتداد عمل است و نه در عرض آن؛ خداوند عزّ و جلّ، انسان شاغل امین را دوست دارد.
اگر انسان طبق تقوا عمل کند واقعاً زندگی خوبی خواهد داشت.
مثلاً در مورد مسائل اقتصادی یکی از تاکیدات اهل بیت علیهم السلام این است که انسان مومن از بین همه شغل‌ها بهتر است در کارهای تجاری وارد بشود.
امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود:
تَعرَّضوا للتِّجاراتِ! فإنّ لَکُم فیها غِنیً عمّا فی أیْدی النّاسِ و إنّ اللّه َ عزّ و جلّ یُحِبُّ المُحتَرِفَ الأمینَ.
به کارهای تجاری بپردازید که آن شما را از مال دیگران بی نیاز می کند. 
در بررسی اسناد تاریخی، دیده می‌شود شخصی به نام سفیان ثوری لباس فاخری را بر تن امام صادق علیه السلام دید و ایراد گرفت...{در حالیکه اقتضای زمان امام صادق علیه‌السلام اینگونه بود؛ با این وجود حضرت لباس خشنی را که زیر آن لباس فاخر به تن داشتند، نشان دادند}
پیامبر اکرم (ص) در زمانی زندگی می‌کردند که فقر و نداری در جامعه بود. اما وقتی که دنیا اقبال کند و مردم در ثروت باشند، بهترین افراد و به تعبیری آدم های خوبی هستند که ثروت دارند نه افراد فاجر و منافق و کفار...

إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْیَا فَأَحَقُّ أَهْلِهَا بِهَا أَبْرَارُهَا لَا فُجَّارُهَا وَ مُؤْمِنُوهَا لَا مُنَافِقُوهَا وَ مُسْلِمُوهَا لَا کُفَّارُهَا. (کافی ج ۵ ص ۶۵)
اما سند تاریخی دیگری هست که امیرالمؤمنین علی علیه السلام در سال‌هایی که کار می‌کردند، دارایی‌های  امیرالمؤمنین بسیار فراوان بود به طوری که زکات اموالشان بیش از ۴۰ هزار دینار می شد و در نقل های دیگری آمده است فقط زکات مال امیر المومنین زندگی کل بنی‌هاشم را کفایت می‌کرد و لازم نبود از بنی هاشم کس دیگری کار کند.
فقط یکی از باغ‌های امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) که بعدها معاویه خواست از امام حسین علیه السلام خریداری کند، ۲۰۰ هزار دینار بود که حضرت این کار را نکرد. 
امام حسن مجتبی علیه السلام دو مرتبه کلّ اموال و سه مرتبه نصف کلّ اموال خود را در راه خدا داد واصلاً ائمه بذل و بخشش‌های عجیب و غریب و نجومی انجام می‌دادند.
حالا این سؤال پیش می‌آید این دارایی‌ها از کجا می‌آمد؟ یک دفعه معجزه می‌شد و مس و طلا می‌کردند...؟ خیر؛ همه اینا با کار و زحمت و تلاش بود...
انسان باید نسبت به زندگی خود غیرت و تعصب داشته باشد. 
ثروت‌گریزی و دنیاگریزی و زهد غیر منطقی اصلاً در دین ما نیست... امیرالمومنین فرمود که یکی از سامری های امت اسلام، حسن بصری است.کسی که می‌گفت کلاً نجنگید. در درس اخلاق من هیچ کسی نباید از دنیا و سیاست حرفی بزند.
سامری‌های امت کسانی هستند که چهره معنوی دارند اما از درگیری برای زندگی باز می‌دارند. تفکر این حسن بصری آنقدر خطرناک بود که امیرالمومنین در قنوت نمازشان سامری‌های امت را لعن می‌کردند.
برخی ممکن است با شنیدن این مباحث بگویند که اگر ما دنبال ثروت برویم ممکن است که دنیا طلب بشویم و از این حرفا نباید زد اما انسان با هر چیزی ممکن است گمراه شود اگر مراقبه نفس نداشته باشد. حتی خیلی وقت‌ها، ممکن است نماز هم باعث خراب شدن انسان‌ها شود، قرآن نیز باعث گمراهی افراد می‌شود.
به طور مثال خیلی از افراد به ثروت‌های زیادی که می‌رسند خودشان را گم می‌کنند و فاسد می‌شوند به خاطر این است که تربیت عمیق دینی بر اساس مبارزه با هوای نفس نداشته اند.
این افراد اصل را پول قرار داده‌اند نه بندگی خداوند متعال؛ حالا چه اشکالی دارد که ما به خاطر نزدیک شدن به خدا سراغ ثروت برویم؟
همه اهل بیت علیهم السلام واقعاً اهل کسب ثروت بودند. 
با مراجعه به تاریخ می‌توانید ببینید که امامان معصوم حتی یک دقیقه هم بیکار نبودند و حتماً کاری در جهت کمک به تولید و اقتصاد جامعه انجام می‌دادند.
کسب ثروت اگر در جهت مناسب و با نیت صحیح باشد علاوه بر این که عبادت است، اصلاً حب دنیا به حساب نمی آید.
جا دارد در این جا به یک سند تاریخی دیگری نیز اشاره کنم. روزی شخصی آمد خدمت امام صادق(علیه السلام)و عرض کرد: آقا جان! من کار می‌کنم و پول در می‌آورم و درآمد خوبی دارم آیا این حب الدنیا به حساب می‌آید؟ حضرت فرمودند: شما این پول را برای چه می‌خواهی؟ و هدفت از پول در آوردن چه چیزی است؟
عرض کرد برای اینکه رزق و روزی برای خانواده ام کسب کنم و برای عباداتم فراغت بیشتری داشته باشم.
حضرت فرمودند: پس این کسب و کار شما اصلاً حب الدنیا نیست؛ بلکه شما دارید برای آخرتت کار می‌کنی.