خبرگزاری شبستان-مازندران؛ همانطور که می‌دانیم ۲۴ تا ۳۰ مهرماه هفته ملی سلامت بانوان نامگذاری شده و شعار امسال این رویداد نیز از سوی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی «بانوی سالم، مادر سالم، نسل سالم» نامگذاری شده است.
اینکه منظور از سلامتی چیست را ابتدا باید در تعریف سازمان بهداشت جهانی یافت؛ یعنی «نداشتن هیچگونه مشکل روانی، اجتماعی، اقتصادی و سلامت جسمانی برای هر فرد جامعه».
وقتی به این تعریف می‌اندیشیم حتما این موضوع نیز ذهنمان را درگیر می‌کند که در شرایط فعلی دایره شمولیت سلامتی برای چند درصد از افراد جامعه است؟ آیا این یک تعریف خیالی و دور از ذهن نیست؟ واقعیت سلامتی یک زن چیست؟ اینکه او احساس خوشبختی و رضایت از زندگی داشته باشد و با همین احساس بتواند بر مشکلات فائق بیاید یا چیزی فراتر از این است؟
اینکه بانوی سالم منشأ نسل سالم است، شعار منطقی و قابل پذیرشی است اما آیا به واقع دغدغه‌ها، چالش‌ها و مطالبات بانوی ایرانی پاسخ داده می‌شود؟ اصلا چالش‌های زنان ما شناسایی شده است و چند درصد آنها در قوانین و بودجه‌ها و برنامه‌های کشور جا گرفته‌اند؟
به‌راستی قوانینی که در حوزه زنان وضع می‌شود تا چه اندازه با نظر، مشارکت و تأیید جامعه نخبگانی آن و یا نمایندگان این قشر از جامعه بوده است؟ بیایید واقع‌بینانه به حوزه زنان بپردازیم و ببینیم بانوان ما در جامعه پر هیاهو، پر از مشکلات، عصر ماشین و مدرنیته و فضای مجازی چگونه می‌توانند یک بانوی سالم و یک مادر سالم باشند.
فرزندآوری؛ مائده آسمانی
یکی از کارشناسان نام‌آشنای کشورمان در حوزه مذهبی از این زاویه به مسائل حوزه زنان اشاره دارد که با توجه به ازدیاد وسایل ارتباط جمعی و اینکه کارکرد آنها را نمی‌توان منکر شد، به موضوع فضای مجازی پرداخته و گفت: چیزی که می‌تواند در فضای مجازی برای مادران و بانوان موثر باشد استفاده از دوره‌های آموزشی، تربیتی و بهره‌گرفتن از انواع رهآوردهایی است که در این فضا وجود دارد؛ از پادکست گرفته تا فایل‌های سخنرانی و فیلم‌های تربیتی که برای همه بانوان کشور اعم از کم‌برخوردار و غیر برخوردار در راستای عدالت آموزشی مهیاست.
«فروغ نیلچی‌زاده» در مبحث فرزندآوری نیز معتقد است که بحث سلامت جسمی، روحی، اخلاقی، فکری، معنوی، خانوادگی و اجتماعی؛ یعنی سلامت فراگیر یا ۳۶۰ درجه در زنان از طریق مائده آسمانی فرزندآوری رخ می‌دهد.
وی ادامه داد: اگر مادربزرگ‌های ما سرطان‌ها را نمی‌شناختند و سرطان‌های زنان اینقدر کم بود که زیر یک درصد محسوب می‌شد، به این دلیل بود که قاعده فرزندآوری تا زمانی ادامه داشت که یک خانم آن توانمندی را دارد اما اکنون ازدواج با تاخیر است، فرزندآوری با تاخیر و یا به حداقل است.
این کارشناس حوزه زنان با اشاره به قواعد عجیب و غریب، جاه‌طلبی‌های علمی- شغلی و خودخواهی بسیار در حوزه فرزندآوری که نتیجه آن دقیقا برعکس است؛ تصریح کرد: کسی که خودخواهی مقدس نداشته باشد؛ یعنی خودش را با قواعد خدا نخواهد، آخرش بیشترین ظلم را به خودش می‌کند.
ابتلا به انواع کیست‌ها و فیبروم‌ها نتیجه ازدواج دیرهنگام است
نیلچی‌زاده ادامه داد: اگر امروز دختران ما دچار بیماری جسمی - جنسی و انواع کیست‌ها و فیبروم‌ها می‌شوند یک بخشی از آن به دلیل عدم ازدواج به‌هنگام و عدم کارکرد مناسب و متناسب است لذا با این ویژگی، یک مادر وقتی می‌خواهد بچه‌ها را تربیت کند باید بسیاری از ویژگی‌های اخلاقی بد خود را کنار بگذارد.
وی با بیان اینکه مادران باید رشد معنوی آشکار داشته باشند و با بزرگ‌شدن فرزند خودشان را نیز اصلاح کنند، تصریح کرد: به همین دلیل مادرها در یک تربیت دائمی خدایی قرار می گیرند و باید حواسشان باشد که هر چه تعداد بچه‌ها بیشتر بشود لزوما زحمت آنها بیشتر نمی‌شود چون اگر فرزند اول را خوب تربیت کنند و به آنها مسئولیت‌سپاری بدهند به جای اینکه آنها را کارگر بیکار و بی‌عار تلقی کنند، در آن حالت امکانپذیر است که این بچه‌ها در نگهداری بچه‌های بعدی مشارکت کنند؛ یعنی چیزی که در خانواده‌های پرجمعیت الگوی جهانی برای بچه‌ها بوده است.
خانواده‌های خوش‌جمعیت از امتیازات برخوردار شوند
این کارشناس حوزه زنان ادامه داد: فرهنگ‌سازی و حرکت‌های مردمی مانند پویش‌های مختلف، گروه‌های مساوات مادر - مربی و مادر - یاوری باید به شکل خوب و زیبا توسط رسانه ملی، فضای مجازی و ... فرهنگ‌سازی، ترویج و تبیین شود و بعد از آن نیز خانواده‌های خوش‌جمعیت(جمعیت بالای ۵ نفر) تبلیغ، تایید و ترویج شوند و از امتیازات برخوردار باشند- همانطور که فردی وقتی از یک فروشگاه خرید بیشتری می‌کند تخفیف بیشتری دریافت می‌کند – در این حالت بتواند از رهاورد خوش‌جمعیتی خودش بهره بیشتری ببرد.
وی به این نکته نیز اشاره داشت که اکنون بحث اجاره‌کردن خانه برای خانواده‌های خوش‌جمعیت یک معضل است. ترویج و فرهنگ‌سازی اینکه چنین خانواده‌هایی از چه امتیازاتی برخوردار باشند؛ از سوی ائمه جمعه و جماعات می‌توانند نتایج فوق‌العاده داشته باشد.
همچنین در این گفتگو عنوان شد که زن ایرانی به عنوان الگوی زن تراز و الگوی سوم که نه همچون زن شرقی در گوشه‌ای بنشیند و تنها به وظایف مادری و خانه‌داری و همسرداری بپردازد و نه اینکه چون الگوی زن غربی یک کالا و ابزار باشد، باید مورد توجه قرار بگیرد یعنی بانویی که نقش خود را به عنوان یک مادر و همسر آگاه در خانواده دارد و همین نجابت و وقار را در روابط اجتماعی، کنش‌گری‌ها، حضور در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و فرهنگی دارد؛ الگویی که کمتر به آن توجه شده یا پرداخته شده است.
تحمیل نقش‌های اقتصادی و اجتماعی به زنان ممنوع!
یکی دیگر از کارشناسان امور زنان در گفتگو با خبرنگار ما از زوایه‌ای دیگر به حوزه زنان پرداخته که در حقیقت جامعه امروز با آن مواجه است، از نظر این کارشناس حوزه زنان اگر نخواهیم چشم‌مان را بر روی واقعیات جامعه ببندیم، باید اعتراف کنیم که سال‌ها مطالبه‌گری زنان ایرانی برای داشتن حقوقی که به آنها شأنیت یک انسان مستقل و حاکم بر سرنوشت خود را می‌دهد، در فضای پیچیده و پر تنش امروز، دشوارتر از همیشه شده است.
«مریم نصر اصفهانی» معتقد است؛ احتمالا باید بپذیریم که نسل جوان زنان امروز نمی‌پذیرند که به صرف اینکه زن متولد شده‌اند، نقش‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خاصی به آنها تحمیل شود(در واقع حق انتخاب از او سلب شود) و دلیل آن را به «طبیعت» حواله دهیم- اصطلاحاً به طبیعت تقلیل دهیم. انسان مساوی طبیعتش نیست و به قول کانت آنقدری که از طبیعتش فراتر رود در واقع «انسانیت خود را محقق کرده است».
وی با بیان اینکه چنین نگاهی در بسیاری از باورهای دینی و ملی ما نیز بوده و هست- اما مانند باقی نقاط جهان بیشتر شامل حال مردان می‌شده است، افزود: وقتی بپذیریم طبیعت قرار نیست به صفر تا صد زندگی ما جهت بدهد؛ پای سوژگی انسانی، حق انتخاب و خودآیینی را باز کرده‌ایم و دیگر نمی‌توانیم برای گروهی از انسان‌ها به صرف جنس بیولوژیکی که دارند یک هویت توده‌ای قائل باشیم.
این پژوهشگر حوزه زنان نظر به اینکه سیاست‌گذاران و قانون‌نویسان ما که همگی در سراسر طول تاریخ مذکر بوده و هستند، همچنان رویکرد پیشا مدرنی نسبت به زنان دارند، می‌گوید: انسانی که در ایران زن به دنیا می‌آید با تولد از یکسری حقوق انسانی هم به لحاظ قانونی، فرهنگی، و هم اقتصادی- سیاسی - اجتماعی و هم عرفی و گاهی هم به دلیل نبود «زیرساخت» محروم یا محدود می‌شود.
قوانین زنان باید به دست زنان نوشته شود
نصر اصفهانی با اشاره به واقعیت‌های امروز جامعه می‌گوید: زن امروز اگر به هر مسیری غیر از مسیر مادربزرگان خودش وارد بشود، با منع‌های فرهنگی و قانونی و عرفی مواجه است. قانونگذاران و متولیان امروز ما نیز همچون گذشته فکر می‌کنند که زنان ما به آن درجه از بلوغ و شعور نرسیده‌اند که به عنوان یک انسان کامل و باکرامت حاکم بر سرنوشت خود در جامعه باشند و کماکان از زمان تولد تا مرگ کنترل، سرکوب و تربیت آنها را در جهت حفظ منافع مردسالارانه، به شیوه‌های مختلف، حق و وظیفه خود می‌دانند.
وی با بیان اینکه مردان و زنان اهل دین، علم و فضل اگر خلاف آن اندیشیده‌اند از جریان رسمی فکری طرد شده‌اند و زنانی که خلاف این صلاحدید عمل کنند نیز حذف می‌شوند، تصریح کرد: اگر بخواهم جانب انصاف را نگاه دارم باید اشاره کنم دسترسی به تحصیل تا مقاطع عالی بزرگترین دستاوردی بود که بعد از انقلاب برای زنان، خاصه زنانی که به دلیل ملاحظات سنتی از تحصیل منع می‌شدند به وجود آمد اما همین امکان نیز منجر به اشتغالی به همان میزان گسترده و راه یافتن به موقعیت‌های مدیریتی و تاثیرگذار نشد. (درصد اشتغال رسمی زنان در مقایسه با پیش از انقلاب تغییر خاصی نداشته است)
این پژوهشگر حوزه زنان البته به ناملایماتی که زنان و دختران جامعه با آن روبرو هستند و با اشاره به حوادث دلخراشی مانند کشتن دختر با داس به دست پدر، می‌گوید: زنان جامعه ما با قوانین و فرهنگی مواجه هستند که خودشان یا گروهی از زنان هیچ نقشی در تعیین آن نداشته و در موارد بسیاری ظالمانه و تبعیض‌آمیز است و تنش‌هایی را ایجاد می‌کند در حالی‌که اعتراض او مسموع نیست، کسی با او حرف نمی‌زند و قانونگذار دلایلش را توضیح نمی‌دهد و زن کاملا بی‌قدرت و بی‌دفاع است.
مطالبات حوزه زنان را جدی بگیریم
وی با بیان اینکه سلامت همه‌جانبه زنان زیرساخت‌هایی را می‌طلبد، اظهار کرد: پرهیز از قوانین زن‌ستیزانه، دادن حق چانه‌زنی و مشارکت در قوانین حوزه زنان توسط خود آنها، تأمین امنیت شغلی، تعیین کمک‌های دولتی برای زنان شاغل و غیرشاغل، پرهیز از سوق دادن صرف زنان به سوی کارهای خانگی و تیماردارانه مجانی و بدون هیچ درآمد، مرخصی، بازنشستگی، پشتوانه و... و صرفاً احاطه شده با حرف‌های قشنگ و وعده‌های اخروی ازجمله مطالبات زنان کشورمان است.
نصر اصفهانی اشاره‌ای هم به زنان صاحب‌منصب داشت و معتقد است؛ حتی قدرت و موقعیت آنها نیز مرهون پیوند سببی، نسبی و فکری با نظام مرد سالار است و به همین دلیل حتی اگر دغدغه توانمندی زنان ایرانی را داشته‌اند، در واقع امکان و ابزاری برای چانه‌زنی ندارند و نمی‌توانند کاری از پیش ببرند که تغییر محسوسی برای زنان داشته باشد یا حتی بدتر گاهی از وضعیت زن ایرانی دفاع می‌کنند؛ حتی آن را خواست خود او می‌دانند بدون اینکه اشاره کنند آیا اصلا انتخاب دیگری هم داشته است؟
وی ادامه داد: نمی‌شود از زنان انتظار داشت در جهان امروزی همچنان مانند زن دیروزی در خدمت منافع دیگران زندگی کنند، در خانه بنشینند، عشق بورزند و خواست هرگونه مطالبه دنیوی را ضد عشق به خانواده و مادری بدانند. نمی‌شود به نسل جدید قبولاند که «بهشت زیر پای مادران است» ولی تابعیت ایرانی از طریق مادر قابل انتقال نیست، یا مادر حقی بر حضانت فرزندش ندارد یا به عنوان مادر ایرانی باید تابع بسیاری قوانین جزیی دیگر باشد که هرگونه اختیاری را از مادر سلب می‌کند.
منافع زنان را پای منافع جناحی قربانی نکنیم
این کارشناس رسانه ملی با بیان اینکه آنچه باید اصلاح بشود زنان نیستند و زنان کشورمان بابت تبعیض و نابرابری تاریخی و گسترده به‌حق طلبکارند، افزود: همه ما متعلق به هر جریان فکری که هستیم، موافق یا مخالف منافع جناحی‌مان باید وجود بحران در حوزه مسائل زنان در ایران معاصر را به رسمیت بشناسیم، همه ما برای تغییر وضع موجود باید مطالبه‌گری کنیم. منافع زنان را پای منافع جناحی قربانی نکنیم. در برابر سوءاستفاده، حذف، تعزیر و تعذیب زنانی که مثل ما فکر نمی‌کنند مقاومت کنیم.
نصر اصفهانی با عنایت به اینکه رقابت‌های جناحی مردان و منازعات آنها در حوزه زنان اولویت نیست، معتقد است که نگاه شمولگرا و فراگیر باید جایگزین نگاه حذفی موجود بشود و زنان و مردان سیاستمدار ما نیز باید سمت منافع زنان بایستند، حتی در مسائل ملی مثل بحران جمعیت نیز منافع گروه‌های مختلف زنان را در معادلات قدرت وارد کنند و به نفع آنها چانه‌زنی کنند نه اینکه صرفاً مبلغ و ابلاغگر سیاست‌هایی باشند که منافع و شرایط زنان در آن هیچ جایگاهی ندارد.
به گزارش شبستان، رهبر معظم انقلاب در بیاناتی فرمودند: «زن به یک جایگاه مصنوعی و تصنعی و تشریفاتی احتیاج ندارد؛ جایگاهی که دون شأن متانت، سکینه و آرامش روحی اوست. در طبیعت الهی زن، آنچنان لطافت و زیبایی و گرمای محبتی وجود دارد که می‌تواند هم خود را و هم محیط پیرامون خود را - چه در داخل خانه و چه در هر محیطی که باشد- به طرف معنویت، پیشرفت و علوّ مقامات علمی و عملی سوق دهد و به پیش ببرد».
نظر شما