خبرگزاری شبستان، گروه بین‌الملل: با فرارسیدن فصل سرما در مناطق جنگ زده لبنان و تشدید حملات هوایی حزب الله لبنان و اسرائیل و کند شدن عملیات زمینی اسرائیل و زمین گیرشدن نیروهای صهیونیستی باعث شد تا دو طرف به امضای توافق آتش بس ۶۰ روزه روی بیاورند.
این توافقنامه در سایه بحران‌های درهم تنیده سیاسی، اقتصادی و امنیتی و وارد آمدن آسیب‌های قابل توجه به بسیاری از مستغلات عمومی و خصوصی و با فشار بین‌المللی و منطقه‌ای برای ساماندهی وضعیت در کشور لبنان اجرا می‌شود.
با این وجود تاریخ نشان داده است که آرامش و آتش بس موقت را نباید با صلح اشتباه گرفت. زیرا جنگ‌ها با کاهش دما و آتش بس موقت پایان نمی یابد، بلکه مخفی می‌شوند تا با اولین جرقه دوباره از نو آغاز شوند.
برهمین اساس این پرسش مطرح می‌شود که آیا ما در آستانه صلح واقعی هستیم یا همه چیز به سمت مرحه جدیدی از ویرانی پیش می‌رود؟
آتش بس موقت یا صلح
از امروز لبنان وارد آتش بس موقت ۶۰ روزه می‌شود، اگرچه تنش‌های اخیر بین لبنان و اسرائیل شکنندگی منطقه را نشان می‌دهد. به طوری که در روزهای اخیر حزب الله حملات موشکی خود را بر اسرائیل تشدید کرد که یکی از خشونت‌بارترین حملات در ماه‌های اخیر حزب الله بود. این مسئله باعث شد اسرائیل نیز حملات هوایی خود را به عمق بیروت تشدید کنند.
رویارویی حزب الله لبنان و اسرائیل تنها یک تبادل آتش معمولی نیست، بلکه نشان از تشدید تنش در منطقه است. به طوری که غیرنظامیان بار سنگین این جنگ را متحمل شدند و به کوچ اجباری آنها از منازلشان حتی کشورشان منجر شد و همین مسئله شکنندگی کشورهایی مانند لبنان را که بدون رئیس جمهوری است و نخست وزیر موقت دارد، افزایش می‌دهد.
بااین حال، توافق امروز را می‌توان را به دلیل فشارهای بین‌المللی و وضعیت پرچالش خاورمیانه و همچنین ورود پرونده جنایات رژیم صهیونیستی به دیوان کیفری بین‌المللی لاهه و صدور حکم علیه بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت، وزیر پیشین جنگ رژیم صهیوینستی عنوان کرد.
حتی می توان گفت که تلاش آمریکا برای این آتش بس موقت به دلیل چشم انداز سیاسی جدید دولت بعدی ایالات متحده آمریکاست. اما با این وجود باید دید که آمریکا برای گفتگو صلح جدی بر رژیم صهیونیستی فشار خواهد آورد یا اجازه می‌دهد که این درگیری‌ها پس از بهار وارد مرحله جدیدی شود؟ اگرچه به تعویق انداختن صلح واقعی هزینه‌های سنگینی و پیامدهای جبران ناپذیری خواهد داشت.
صلح واقعی از آتش بس یا محاسبات سیاسی موقت ناشی نمی‌شود. صلح مستلزم تصمیمات جسورانه و اراده واقعی برای قابله با حقایق دردناک است. به همین دلیل دولتمردان جهان باید به سمت صلح واقعی گام بردارند نه اینکه از آتش بس موقت به عنوان یک مُسکن استفاده کنند و پس از پایان آتش بس شاهد طوفان سهمگین باشیم.
اما پرسش دیگری که مطرح می‌شود، این است که چه مسئله ادامه آن را در سایه واقعیت نظامی و سیاسی کنونی تهدید می‌کند.
آیا آتش بس موقت ادامه دارد
نگرانی از نقض آتش بس تنها به درگیری‌های مرزی یا نقض نظامی محدود نمی شود، بلکه به طرف‌های سیاسی داخلی و منطقه ای در داخل لبنان نیز مربوط می شود، حزب الله از فشارهای سیاسی و اقتصادی در داخل رنج می برد که ممکن است در صورت ادامه آن با موقعیت دشواری روبه رو شود.
اسرائیل براین باور است که حزب الله در وضعیت آمادگی دائمی قرار دارد و در پاسخ به هرگونه حمله اسرائیل تردید نخواهد کرد، حتی درصورت آتش بس.
روزنامه یدیعوت آحارونوت در گزارشی عنوان کرد که این توافق تنها یک استراحت است، ممکن است هر زمان پایان یابد، درصورتی که هر طرف احساس خطر یا تهدید کند.
حوادث اخیر نشانی می‌دهد که وضعیت شکنندگی درجریان است، به ویژه که اگر تنش‌ها بین گروه‌های فلسطینی در غزه ادامه یابد، ممکن است منجر به فروپاشی ناگهانی آتش بس شود.
دیگر از عواملی که ممکن است بر آتش بس تأثیر بگذارد، تحرکات نظامی اسرائیل است، این رژیم آماده است تا در صورت قرار گرفتن در معرض تهدیدات امنیتی جدید در مرز، براساس سیاست راهبردی پیشگیرانه خود برای از بین بردن تهدیدها، به سرعت پاسخ دهد.
دیدار نمایندگان آمریکا و فرانسه با رهبران حزب‌الله حاکی از آن است که همه طرف‌ها باید به توافق پایبند باشند تا از تشدید تنش نظامی جلوگیری کنند، اما فشار بین‌المللی ممکن است برای بازدارندگی طرف‌های منطقه‌ای و محلی از اجرای حملات کافی نباشد.
با این وجود می توان گفت که تشدید تنش در غزه ممکن است باعث پاسخ نظامی حزب الله شود و وضعیت را به حالت قبل بازگرداند، همچنین درگیری‌ها در مرز نیز می توانند راه را برای درگیری‌های گسترده باز کند. درحالی که طرف های بین المللی تمام تلاش خود را برای تضمین صلح به هر قیمتی انجام می‌دهند.
ابعاد سیاسی و اقتصادی و امنیتی آتش بس
اعلام قریب الوقوع یک توافق آتش بس ۶۰ روزه، یک نقطه عطف در لبنان به شمار می‌آید که نشان دهنده فشار بین المللی و منطقه ای برای ساماندهی مجدد لبنان است.
این درحالی است که این پرسش مطرح می‌شود که ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی آتش بس در لبنان چگونه خواهد بود و تاثیر آن بر ثبات لبنان و آینده آن چیست؟
با توجه به ابعاد سیاسی آتش بس، این توافق فرصتی برای آرام کردن درگیری میدانی است، اما پیچیدگی‌های سیاسی بین طرف‌های لبنانی را نیز نشان می‌دهد. موفقیت این آتش بس به تعهد طرف‌های داخلی با حمایت خارج از کشور برای آرام کردن اوضاع بستگی دارد.
آتش بس به ارتش لبنان فرصت می دهد تا وضعیت امنیتی خود را دوباره سازماندهی کند و نقش خود را به طور موثر ایفا کند. در عین حال، آتش بس آزمایشی برای سنجش توانایی سایر طرف‌ها به ویژه گروه های مسلح در پایبندی بر مسئله مورد توافق تلقی می شود.
در مورد ابعاد اقتصادی و اینکه آیا فرصتی برای پیشرفت است یا خیر؟ آتش بس ممکن است به برخی از بخش‌های اقتصادی، به‌ویژه در مناطق آسیب‌دیده، اجازه دهد تا فعالیت‌های خود را بازگردانند، مانند تجارت و کشاورزی. این توافق می تواند باعث ورود کمک‌های فوری بشردوستانه توسط نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای منجر شود.
درباره بازسازی نیز خسارت‌های کنونی بیشتر به اموال خصوصی وارد آمده نه دولتی. بازسازی این مستغلات حمایت بین‌المللی را می طلبد و به یک مسئولیت سنگین تبدیل شده است.
برهمین اساس، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند عربستان و امارات ممکن است در بازسازی مناطق آسیب دیده مشروط بر اینکه ثبات امنیتی و سیاسی حفظ شود، سهیم شوند. همچنین این امکان وجود دارد که اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا نیز در برنامه های بازسازی مشارکت کنند.
این توافق آتش‌بس نشان‌دهنده گامی ضروری برای جلوگیری از تشدید تنش نظامی است، اما اگر لبنان به مسایل ضروری و اساسی همچنین تعیین رئیس جمهور و تقویت نقش دولت همچنان بی‌توجه باشد، این آتش بس می‌تواند موقتی باشد. بازسازی یک چالش واقعی خواهد بود، زیرا علاوه براینکه شمار زیادی از لبنانی‌ها شهید و زخمی شدند، به اموال خصوصی خسارت بسیاری آمده است که نیاز به هماهنگی بین دولت لبنان و کشورهای کمک کننده دارد.
برهمین اساس می توان گفت که لبنان باید از آتش بس موقت به صلح پایدار حرکت کند، موفقیت این مسئله در گروه اراده صادقانه داخلی، حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی و بازسازی این کشور نیز مستلزم دستیابی به صلح و ثبات است.
نظر شما