خبرگزاری شبستان _آذربایجان‌غربی: فاطمه صمدزاده؛ موضوع همسایگی دیوار به دیوار کلیسا و مسجد می‌تواند به عنوان یک نماد از همزیستی مسالمت‌آمیز بین ادیان مختلف تلقی شود. چنین همسایگی می‌تواند نمادی از همزیستی و احترام متقابل بین پیروان دو دین باشد. این نزدیکی فیزیکی می‌تواند زمینه‌ساز گفتگو و تبادل فرهنگی شود. افراد می‌توانند از فرصت‌های مشترک برای آشنایی با آداب و رسوم یکدیگر استفاده کنند و در نتیجه فهم بهتری از دیدگاه‌ها و ارزش‌های یکدیگر پیدا کنند. کلیساها و مساجد می‌توانند در پروژه‌های اجتماعی مشترکی شرکت کنند، از جمله کمک به نیازمندان یا برگزاری رویدادهای فرهنگی. همسایگی دیوار به دیوار کلیسا و مسجد می‌تواند یک فرصت عالی برای ترویج همزیستی مسالمت‌آمیز و تقویت روابط بین افراد با زمینه‌های مذهبی مختلف باشد. برقراری ارتباط و ایجاد فضایی برای گفتگو می‌تواند به کاهش تنش‌ها و تقویت دوستی‌ها کمک کند.
قدمت تاریخی مسجد مهدی‌القدم از آثار تاریخی دوران صفویه است
سابقه بنای مسجد مهدی القدم و کلیساها در همسایگی یکدیگر در ارومیه و کوچه معروف مهدی القدم و این محله خیلی قدیمی است و الان نسل فعلی صد سال است که مسجد و کلیسا را در کنار هم و در همسایگی هم و هم محله می‌بیند. این یعنی شهر ارومیه و شهرستان ارومیه و روستاها و بخش‌هایش تجلی‌گاه وحدت ملی اقوام و ادیان و مذاهب مختلف ایرانی بوده است. مسجد مهدی‌القدم یکی از مساجد قدیمی و تاریخی شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی ایران است. این مسجد، به دلیل نزدیکی و همسایگی با کلیسای تاریخی ننه مریم «یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان»، از نظر فرهنگی و مذهبی اهمیت ویژه‌ای دارد. این موضوع نه تنها از منظر تاریخی و معماری قابل توجه است، بلکه نمادی از همزیستی مسالمت‌آمیز مسلمانان و مسیحیان در این منطقه است. قدمت تاریخی مسجد مهدی‌القدم از آثار تاریخی دوران صفویه است و قدمت آن به چند صد سال پیش بازمی‌گردد. نام «مهدی‌القدم» به حضور امام مهدی (عج) در آن مکان در افسانه‌ها و سنت‌های محلی ارتباط داده شده است، هرچند این موضوع بیشتر جنبه اعتقادی دارد. معماری مانند بسیاری از مساجد قدیمی، این بنا از معماری اسلامی ساده اما باوقار برخوردار است که در آن از مصالح سنتی مانند آجر و چوب استفاده شده است. فضای داخلی این مسجد کاملاً معنوی و برای نیایش مناسب طراحی شده است. موقعیت جغرافیایی و همسایگی این مسجد در محله‌ای قدیمی در شهر ارومیه قرار دارد و دیوار به دیوار یا در نزدیکی کلیسای ننه مریم است. این نزدیکی در طول قرنها منشأ احترام و تعامل مثبت بین دو جامعه مسلمان و مسیحی شهر بوده است. نقش فرهنگی و اجتماعی این مسجد در کنار کلیسا به مکانی تبدیل شده که نشان‌دهنده تنوع فرهنگی و دینی ارومیه است. ارومیه یکی از شهرهایی است که از دیرباز محل زندگی اقوام و ادیان مختلف، از جمله مسلمانان، مسیحیان، و یهودیان بوده است.
کلیسای ننه مریم مهم‌ترین میراث مسیحیان آشوری در ارومیه
کلیسای ننه مریم (کلیسای شرق آشوری) که گاهی به نام کلیسای حضرت مریم نیز شناخته می‌شود، از مهم‌ترین میراث مسیحیان آشوری در ارومیه است. گفته می‌شود که این کلیسا در سال 32 میلادی ساخته شده و یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان به شمار می‌رود. پیام این نزدیکی: همسایگی مسجد مهدی‌القدم و کلیسای ننه مریم یک نماد روشن از تنوع مذهبی در ایران است. این دو مکان مذهبی نشان می‌دهند که چگونه پیروان ادیان مختلف می‌توانند در احترام و صلح در کنار هم زندگی کنند. این موقعیت می‌تواند یک الگو برای گفتگوی بین‌الادیانی و تعامل بین‌فرهنگی باشد. کلیسای ننه مریم درواقع دو کلیساست؛ کلیسای قدیمی که جنبه موزه‌ای دارد و کلیسای جدید که مراسم مذهبی در آن برگزار می‌شود. ۲ هزار سال زمان کمی نیست و کلیسای کهن ننه مریم چه حوادثی را که از سر نگذرانده است. این بنا در قرن ششم میلادی یعنی کمی پیش از اسلام، توسط «بافره» شاهزاده خانم چینی مرمت شده و در سال‌های ۱۸۲۰ توسط روس‌ها طبقه‌ای فوقانی با یک برج پیازی شکل روسی به آن افزوده شده و این بخش، بار دیگر در زمان حمله عثمانی در جنگ جهانی اول تخریب شده است. عثمانی‌ها دهکده‌های آشوری و ارمنی زیادی را در شمالغرب ایران ویران کردند و به کلیساها آسیب بسیاری زدند.
همسایگی مسجد و کلیسا در ارومیه نمادی از همزیستی
مصطفی قلیزاده علیار، نویسنده، پژوهشگر و روزنامه نگار ارومیه‌ای به خبرنگار خبرگزاری شبستان در ارومیه گفت: هموطنان آشوری و مسیحی از اقوام نخستین ایرانی و از نخستین مسیحیان در ارومیه هم هستند و کلیسا هم با تاریخ این قوم ایرانی پیوند دارد و قطعا از قبل از اسلام هستند و بعدها ملت ایران عموما مسلمان شده‌اند و مسجد ساخته شده است و هموطنان ارمنی در این دیار و در آذربایجان و ارومیه لااقل از دوره صفویه هستند، یعنی مسلمان و مسیحی الان قرن‌هاست در این منطقه در کنار هم همزیستی مسالمت آمیز و بلکه بالاتر از آن همزیستی برادرانه دارند و هیچ مشکل و اختلافی هم باهم نداشته اند و بر اساس هموطنی و با محوریت ایران، همه خود را ملت ایران می دانند و در غم و شادی و جنگ با بیگانگان متجاوز و در صلح؛ در قحطی و فراوانی و امنیت و ناامنی واقعا برادرانه یار و یاور هم بوده‌اند و فقط یک بار حدود صد سال پیش حوادثی ناگوار پیش آمده که آن هم کار دشمن بوده نه مسیحی و مسلمان ایرانی. البته قومیتگراها و تجزیه‌طلبان آن حوادث را تحریف و مصادره به مطلوب و با دروغ و دلنگ و جعل و افسانه می‌آمیزند متاسفانه! کسی هم پاسخگو نیست!
وی افزود: عالم و دانشمند بزرگ مرحوم فخرالاسلام «شیخ محمد صادق» در دوره ناصرالدین شاه، از مسیحبان ارومیه‌ای تحصیل کرده واتیکان بود که همانجا هم مسلمان شد و برگشت به ارومیه و در محضر مرحوم شیخ محمدحسن مجتهد اُرموی با تشریفات لازم رسماً اعلام اسلام کرد، سپس به نجف اشرف رفت و تا حد اجتهاد درس خواند و برگشت به ایران، و عامل مسلمان شدن جمع کثیری از مسیحیان در منطقه آذربایجان شد و شیوه صحیح و علمی گفتمان بین ادیان را شروع و تبیین کرد و در حقانیت اسلام کتاب‌های علمی و پژوهشی نوشت که برای خود تاریخی شورانگیز دارد.
قلیزاده علیار ادامه داد: مسیحیان ارمنی و آشوری در ارومیه و روستاها و شهرستانهای استان آذربایجان غربی، از قرنها پیش تاکنون نماد وحدت و برادری بین مسلمان و مسیحی و اقوام ترک و کُرد و ارمنی و آشوری اند؛ به نظرم به کار بردن اصطلاح سیاسی و اجتماعی «هم زیستی مسالمت آمیز» یا «اقلیت مذهبی» در باره این اقوام شریف ایرانی چندان دقیق نیست، اینان درست مثل برادر و خواهر به عنوان ملت ایران و با مذهب عشق ایرانی زندگی کرده اند و در همه سختی‌ها و راحتی کنار هم و یار و یاور هم بوده اند. باز هم با تأسف باید گفت که رسانه های رسمی و ملی و اهل قلم ما از ارومیه به عنوان نماد وحد ملی غافل بوده اند و هستند، این هم باعث می شود برخی اشخاص و گروههای مغرض گاه به مباحث اختلافی دامن بزنند، ولی عموم اهالی آذربایجان غربی و ارومیه، به این تحرکات خصمانه بی اعتنا هستند.
این پژوهشگر ارومیه‌ای بیان کرد: جالب این است که ما در بین هنرمندان عاشیقی آذربایجان در سلماس و ارومیه و ... از مسیحیان ارمنی و آشوری هنرمند و شاعر عاشیق داریم که که اگر کسی آنها را نشناسد و فقط آثارشان را ببیند، خیال می کند هنرمندان عاشیق شیعه متعصب هستند! مثل مرحوم «قول هارتون سلماسی» و مرحوم عاشیق «یوسف اوهانیس» که ما این مرد را دیدیم پیر مردی جالب و هنرمند باصفایی بود. یعنی وحدت در این حد بسیار عالی ملی و حتی اندیشه و آرمانهای مذهبی و اسلامی بین مسلمانان و مسیحیان ارومیه و آذربایجان غربی از قرون گذشته برقرار بوده است که تا امروز. کمتر اتفاق افتاده که رسانه ها به سراغ خود اهالی شریف مسیحی ارمنی و آشوری ارومیه بروند، از فداکاری و خدمات ملی آنان نسبت به استان آذربایجان غربی و شهرستان ارومیه و ایران عزیز در برهه های حساس تاریخی مثل مشروطه، نهضت ملی شدن نفت، انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، مشارکت در سازندگی کشور و ... گزارش تهیه کنند.
نظر شما