خبرگزاری شبستان-مهدی رحمانیان| در کوچه‌پس‌کوچه‌های زندگی، نوجوانان همچون مسافران تازه‌کاری هستند که نخستین قدم‌هایشان را در مسیر پرپیچ‌وخم بلوغ برمی‌دارند. این دوره، همانند پلی است که آنان را از دنیای کودکی به دنیای بزرگسالی می‌رساند؛ پلی پر از فراز و نشیب که در آن، هر قدم می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد. در این میان، گاه دست‌هایی نامرئی اما قدرتمند، این مسافران ناآشنا را به بیراهه می‌کشانند. یکی از این بیراهه‌ها، جاده تاریک اعتیاد است؛ جاده‌ای که اگر قدم در آن گذاشته شود، بازگشت از آن دشوار و گاه غیرممکن خواهد بود.
در سال‌های اخیر، مصرف مواد مخدر صنعتی در میان نوجوانان افزایش نگران‌کننده‌ای یافته است. موادی که به نام‌های جذاب و فریبنده، وعده فراموشی موقتی دردها و تلخی‌ها را می‌دهند اما در حقیقت، تنها نابودی و ویرانی به ارمغان می‌آورند. در این میان، جامعه با پرسشی اساسی روبه‌رو هستند؛ چرا این مسیر تاریک برای نوجوانان جذاب است؟ چه عواملی آنان را به این وادی خطرناک سوق می‌دهد؟
پاسخ به این پرسش‌ها، نیازمند نگاهی عمیق به زندگی روزمره نوجوانان، چالش‌های آنان و تأثیر محیط اطرافشان است. از فقر عاطفی و فشارهای تحصیلی گرفته تا تأثیر دوستان ناباب و تبلیغات مخرب، همه دست به دست هم می‌دهند تا نوجوانانی که به دنبال هویتی مستقل و معنادار هستند، در دام این معضل گرفتار شوند.
معاون فرهنگی و اجتماعی فرماندهی انتظامی استان فارس، این مسئله را نه‌فقط یک چالش فردی، که تهدیدی برای سرمایه‌های آینده کشور می‌داند. او با نگاه به ریشه‌ها و پیامدهای اعتیاد در نوجوانان، خانواده‌ها را به هوشیاری بیشتر و نهادهای مسئول را به اقدام جدی‌تر فرا می‌خواند.
حمید افرامن، با اشاره به این معضل جدی، مصرف مواد مخدر را تهدیدی برای آینده کشور می‌داند و تأکید می‌کند که این مسئله باید به طور جدی در دستور کار خانواده‌ها و نهادهای مرتبط قرار گیرد.
افسردگی، اضطراب، استرس، پرخاشگری، شکست‌های عاطفی و کمبود عاطفی از جمله عواملی هستند که می‌توانند نوجوانان را به مصرف مواد مخدر سوق دهند.
علل گرایش نوجوانان به مواد مخدر
ویژگی‌های شخصیتی، وضعیت روانی و تاب‌آوری فرد، نقش مهمی در گرایش به مصرف مواد مخدر ایفا می‌کنند. افرامن در این باره می‌گوید: «افسردگی، اضطراب، استرس، پرخاشگری، شکست‌های عاطفی و کمبود عاطفی از جمله عواملی هستند که می‌توانند نوجوانان را به مصرف مواد مخدر سوق دهند. بسیاری از نوجوانان برای فرار از مشکلات شخصی و فشارهای زندگی به این مواد روی می‌آورند.»
وی همچنین به نقش وضعیت تحصیلی و عوامل ارثی اشاره کرده و تأکید می‌کند که نوجوانان با حساسیت و ناامنی بیشتری در این دوره مواجه‌اند و این موارد می‌تواند زمینه‌ساز گرایش آنان به رفتارهای پرخطر باشد.
عوامل محیطی
از جمله عوامل محیطی مؤثر در این زمینه نیز وضعیت خانواده، شرایط مالی، دوستان و محیط سکونت است. افرامن معتقد است: «روابط نوجوان با والدین و تأثیر دوستان نقش زیادی در گرایش به مواد مخدر دارد. خانواده‌هایی که دچار مشکلات عاطفی یا اقتصادی هستند، ممکن است بستری برای آسیب‌پذیری نوجوانان فراهم کنند.»
علاوه بر این، محیط‌های پرتنش یا ناآرام، ارتباط مستقیم با افزایش احتمال مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان دارد.
پیامدهای اعتیاد در نوجوانان
برنامه‌های آموزشی برای افزایش مهارت‌های زندگی و نهادینه کردن باورهای دینی باید از دوران ابتدایی آغاز شود. این آموزش‌ها می‌تواند تاب‌آوری نوجوانان را افزایش داده و آنان را در برابر آسیب‌ها مصون کند.
اعتیاد در نوجوانی فرد را از نظر جسمی و روانی آسیب‌پذیر کرده و تأثیرات مخرب بر جامعه نیز به همراه دارد. نوجوانانی که درگیر مصرف مواد مخدر می‌شوند، به تدریج از محیط‌های سالم دور شده و هویتی متزلزل پیدا می‌کنند. این مسئله، همان‌گونه که افرامن اشاره می‌کند، نشانه‌ای از آشفتگی عاطفی است که در دوران نوجوانی بروز می‌کند: «نوجوانان در جریان معتاد شدن، با حساسیت‌ها و ناامنی‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند که بر روابط اجتماعی و خانوادگی آنان تأثیر منفی می‌گذارد.»
برای مقابله با این معضل، اقدامات متعددی پیشنهاد می‌شود که باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد. افرامن تأکید می‌کند: «برنامه‌های آموزشی برای افزایش مهارت‌های زندگی و نهادینه کردن باورهای دینی باید از دوران ابتدایی آغاز شود. این آموزش‌ها می‌تواند تاب‌آوری نوجوانان را افزایش داده و آنان را در برابر آسیب‌ها مصون کند.»
او همچنین توصیه می‌کند که والدین با تقویت ارتباطات عاطفی و نظارت بر روابط دوستانه فرزندان خود، نقشی کلیدی در پیشگیری از اعتیاد ایفا کنند.
اعتیاد به مواد مخدر صنعتی در میان نوجوانان، زنگ هشداری است که نیازمند توجه همه‌جانبه از سوی خانواده‌ها، نهادهای آموزشی و مسئولین اجتماعی است. همان‌گونه که معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان فارس تأکید دارد، پیشگیری از این معضل باید با آموزش مهارت‌های زندگی، تقویت باورهای دینی و ایجاد محیط‌های سالم برای نوجوانان آغاز شود.
تنها با تلاش جمعی است که می‌توان از گسترش این بحران جلوگیری کرده و آینده‌ای روشن‌تر برای نوجوانان این سرزمین رقم زد.
نظر شما