حجت الاسلام والمسلمین دکتر «محمدحسین پوریانی»، جامعه شناس و استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان با اشاره به افزایش طنز سخیف در سینمای ایران اظهار کرد: طنز، شیرین‌ترین نوع بیان اندیشه‌ها و تفکر به مخاطب و بهترین روش برای بیان مشکلات جامعه است که این نوع طنز نه تنها مثبت که تاثیرگذار است. اما در صورتی که موجب بی احترامی و بی ادبی به جامعه و خانواده ها شود قابل پذیرش نیست. در جوامع مختلف نیز چارچوبی برای رعایت آداب معاشرت و حرمت افراد در بیان طنز وجود دارد که برای بیان موضوعات مورد تأکید و نیاز جامعه مطرح می شود و یقینا با رعایت حد و مرزها، برای مخاطبان هر جامعه ای دلچسب تر و تأثیرگذارتر است.
بی احترامی و بی اعتنایی در قالب طنز سخیف در جامعه زیاد شده است
حجت الاسلام پوریانی تصریح کرد: اگر طنز به جای فرهنگ سازی، باعث فرهنگ سوزی، بد آموزی و بد اخلاقی در جامعه شود؛ بسیار خطر آفرین است و در صورتی که این نوع طنز بین دوستان رواج پیدا کند و به عنوان یک فرهنگ عمومی مطرح شود؛ قطعا جامعه پذیری و اجتماعی شدن افراد ناقص صورت می گیرد و در چنین شرایطی به راحتی نسبت به بزگترها و معلمان بی احترامی و بی اعتنایی می شود که متاسفانه این همان مشکلی است که الان در جامعه ما در حال رخ دادن است.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: طنز به گونه ای از بستر ارتباطی افراد با هم استفاده می کند و بیشتر از گفتمان چهره به چهره افراد شکل می گیرد. در واقع شاید نتوان چارچوبی برای فیلم ها تعیین کرد اما فردی قرار است مزاح، لطیفه یا جوک را تعریف کرده یا در قالب اثری مکتوب ارائه کند، می تواند در ابتدا از جمله ظریفی استفاده کند تا حرمت افراد در آن چارچوب رعایت شود.
وی اذعان داشت: یکی از دلایلی که افراد اقبال بیشتری از کمدی های سخیف می کنند؛ این است که شاید از مباحث اخلاقی یا گرایش های دینی فاصله گرفته اند؛ چرا که وقتی ناهنجاری ها در جامعه افزایش یابد، افراد بیشتر به این سمت گرایش پیدا می کنند و انسان ها به مرور از نقش خلیفه اللهی و نقش واقعی خود فاصله می گیرند که این خود نیز دلایلی مانند عدم آموزش صحیح دارد، وقتی نظام آموزشی عملکرد درستی ندارد و از همان ابتدا برای فرهنگ سازی نه فقط در این زمینه بلکه در همه زمینه ها، آموزش های لازم و ضروری را ارایه نمی دهد؛ طبیعی است که وجود چنین مسایل و بی ادبی هایی در قالب طنز در فیلم ها و برنامه های تلویزیونی عادی شود؛ چه بسار در فضای مجازی هم که هم تهدید و هم فرصت است به اسم طنز، این بی ادبی ها و طنزهای سخیف دیده می شود.
توجه به فرهنگ و خطوط قرمز در انتقال مفاهیم در نمایش‌ها اهمیت قابل توجهی دارد
وی با بیان اینکه ایجاد نشاط اجتماعی در قالب طنز بسیار خوب و حتی ضروری است خاطر نشان کرد: طنز اجتماعی باید اخلاق مدارانه باشد ضمن اینکه توجه به فرهنگ و خطوط قرمز در انتقال مفاهیم در نمایش‌ها اهمیت قابل توجهی دارد. بنابراین سخیف یا فاخر بودن مفاهیم نسبی است و باید ملاک و معیارهایی برای آن‌ها تعریف کرد.
یکی از دلایل اقبال مردم به کمدی های سخیف کمبود شادی در جامعه است
وی با بیان اینکه طنز و سینمای کمدی نقش مهمی در بهتر شدن روحیه افراد جامعه دارد اظهار کرد: این امر یکی از وظایف مهم اهل هنر و متولیان فرهنگی است و در طول تاریخ هم از ظرفیت فیلم ها و برنامه های کمدی برای بهتر کردن روحیه مردم و ایجاد نشاط اجتماعی در جامعه استفاده شده است.ضمن اینکه شاید یکی از دلایل اقبال مردم از کمدی سخیف کمبود شادی در جامعه باشد برهمین اساس ضرورت دارد یک جایگزینی برای طنزها و کمدی های سخیف در نظر گرفته شود؛ چرا که طنز پردازانی که با خرده فرهنگ های ایرانی طنز پردازی می کنند بیشتر مورد استقبال مردم قرار می گیرند.
«طنز»، امید اجتماعی را زیاد می کند
وی اشاره به اینکه «طنز»، امید اجتماعی را به دنبال دارد گفت: طنز، امید ساز و امیدآفرین است؛ اما چون جایگزین خوبی برای آن انتخاب نشده و الگو سازی خوبی در این زمینه صورت نگرفته به همین دلیل به سمت ظنرهای سخیف پیش رفته است و این شرایط هم باعث می شود فحش دادن، توهین، افتراء و بی احترامی در قالب «طنز اجتماعی منحرفانه» در جامعه عادی شود. نقطه مقابل این مساله برنامه «خندوانه» قرار دارد که به راحتی توانسته با ایجاد نشاط اجتماعی مورد استقبال مردم قرار بگیرد.
وی با اشاره به راهکارهایی در این زمینه بیان کرد: نهادهای مدنی، صدا و سیما، آموزش و پرورش، آموزش عالی و مجموعه اینها باید نقش آموزش مدارانه با محوریت اخلاق مبتنی بر انسانیت و محبت داشته باشند؛ ضمن اینکه روان شناسان، جامعه شناسان، کارشناسان دینی و شعرا می توانند با تهیه کلیپ هایی در قالب« طنز»، نشاط اجتماعی و امید را در جامعه ایجاد کنند و با این شیوه از طنز اجتماعی منفی فاصله بگیرند.
نظر شما