به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، نام «آبادان» با نفت و صنعت نفت گره خورده است و همگان این شهر را با نفت می شناسند و مردمان خونگرم و زخمی که جنگ بر چهره این شهر برجا گذاشته است؛ اما در دل این شهر زیبا یک جاذبه تاریخی و فرهنگی مذهبی نیز وجود دارد که باز با صنعت نفت پیوند دارد مسجد «رنگونی‌های» آبادان یا «رانگونی ها» که همان کارگران مهاجران هندی و بنگلادشی است، این مسجد که یکی از دیدنی ترین جاذبه های مذهبی آبادان بشمار می رود که نه تنها از نظر معماری بلکه از دیدگاه فرهنگی و تاریخی نیز اهمیت فراوانی دارد. اگر در تعطیلات نوروز گذرتان به استان خوزستان و شهر آبادان افتاد این مسجد یکی از جاذبه های منحصر بفرد شهر بشمار می آید که می توانید در آن به عبادت بپردازید.
مسجد رنگونی‌ها در تاریخ ۹ فروردین ماه ۱۳۷۸، به شماره ۲۲۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در خیابان امام خمینی، روبه‌روی انبار دارویی پالایشگاه نفت قرار دارد.
قدمت مسجد به دهه ۱۲۹۰ هجری شمسی بازمی‌گردد و بنای آن با حال‌وهوای هندی خود، برای گردشگران جذابیت زیادی دارد. مسجد رنگونی‌ها که در فاصله کمی از اروندرود قرار دارد در دهه‌های گذشته به عنوان یکی از کانون‌های اصلی تجمع و عبادت مسلمانان قوم رنگونی در آبادان شناخته می‌شده است. رنگونی‌ها که بیشتر از میان مسلمانان اهل سنت برمی‌خیزند، در گذشته‌های دور به‌ویژه در دوران استعمار بریتانیا در هند و جنوب شرقی آسیا، به دلایل مختلفی همچون جستجوی فرصت‌های اقتصادی و شغلی، به ایران مهاجرت کردند و در نهایت در این منطقه ساکن شدند.
این مسجد با معماری خاص خود که ترکیبی از معماری اسلامی و ویژگی‌های سنتی جنوب شرق آسیا است، شکلی منحصر به فرد به فضای شهری آبادان بخشیده است. گنبدهای رنگی و مناره‌های بلند این مسجد از دور دست‌ها قابل مشاهده است و به عنوان یک نقطه مرجع در آبادان شناخته می‌شود.
معماری مسجد رنگونی‌ها
معماران مسجد رنگونی‌ها اهل هند بودند؛ بنابراین معماری مسجد به‌سبک هندی است. این مسجد چهار گنبد کوچک و دو مناره دارد. نمای بیرونی آن با سیمان تزیین شده و بسیار رنگارنگ است. نقش و نگارهای نمای بیرونی نیز برجسته هستند. تزیین مسجد شاید گچ‌بری به‌نظر برسد، اما در واقع با سیمان تزیین شده و به‌عبارتی آرایه‌های آن سیمان‌بُری است. همچنین آینه که یکی از عناصر معماری ایرانی برای تزیین کاخ‌ها و امامزاده‌ها است، در تزیین مسجد رَنگونی‌ها به‌کار رفته است. به نظر می‌رسد بخشی از مصالح ساختمانی را از جمله رنگ، از هند به ایران آورده‌اند. بنای مسجد از آجر ساخته شده است و ملاط آهک و گل دارد و شامل شبستان، حیاط اصلی و ماذنه می‌شود. در جلوی بنا نقشینه‌ای با عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» را می‌توان مشاهده کرد. برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به پایه، دو تونل هوا زیر آن ساخته شده است.
یکی از بخش‌های زیبای این بنای قدیمی، محراب آن است. شکل‌های هندسی و نقش‌های اسلیمی با طرح‌های برجسته، پر از رنگ‌وطرح محراب را درمیان گرفته‌اند. این طراحی به‌گونه‌ای است که تماشای بهشت را در خاطر انسان زنده می‌کند. سپس می‌رسیم به سازه سقف که ترکیب جالبی از لوله های نفت، ریل راه‌آهن و آرماتور دارد. ریل‌ها، تیر فرعی و لوله‌ها، در جایگاه تیر اصلی هستند. سقف مسجد رنگونی‌ها تحمل و مقاومت بسیار بالایی دارد. با اینکه در دوران جنگ به سقف شبستان خمپاره خورد، تنها یک سوراخ ۷۰ سانتی‌متری در مرکز ایجاد شد و در تیزه قوس‌ها ترک خوردگی دیده می‌شود. خوشبختانه سقف و بنا آسیب جدی ندیدند. داخل مسجد نیز طراحی‌های ویژه‌ای دارد که شامل کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، نقاشی‌های مذهبی و تزئینات خاصی است که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. دیوارهای مسجد با آیات قرآن و حدیث‌های پیامبر اسلام مزین شده است و فضایی معنوی و آرامش‌بخش را برای نمازگزاران و بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
در کنار ویژگی‌های مذهبی، مسجد رنگونی‌ها به عنوان مرکز اجتماعی و فرهنگی این جامعه نیز شناخته می‌شود. در این مسجد مراسم مختلف مذهبی همچون نمازهای جماعت، ختم قرآن، عیدها و رویدادهای مذهبی دیگر در برخی ایام سال برگزار می‌شود.
مسجد رنگونی‌ها به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در یکی از محله‌های تاریخی آبادان، به نوعی شاهد تغییرات اجتماعی و اقتصادی شهر نیز بوده است. در حالی که آبادان در گذشته شهری نفتی و صنعتی بود، حالا این مسجد به عنوان یک نماد از تاریخ مشترک مردم ایران و مهاجرانی از کشورهای دیگر، همچنان در دل این شهر قرار دارد و جایگاه خود را در میان مردم حفظ کرده است.
مسجد رنگونی‌های آبادان به عنوان یک اثر مذهبی تاریخی نمادی از تعامل و همزیستی فرهنگی میان اقوام مختلف در شهر آبادان شناخته می شود که با گذشت بیش از یکصد سال از عمر خود همچنان پذیرای مراسم دینی و آئینی مردم است و درهای آن به روی مردم باز است.
نظر شما