خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون‌های مساجد، بیمه مساجد همواره یکی از موضوعات مهمی است که باید در موردش اطلاع رسانی صورت پذیرد. معمولاً وقتی حادثه‌ای در مسجدی رخ می‌دهد، عواقبش می‌تواند بر پویایی مسجد «اثر منفی» داشته باشد. زیرا که؛ معمولاً این حوادث جبران ناپذیر هستند ولی مسأله مهم، درگیری کارگزاران مسجد پس از این اتفاقات در آمدوشد به محاکم قضایی است، که بر روند فعالیت‌های این مساجد تأثیر منفی دارد. همچنین، عموماً تادیه‌ی احکام دادگاهها از عهده‌ی بسیاری از مساجد خارج است و معمولاً پرونده‌ها طولانی و همه‌ی کارگزاران درگیر دادگاه و دادسرا می‌شوند. حتی اگر شخص حادثه دیده یا اولاء او رضایت دهند، باز هم جبران مالی خسارت می‌تواند اثر بهتری در بین نمازگراران و مراجعین به مسجد، از پس این حوادث داشته باشد. از این جهت، «بیمه‌ی مسجد» می‌تواند در این مواقع کارگشا باشد و از ایجاد یک مانع بزرگ پس از برخی حوادثِ تلخ بر سر راه مساجد جلوگیری نماید.
در پرونده‌ی «بیمه‌ی مسجد» در نظر داریم ابعاد مختلف این موضوع را بررسی کنیم. از همین روی، در مصاحبه با حجت الاسلام «علی سعیدیان»، مشاور حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد، سوابق و عواقب برخی اتفاقات و تمهیدات این مرکز را برای تشویق مساجد به امر بیمه را بررسی نموده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ضرورت بیمه نمودن مسجد چیست؟
با توجه به اینکه مسجد، طبق ماده ۳ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه، یک شخصیت حقوقی محسوب می‌شود و این شخصیت حقوقی، به واسطه یک سری افراد حقیقی، که ما از آنها با عنوان کارگزاران مساجد یاد می‌کنیم، اداره می‌شود، بنابراین ممکن است در اداره آن مسائلی هم پیش بیاید.
به عنوان مثال؛ ائمه جماعت و اعضای هیئت امناء، که به طور رایگان، وقت و انرژی خود را صرف خدمت به خانه‌های خدا می‌کنند، اگر خدایی نکرده حین خدمت دچار حادثه، نقص عضو و از کار افتادگی شوند و یا اتفاقاتی مشابه برای نمازگزاران و مراجعه کنندگان به خانه‌های خدا پیش آید، طبیعی است که باید تحت حمایت بیمه باشند.
ناگفته نماند که متأسفانه، ما در پرونده‌های متعددی شاهد قطع نخاع، قطع عضو، شکستگی و از کارافتادگی و یا وفات این عزیزان بوده‌ایم. در پی این حوادث و در صورت آسیب دیدگی و شکایت، پس از بررسی کارشناسان دستگاه قضا، کارگزاران و امام جماعت مسجد به میزان تناسب تقصیر، باید پاسخگو باشند.
در همین رابطه پرونده‌های متعددی در محاکم قضایی تشکیل شده است. به عنوان مثال؛ در حال حاضر پرونده‌ای در جریان است که مربوط می‌شود به یکی از نمازگزاران در مسجد و حین مراسم دعای عرفه، پس از سقوط کمد دچار شکستگی از ناحیه دست می‌شود. ایشان این اتفاق را سهل انگاری کارگزاران مسجد دانسته و شکایت خود را هم به دادسرا ارائه داده و طلب دیه نموده است. دادگاه معتقد است که امام جماعت و کارگزاران آن مسجد، بایستی ضوابط ایمنی را مراعات می‌کردند.
معمولاً در بسیاری از مساجد آسانسور، راه پله، ورودی و بسیاری از موارد عمرانی استاندارد نیستند. همچنین در مراسمات مختلفی که در مسجد برگزار می‌شود، معمولاً نکات ایمنی رعایت نمی‌شود.
متأسفانه، پرونده‌های متعددی از این دست، علیه امام جماعت و هیأت امنا در جریان است. البته در اکثر قریب به اتفاق این پرونده‌ها، حوادث رخ داده عمدی نیستند و از حالت کیفری خارج شده‌اند. اما، «دیه و خسارات مادی» باید از سوی کارگزاران مسجد جبران شود.
در بسیاری از موارد مبلغ دیه آن طور نیست که از سوی کارگزاران مسجد قابل پرداخت باشد، در این موارد بیمه مسجد می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. در ماه‌های حرام که مساجد برنامه‌های بیشتری دارند، مبلغ دیه فوتی بالغ بر «یک میلیارد و دویست میلیون تومان» است. کارگزاران مسجد چگونه می‌توانند این مبلغ را بپردازند؟!
همین امسال، چند روز پیش از محرم، یکی از نمازگزاران بالای طاق نصرت رفته بود تا پرچم نصب کند که سقوط کرد و جانش را از دست داد.
در یک پرونده دیگر، پس از بارش برف و یخبندان، خانمی در حیاط مسجد پایش سُر می‌خورد و دچار آسیب شدید در ناحیه لگن و کمر می‌شود که پس از شکایت ایشان، دادگاه مسجد را به پرداخت دیه محکوم می‌نماید.
همچنین در ماه مبارک رمضان، متأسفانه امام جماعت مسجدی هنگام تعمیر کولرِ مسجد، دچار برق گرفتگی شد و جانش را از دست داد. حالا باید خانواده او چه کنند؟!
چند سال پیش، در منطقه ۱۷، در حین گودبرداری زمین مجاور مسجد، در وقت نماز، مسجدی خراب شد و چند نمازگزار خانم جانشان را از دست دادند. متأسفانه عواقب و دردسرهای بسیاری را رقم زد.
با همه آنچه که گفته شد، «بیمه‌ی مسجد» می‌تواند در چنین مواقعی، به جبرانِ جنبه مادی حادثه کمک کند.
حالا، وقتی صنعت بیمه به گستردگی آنچه که اکنون هست، وجود دارد و قوانین هم به نحوی تصویب شده‌اند که دستگاه قضا می‌تواند بر اساس کارشناسی، میزان قصور را مشخص کند و کارگزارن مسجد را به پرداخت دیه مجبور کند، چرا از «بیمه‌ی مسجد» استفاده نکنیم؟!
با این شرایط ضروری است، کارگزاران مساجد قبل از پرداختن به هر امری، مسجد را بیمه نمایند. «بیمه‌ی مسجد» باید اولویت ائمه جماعت و هیآت امنا باشد. باید در نظر بگیرند که قبل از هزینه نمودن برای هر مراسم و برنامه‌ای، به این امر توجه نمایند.
همچنین، باید این موضوع را در نظر بگیرند که قراردادهای خود را طوری در نظر بگیرند که «پیرامون مسجد» را تا آنجا که به کارِ مسجد مربوط می‌شود، در بر بگیرد و حتماً محدوده را مشخص نمایند. باید حدود و ثغور مسجد و محیط پیرامونی آن تحت پوشش بیمه قرار بگیرد.
عواقب اتفاقاتی که گفته شد مستقیماً بر عهده چه کسی است؟
مسئولیت مستقیم این گونه حوادث بر عهده هیئت امنا و امام جماعت مسجد است و آنها هستند که باید در دادگاه پاسخگو باشند.
بیمه نمودن مسجد از وظایف کدام یک از ارکان مسجد است؟
امام جماعت به عنوان مدیر طبیعی مسجد و امنا در حکم معاونین او، باید برای بیمه نمودن مسجد اقدام نمایند.
مرکز رسیدگی به امور مساجد، برای ترغیب ائمه جماعات و کارگزاران مساجد به امر بیمه مسجد چه تمهیداتی اندیشیده است؟
اگر امام جماعتی اهتمامی نسبت به این موضوع نداشته باشد و نسبت به نمازگزاران و افرادی که در مسجد او تردد می‌کنند و حتی نسبت به امناء، خادم و خودش دغدغه‌ای نداشته باشد، طبق ظوابط مرکز رسیدگی به امور مساجد، از آنها بازخواست می‌شود. این امر برای هیئت امنای مسجد نیز صادق است.
همچنین، مرکز رسیدگی به امور مساجد، زمینه را برای بیمه نمودن این مکان‌های مقدس فراهم کرده تا تلخی حادثه صد چندان نشود. قراردادهایی توسط دفتر حقوقی این مرکز تنظیم شده که حدود و ثغور مسجد و نکات حقوقی در آن به خوبی دیده شده است و کارگزارن مساجد می توانند از این تیپ قرارداد برای بیمه مسجد بهره ببرند.
در حال حاضر وقتی همکاران ما در واحد «نظارت و ارزیابی» به مساجد مراجعه می‌کنند، اولویتشان این موضوع است و اولین سوالشان این است که آیا این مسجد بیمه دارد یا خیر؟
شکر خدا، در روزگار کنونی مردم به این آگاهی رسیدند که اموال خود را بیمه نمایند. در سال‌های گذشته نبود این آگاهی باعث شده بود به دلیل بیمه نکردن وسایل نقلیه، زندان‌ها پر باشد از افرادی که به دلیل قتل غیر عمد و نداشتن پول دیه عمر خود را پشت میله سپری کنند و چندین خانواده هم بیرون از زندان بدون سرپرست و در شرایط سخت زندگی کنند.
اکنون هم صنعت بیمه، هم تسهیلِ دسترسی و پرداخت هزینه آن و مهمتر از این‌ها ارتقاء سطح آگاهی مردم، باعث شده بسیاری از شهروندان حتی برای لحظه‌ای ماشینی که بیمه ندارد را به خیابان نیاورند.
همچنین، باید متذکر شوم که از پس چنین اتفاقاتی، ما به لحاظ شرعی هم مسئولیت داریم.
با توجه به آنچه که گفته شد، لازم و ضروری است که این فرهنگ جا بیفتد که؛ امام جماعتی که می‌خواهد مسئولیت امامت یک مسجد را به عهده بگیرد، باید اولین مطالبه‌اش «بیمه‌ی مسجد» باشد. ائمه جماعت، امامت مسجدی را که بیمه ندارد، قبول نکنند.
ناگفته نماند که؛ هزینه «بیمه‌ی مسجد» با توجه به سایر هزینه‌های مسجد، نذور و فعالیت‌های دیگر، مبلغ بسیار ناچیزی است. اینقدر این مبلغ ناچیز است که حتی مبلغش به اندازه یک وعده پذیرایی چای در ایستگاه صلواتی هم نیست!
حتی در مساجدی که رقبات ندارند، اهالی و نمازگزاران اگر یک بسم الله بگویند و در صف نماز جماعت هر کدام مبلغ اندکی را اهدا کنند، هزینه‌ی این بیمه تأمین خواهد شد.
در چنین اتفاقاتی، مساجدی که بیمه ندارند معمولاً توقع دارند مرکز رسیدگی به امور مساجد از آنها حمایت کند! در این شرایط چه کمکی می‌شود انجام داد؟
قطعاً مرکز رسیدگی به امور مساجد به قانون و احکام صادره احترام می‌گذارد و اصل موضوع را به هیچ عنوان زیر سوال نمی‌برد. تنها در مواردی ممکن است در امر کارشناسی اجحاف صورت گیرد که ما برای راهنمایی و احقاق حق مسجد، به کارگزاران آن مشاوره می‌دهیم.
در حالت کلی، کارگزاران مسجدی که به لحاظ حقوقی مقصر شناخته می‌شوند، باید پاسخگو باشند. مسئول اصلی آنچه که رخ داده امام جماعت و کارگزاران مسجد هستند و قطعاً باید محاکم قضایی پاسخگو باشند.
نظر شما