خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان
خداوند متعال بندگانش را فرا خوانده تا به عبادت و راز و نیاز بپردازد دست دعا به سویش برآورد تا درهای گشایش یکی پس از دیگری به روی آنها گشوده شود.
مسیر بندگی پروردگار با ستایش معبود پیموده می شود و انتهای آن رسیدن به سر منزل مقصود و قرب الهی است.
دست به دعا برداشتن نشان از فرو بردن سر تعظیم در برابر قدرت لایزال الهی است و هر چه به او نزدیک تر شویم از چشمه های جوشان محبت پروردگار نیز بیشتر بهره مند می شویم. امری که پروردگار نیز آن را بیان کرده و فرموده است که مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. و چه خوب است سربلندی در پیشگاه خداوند متعال که عاقبت بخیری در دنیا و آخرت را به همراه دارد.
اگرچه در هر شرایط و موقعیت می توان در خانه خدا را زد و به قدرت لایزال او متوسل شد اما چه بهتر که با ادب و احترام به محضر الهی رسیده و دست یاری را به سویش دراز کنیم.
آداب دعا کردن
دعا کردن آدابی دارد که برخی از آنها ظاهری و برخی نیز باطنی است؛ آنچه در ارتباط با آداب ظاهری دعا کردن آمده عبارتند از: طهارت، استعمال عطر، رو به قبله بودن، صدقه دادن، بدون عجله دعا نکردن، اصرار و پافشاری کردن در دعا، نام بردن حاجت، آمین گفتن، گریه کردن در نیایش، اعتراف کردن به گناهان، اظهار خشوع، تعمیم دادن دعا برای دیگران، شروع و ختم دعا با صلوات، مدح و ثنای الهی قبل از درخواست حاجات.
آداب دعا کردن در بعد باطنی (قلبی و اعتقادی) نیز شامل چند امر می شود که عبارتند از ایمان به حق و قدرت بی پایانش، رجاء و امیدواری به رحمت خداوند، خوش گمانی و حسن ظن به خداوند، انکسار قلب و شکستگی دل در حین نیایش و ناامیدی کامل از غیر خدا.
اگر کسی با رعایت این آداب و شرایط دعا کرد، دعای او به اجابت نزدیک تر است. نکته مهم دیگر مصلحت دعاکننده است. خداوند با علم بی پایانش می داند که اجابت دعای این بنده به نفع او یا به ضرر اوست.
در دعای شریف افتتاح آمده: «ولعل الذی أبطأ عنی هو خیر لی، لعلملک بعاقبه الأمور؛ خدایا اگر در برآورده شدن برخی حاجات من، تأخیر شده است، علت آن، علم تو به عاقبت امور است. پس حواسمان باشد با تأخیر در اجابت دعاهایمان، زبان به گلایه باز نکنیم و در هر صورت به قضای الهی راضی باشیم». (مفاتیح الجنان، اعمال ماه مبارک رمضان)
در قسمت دوم این آیه شریفه از دعا به عبادت یاد شده است. عبادتی که ترک آن، موجب ورود به دوزخ است! دعاکردن مسئله ای است که در روایات هم مورد تأکید قرار گرفته است؛ رسول اسلام صلی الله علیه و آله دراین باره فرمودند: «الدعاء مخ العباده؛ دعا مغز عبادت است». (وسائل الشیعه، ج۷، ص۲۷) از انضمام این روایت با آیه شریفه مورد بحث، اهمیت دعاکردن استنباط می شود.(۱)
دعا سرمایه ای ارزشمند
امام جمعه جهرم می گوید: یکی از معارف مورد تاکید بزرگان دین این است که به ما بفهمانند در این دنیا مسافر و رهروی منزل عشقیم و منتهای این مسافرت باریافتن به محضر خالق و پروردگار عالم است.
به گفته حجت الاسلام محمدحسین مدبر بزرگان دین هم به بیانات مختلف به ما فرموده‌اند که در حرکت به‌سوی خدای متعال هستیم. «انا لله و انا الیه راجعون» و گفته‌اند آخرین آیه‌ای که بر پیامبر(ص) نازل شد چنین است: «وَاتَّقُوا یَوْمًا تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَی اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّی کُلُّ نَفْسٍ مَّا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ– بقره ۲۸۱» که بترسید و به فکر باشید از آن روزی که به سوی پروردگارتان رجعت داده می‌شوید.
وی با اشاره به اینکه مسافر در بین راه بسیار طولانی و پرفراز و نشیب و نیز مقصدی که جاودانه است نیاز به زاد و توشه و سرمایه ارزشمندی دارد، اذعان می کند: در این فرصت کوتاهی که داریم باید سرمایه‌ها و زادوتوشه‌هایی برای خودمان دست و پا کنیم که با خود ببریم.
آیه شریفه ۷۷ سوره مبارکه فرقان ارزشمندبودن دعا را در نامه اعمال گوشزد می‌کند که اگر در زندگی دعا و خلوت با خدا نباشد نزد او هیچ ارزشی ندارید.
آنطور که حجت الاسلام مدبر گفته یکی از سرمایه‌های ارزشمند دعاست که کم و کیف رابطه ما را با خالق هستی رقم می‌زند و آیه شریفه ۷۷ سوره مبارکه فرقان ارزشمندبودن دعا را در نامه اعمال گوشزد می‌کند که اگر در زندگی دعا و خلوت با خدا نباشد نزد او هیچ ارزشی ندارید.
دعا سلاح انبیا
به نظر این کارشناس علوم دین، اگر بخواهیم طبق این آیه شریفه بفهمیم که چقدر نزد خدا ارزش داریم باید به وضعیت دعایمان نگاه کنیم لذا همین آیه کافیست برای اینکه بفهمیم دعا مسئله بسیار مهمی است.پس اگر اهل دعا و ارتباط با خدا هستیم جدی‌تر عمل کنیم و اگرنیستیم فکری به حال خودمان بکنیم. بزرگان فرموده‌اند احبّ‌الاعمال و اکرم‌الاعمال نزد خداوند متعال دعاست که سلاح انبیا و شخص مؤمن است.
وی ادامه می دهد: در دعای کمیل به خدای متعال عرض می‌کنیم «اغْفِرْ لِمَنْ لَایَمْلِکُ إِلّا الدُّعاءَ» خدایا تنها دلخوشی و سرمایه ما دعاست. از امام باقر (ع) سوال کردند اگر بین تلاوت قرآن و دعا در معبد و مسجد مخیّر باشیم کدام افضل است؟ «... کَثْرَةُ اَلْقِرَاءَةِ أَفْضَلُ، أَمْ کَثْرَةُ اَلدُّعَاءِ؟فَقَالَ کَثْرَةُ الدُّعَاءِ أَفْضَلُ» حضرت به صراحت فرمودند: کثرت دعا افضل است.
حجت الاسلام مدبر اضافه می کند: امام صادق (ع) فرمود: اگر در زندگی اهل دعا نباشید فقیر و بیچاره می‌شوید. پس اینها همه گویای این است که دعا یک وزنه بسیار مهم است که اگر کسی اهل دعا و رازونیاز با خدا باشد هم خودش و هم نامه اعمالش سنگین می‌شود و فرمودند: «هِیَ الْعِبادَةُ الکُبری» در بین عبادات بزرگتر و مهمتر از دعا نداریم.
دعا یک وزنه بسیار مهم است که اگر کسی اهل دعا و رازونیاز با خدا باشد هم خودش و هم نامه اعمالش سنگین می‌شود.
در قرآن کریم آمده که: «وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ – غافر۶۰» آن کسانی که از روی بی‌اعتنایی و تمرّد با خدای متعال رازونیاز و دعا نداشته باشند و مستکبرانه به خدا پشت کنند درحالی که خوار و ذلیل هستند وارد جهنم می‌شوند و از این آیه شریفه بوی واجب بودن دعا استشمام می‌شود.
بهترین دعاها
به اعتقاد وی، بهترین دعاها دعاهای مأثور است که بخشی در قرآن آمده مانند دعاهای حضرات ابراهیم، نوح، زکریا، یعقوب، عیسی علیهم السلام و بسیاری از بزرگان و شخصیت‌های تاریخ.
امام جمعه جهرم با تاکید بر اینکه باید اهل دعاهایی چون کمیل، ندبه، زیارت عاشورا، مناجات شعبانیه، زیارت امین‌الله و صحیفه سجادیه باشیم، عنوان می کند: امام خمینی(ره) از استادشان مرحوم آیه‌الله شاه آبادی نقل کردند که ادعیه ائمه درحقیقت قرآن ساعد است.
وی با اشاره به اینکه قرآن کریم بر بندگانش نازل شده اما یک قرآن دیگری هم از طرف بندگان به طرف خداوند متعال بالا می‌رود و مخاطب خداوند متعال است و آن ادعیه مأثوره و مطمئن از معصومین (ع) است، می گوید: گویی ما بندگان خدا لامپ‌های برق هستیم که اگر به منبع انرژی خداوند متعال وصل نباشیم خاموش می‌شویم و انسان بدون دعا لامپی است که ارتباطش با منبع انرژی قطع شده و روشنایی ندارد و چنین چیزی ارزش ندارد. هیچ شخصی برای لامپی که نور نمی‌دهد هزینه نمی‌کند. ارزش لامپ به این است که نور بدهد.
ما انسانها هم این‌گونه هستیم که اگر اهل نورانیت دعا نباشیم پیش خدا هیچ ارزشی نداریم. سرنوشت لامپ بدون نور سطل آشغال و انسان های متمرد و بی دعا جهنم است.
نظر شما