زورخانه، مدرسه‌ای که رسم پهلوانی می‌آموزد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان_ نوشین کریمی

هوای سرد صبح آخرین روزهای پاییز را برای تهیه خبر نادیده میگیرم و به مکانی که دعوت شدم میرسم، مکانی که شاید تنها جایی بود فکر میکردم چون خانم هستم نمی توانم واردش شوم یعنی «زورخانه». سالنی ورزشی برای اینکه روحیه تواضع و فروتنی و دوری از تکبر را در کنار نیرومندی به ورزشکاران تعلیم دهند.  
نمای کلی ساختمان آجرنما بود و وقتی به در کوتاهش رسیدم باید خم میشدم و...

بسم الله گفتم و وارد سالن شدم. جایگاه برای نشستن مانند سکوهایی بود که با چوب ساخته شده بودند و سقفی که مثل طاق مساجد بلند و زیبا بود.  

وسط سالن یک گود به شکل هشت ضلعی وجود داشت که در فیلم ها و عکس های زیادی دیده بودم.  
پشت سر مرشدها شمشیری شبیه ذولفقار به دیوار آویزان بود و دور تا دور جایگاه تماشاگران تصویر شهدای عزیز و اسباب و آلاتی مانند سنگ، تخته شنا، میل، کباده که دور گود شش ضلعی قرار داشتند.  

همراه همهمه صبحگاهی دانش آموزان پسری که یکی مشغول خوردن و یکی در حال شیطنت کودکانه بود، مسئولین وارد سالن شدند و پشت سرشان ردیفی از پهلوانک های دوست داشتنی با شلوارک هایی با طرح «بته جقه» و تیشرت هایی که رویش نوشته بود، «هر مدرسه یک زورخانه».

وقتی می خواستند وارد گود شوند با دست زمین را بوسیدند و ... 

هیجان بالا گرفته بود که تلاوت قرآن و سرود ملی آغازگر مراسم شد و با صدای ضرب مرشد آرام روی جایگاه تماشاگران نشستم و منتظر ماندم ببینم اینجا چه خبر است.

«افتتاحیه آموزش ورزش زورخانه ای در مدارس دوره دوم سما استان گیلان»
حتی از شنیدن عنوان برنامه ذوق کردم، کار خوبی که البته دیر ولی بالاخره در حال انجام است.
مرشد به رسم ادب زنگ کنار دستش را زد، زنگی که در زمان ورود یک شخص والامقام یا ورزشکار برجسته و پیشکسوت به محیط زورخانه به صدا در می آورند و ضربه ای به ضرب خود که یک تنبک بزرگ بود، وارد کرد و با اشعاری حماسی به مدح پرداخت.

مرشد از احترام به سادات گفت که؛ نه تنها پهلوانان کهنه کار و میانسال بلکه افرادی که سید و سادات هستند یعنی نسل شان به پیغمبر می رسد، در زورخانه ها ارج و قرب و احترام بالایی دارند چون از سلاله پیامبر مکرم اسلام هستند.  

مهمان ویژه برنامه اما خود از اولاد پیغمبر بود که برای تشویق پهلوانک های دانش آموز، میلی برداشت و روبروی گود ایستاد و شروع به حرکت کرد. (میل ابزاری ورزشی از چوب استوانه ای شکل مایل به بدنه مخروط است که تداعی کننده گرز می باشد)  

پهلوان دیگری رخصت گرفت و حجت الاسلام سید وحید معتمدی_ معاون فرهنگی، هنری و تربیت بدنی سازمان سما کشور را همراهی کرد و صدای ممتد تشویق تماشاگران نشان از هیجان این حرکت داشت.

امروز دانش آموزان در کلاس درس زورخانه ای، تکرار ادب و احترام به یکدیگر را دیدند که چگونه کوچک و بزرگ پهلوانان نسبت به هم ادا می کردند.  

پهلوانانی که کاری را بدون رخصت شروع نمی کردند، به هم پشت نمی کردند و جا را برای رجز خوانی و اجرای نمایش یکدیگر باز می کردند.  

محمود خوشحال، معاون امور مدارس سما استان گیلان در این مراسم ورزش باستانی را که همراه با اذکار خداوند انجام می شود، ورزشی معنوی دانست که نه تنها مفرح، بلکه باعث بالا رفتن عرفان، تربیت ذهنی و جسمی ورزشکار می شود.  

وی افزود: ورزشکاران در گود یاد خدا و امیرالمومنین(ع) را بجا می آورند و با اشعاری که معنویست، خود را با فتوت و جوانمردی و پهلوانی انس می دهند.  

خوشحال، استعدادیابی در مدارس سما را از اهداف این سازمان دانست و افزود: مدارس سما به عنوان قطب زورخانه‌های دانش آموزی در پی ایجاد یک زورخانه دانش آموزی در هر استان است.  

حجت الاسلام سید وحید معتمدی_ معاون فرهنگی، هنری و تربیت بدنی سازمان سما کشور نیز با قدردانی از برگزار کنندگان این مراسم در گیلان گفت: طبق تفاهم‌نامه‌ با وزارت آموزش و پرورش در قالب شعار «هر مدرسه یک زورخانه» تلاش داریم تا به صورت منظم از دانش آموزان علاقمند به ورزش پهلوانی ثبت نام و آموزش داشته باشیم.  

وی بیان کرد: در ورزش زورخانه ای همانطور که از کوتاه بودن در ورودی مشاهده کردید، یعنی تمرین تواضع و فروتنی و احترام به بزرگترها که باید نهادینه شود.  

حجت الاسلام معتمدی با اشاره به اینکه احترام به سادات در فرهنگ اسلام وجود دارد و هیچ کجا چنین فرهنگی را نمی بینید، بیان کرد: ورزش زورخانه ای تنها ورزشی است که موسیقی زنده دارد.  

وی اذعان کرد: این ورزش متعلق به ایرانیان است که اکنون در ۸۴ کشور جهان این ورزش انجام می شود و این نشان می دهد که این فرهنگ ارزشمند به همه دنیا رفته است در حالی که هنوز خیلی از ایرانی ها با آن آشنا نیستند.

برای من تماشای تک تک حرکات نمایشی دانش آموزان، این پهلوانک های آینده دار که خود را از هم اکنون در مسیر تربیتی با خصوصیاتی مانند مروت، جوانمردی و پهلوانی قرار داده اند بسیار لذت بخش بود و بیشتر اینکه بعد از دیدن اجراها، دانش آموزان بیشتری تمایل برای حضور در این ورزش را داشتند.  

گفتنی است، زورخانه از ابداعات ایرانیان است که از دل سنت های باستانی و پهلوانی ایرانیان سرچشمه گرفته است. این ورزش زورخانه ای و همچنین آیین های پهلوانی در تاریخ ۲۵ آبان ماه سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث معنوی سازمان جهانی یونسکو از سمت کشور ایران به ثبت جهانی رسید.