به گزارش خبرنگار دین اندیشه خبرگزاری شبستان؛ تحلیل جایگاه زن در نهج البلاغه و سیره حضرت علی (ع)، ثابت می کند که ایشان با وجود سنت جاهلیت، به شخصیت و مقام زن احترام بسیار گذاشته و او را مظهر جمال و عطوفت الهی معرفی کرده اند. در کلامی دیگر، زن را امانت الهی دانسته اند که ارزشمند و قابل احترام است و باید آنچنان که شایسته امانت گذاری است، از او محافظت و نگهداری شود. لذا در این خصوص با حجت الاسلام و المسلمین «محسن تاج لنگرودی» استاد حوزه علمیه، خطیب مذهبی و پژوهشگر حوزه دین گفت و گویی انجام داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
لطفا در خصوص جایگاه زن در سیره امام علی (ع) با تاکید بر نهج البلاغه توضیح بفرمایید؟
اصل نگرش امیر المومنین علیه السلام به زن این کلام نورانی است که در نامه ۳۱ نهج البلاغه فرمودند: «المراه ریحانه و لیست به قهرمانه»"یعنی زن گل خوش بوی بهاری است"، و زن کارمند شما نیست، طبیعی است با گل باید بانرمی و ملاطفت برخورد کرد و به تعبیر مقام معظم رهبری، من با توجه به مجموعه ی معارفی که در آیات و روایات و مانند اینها وجود دارد در ذهن خودم این گونه تصویر می‌کنم که زن، هوایی است که فضای خانه را انباشته است؛ یعنی همچنان که شما در فضا تنفس می‌کنید، اگر هوا نباشد، تنفس ممکن نیست، زن این گونه است؛ زن خانواده به منزله‌ی تنفس در این فضا است. اینکه در روایات آمده « المراه ریحانه و لیست بقهرمانه» مال خانواده است. (ریحانه) یعنی گل، یعنی عطر و بوی خوش، همان هوایی که فضا را پر می‌کند. (قهرمان) در زبان عربی در (لیست بقهرمانه) با قهرمان در زبان فارسی فرق دارد. (قهرمان) یعنی کارگزار.
در همه امور چه در خانواده و چه زندگی اجتماعی، جنگ‌ها، قضاوت‌های امیرالمومنین علیه السلام دفاع از حقوق زنان بوده. در خانه در عین حالی‌که پیغمبر صلی الله علیه و آله تقسیم کار کرده بود، علی علیه السلام در کارهای خانه به همسر خود حضرت زهرا سلام الله علیها کمک می‌کرد. در زندگی اجتماعی "مروت"، "مدارا"، "احترام به حقوق و کرامت انسان‌ها"، "پایبندی کامل به امور دین" و "عدالت اجتماعی" اصول مهم زتدگی امیرالمومنین علیه السلام بود و رفتار امیرالمومنین (ع) در جنگ حتی با یک زن مقصر و آتش‌افروز در جنگ جمل رفتار محترمانه‌ای بود و محترمانه او را به مدینه فرستاد، که باعث شگفتی دشمنان آن حضرت شد و اما در قضاوت‌ها، قضاوت حضرت در مورد دو زنی که در مورد یک فرزند ادعا داشتند، قضاوتی نمودند که باعث خرسندی مادر واقعی و رسوایی زن مدعی و کاذب شد.
در خصوص شیوه امام علی و رفتار آن حضرت(ع) در خانواده، زندگی اجتماعی، در جنگ ها و قضاوت ها توضیح بفرمایید؟
همان طور که قرآن مجید ناسخ و منسوخ ، محکم و متشابه و.... دارد، روایات اهل بیت علیهم السلام نیز همین گونه است، و حتی سیره اهل بیت (ع). یکی از مواردی که مفسرین در تفسیر قرآن به آن می‌پردازند، بررسی شان نزول آیات می‌باشد، در نهج البلاغه هم شان نزول خیلی مهم است. اینکه امیر المومنین (ع) می فرماید: « هن نواقص العقول و نواقص الایمان و نواقص الحظوظ» که بیشتر اهل سنت و شبکه‌های وهابی به این مطلب علیه امیرالمومنین (ع) می پردازند. در منابع اهل سنت از پیغمبر (ص) نقل شده که به نظرم این مدح شبیه به " ذم " است که خود یک صنعت ادبی می باشد. که منظور امیر المومنین (ع) از نقص در عقل، زیادی احساسات است که خود نوعی تعریف است، که زنان دارای احساسات هستند و خیلی از کارهای زنها با احساسات صورت می‌گیرد، که مردها نواقص الاحساس هستند و این برای مردها عیب محسوب نمی‌شود، پس نواقص العققول برای زنها عیب نیست.
برخی، با تمسک به ظاهر کلام حضرت در برخی خطبه های نهج البلاغه در خصوص نقص عقل، نقص ایمان و حتی منع مشورت با زنان، کمال پذیری زن و وجود ارزش های والای انسانی او را انکار کرده در این خصوص شما چه توضیحی دارید ؟
نواقص الایمان بر اساس فرموده خود حضرت که در ایام عذر شرعی (حیض) نماز و روزه نمی‌خوانند، خداوند به زنها مرخصی می‌دهد و مرخصی عیب نیست، لطف خداست و طبق توضیح حضرت در مورد نواقص الحظوظ، امور اقتصادی و معیشت زندگی به عهده زن نیست، بلکه به عهده مرد است و همان طور که عرض کردم در ترجمه لغات باید دقت بیشتری داشته باشیم، بسیاری از شارحان نهج البلاغه نقص را به معنی تفاوت گرفته‌اند، از همه اینها گذشته تاریخ ایراد خطبه خیلی مهم است، باید به تاریخ این بیان ها توجه داشت.
مهمترین ویژگی حضرت برای الگوبرداری جامعه امروز چیست؟
مهمترین ویژگی امیرالمومنین (ع) برای همیشه تاریخ و مخصوصا جامعه امروز، حتی در زندگی فردی دو چیز بوده: اول خدا محوری، که بسیاری از مشکلات امروز سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و زندگی فردی خود محوری است نه خدا محوری، اگر همه ما در همه شئونات خدا محورعمل کنیم مشکلی نداریم. دوم وظیفه‌گرایی: در بسیاری از موارد همه دنبال حقوق خود هستند که این خود مشگل زاست، اگر ما به وظیفه خودمان عمل کنیم، یقینا به مدینه فاضله خواهیم رسید.
نظر شما