خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان: در دوران پیش از انقلاب اسلامی ایران، مساجد به عنوان مراکز مهمی برای ارتباط افراد با اصول و ارزش‌های اسلامی شناخته می‌شدند. با رویکرد ارزشی و فرهنگی، این مکان‌ها نقش اساسی در شکل‌دهی به هویت دینی و اجتماعی افراد ایفا می‌کردند.
در حالی که مساجد مکانی برای عبادت و تعلیم و تربیت بودند، انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ از مساجد به‌عنوان پایگاه انقلاب و نهضت اسلامی استفاده کرد.
نقش مساجد در شکل‌دهی به انقلاب اسلامی
مساجد به عنوان مراکز دینی و فرهنگی در زمان انقلاب اسلامی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بودند. در آن دوران، افراد مذهبی و انقلابی به وسیله دعوت‌ها و سخنرانی‌های انقلابی در مساجد، اعتراضات و تحولات اجتماعی را تشویق می کردند.
مساجد به عنوان مرکزی برای ارائه دیدگاه‌های سیاسی و انقلابی شناخته می‌شدند و افراد به وسیله این مکان‌ها برای تنقیح معتقدات خود اقدام می‌کردند.
مساجد به عنوان مرکزی برای ارائه دیدگاه‌های سیاسی و انقلابی شناخته می‌شدند و افراد به وسیله این مکان‌ها برای تنقیح معتقدات خود اقدام می‌کردند.
تاثیر مساجد در تحولات اجتماعی
نقش اصلی مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی ایران مشخص و بارز است و به‌عنوان مراکز اجتماعی مهم، توانستند ایده‌ها و اعتقادات انقلابی را در جامعه به اشتراک بگذارند.
با توجه به برخورداری این مکان‌ها از اعتبار و احترام در میان مردم، توانستند تحولات اجتماعی را به سمتی پویا و تحولی پروراند.
نقش مساجد در انعکاس ارزش‌های اسلامی
یکی از نقش‌های مهم مساجد در انقلاب اسلامی ایران، انعکاس ارزش‌ها و اصول اسلامی بود. برخی از مساجد به عنوان مراکز تربیت انقلابی و آموزش دینی برای جوانان شناخته می‌شدند.
این مکان‌ها توانستند ارزش‌های مذهبی و انقلابی را به جوانان جامعه منتقل کنند و آموزش‌ها و تربیت‌های لازم را ارائه دهند.
اهمیت مساجد در تحولات سیاسی ایران
تغییرات سیاسی و اجتماعی در ایران پس از انقلاب اسلامی تا حدود زیادی به مساجد بستگی داشت. مساجد به‌عنوان نهادهای موثر در توسعه و پایداری انقلاب اسلامی شناخته می‌شدند و با فراهم کردن فضایی برای ارتباط مردم با ارزش‌ها و مبانی انقلاب، توانستند تحولات سیاسی را در جامعه ایجاد کنند.
مساجد با برپایی مراسم دینی، محافل علمی و فرهنگی، به خوبی توانستند انقلاب اسلامی را به عنوان یک جنبش گسترده و چندبعدی نمایان کنند.
مساجد شیراز نیز با تاریخچه طولانی خود، در دوران انقلاب اسلامی به یک مرکز مهم برای همبستگی مردم شیراز تبدیل شدند.
این مراکز دینی فضایی را برای گردآمدهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی فراهم کردند که به آرامی تبدیل به پایگاه اصلی اعتراضات و حرکات انقلابی شد به نحوی که در دوران تحولات سیاسی و انقلابی، به عنوان مراکز اصلی تجمع و اعتراض مردم شیراز تبدیل شدند.
مساجد با برپایی مراسم دینی، محافل علمی و فرهنگی، به خوبی توانستند انقلاب اسلامی را به عنوان یک جنبش گسترده و چندبعدی نمایان کنند.
مساجد شیراز به عنوان یکی از نمادهای برجسته پیروزی انقلاب اسلامی همچنان که به عنوان یک مرکز فرهنگی و دینی مهم شهر شیراز شناخته می‌شوند، نقش بارزی در ایجاد همبستگی و وحدت در جامعه دارند و به عنوان یک پل ارتباطی میان مردم و ارزش‌های انقلاب اسلامی ایران عمل کرده اند.
مسجد مولا
مسجد مولا در زمان محمدشاه قاجار توسط خاندان سادات مولا در محله اسحاق بیگ ساخته شد و از همان آغاز محل اقامه نماز خاندان محلاتی شد. یکی از بزرگان خاندان محلاتی، آیت‌الله بهاءالدین محلاتی (۱۳۶۰-۱۲۷۵) است که از بزرگان انقلابیون فارس محسوب می‌شد.
پدر ایشان آیت‌الله شیخ جعفر محلاتی از علمای سرشناس فارس در عصر قاجار و پهلوی است و خود ایشان در بحبوحه جنگ جهانی اول در حالی که ۲۰ سال داشت به همراه پدر به جبهه جنوب اعزام شد تا با انگلیسی‌ها مبارزه کند. در زمان ملی شدن صنعت نفت به حمایت از نهضت پرداخت و پس از قیام امام خمینی(ره) در زمره رهبران شیرازی نهضت امام بود.
ایشان از معدود علمای شیراز است که به همراه فرزندش آیت‌الله مجدالدین محلاتی در ۱۵ خرداد ۴۲ دستگیر و به تهران منتقل شد. در طول سال‌های تبعید امام خمینی(ره)، آیت‌الله محلاتی خطاب اصلی نامه‌های امام به مردم فارس بود.
یکی از اتفاقات مهم در زمان امامت ایشان بر مسجد مولا برگزاری مراسم ترحیم شهید سیدمصطفی خمینی در دوم آبان ۵۶ بود که منجر به درگیری نمازگزاران با مأموران شهربانی شد.
مخالفت ایشان با جشن هنر شیراز و همچنین برگزاری چهلم شهدای ۱۹ دی قم و شکستن حکومت نظامی در اواخر شهریور ۵۷ از دیگر اقدامات ایشان در جریان انقلاب اسلامی بود. سرانجام آیت‌الله محلاتی پس از ۲ سال بیماری در ۲۷ مرداد ۶۰ بدرود جهان گفت و با تشییع از مسجد مولا به سمت حرم مطهر حضرت علی‌بن حمزه(ع) در آرامگاه خانوادگی محلاتی به خاک سپرده شد.
مسجد شمشیرگرها
در گذشته کوچه‌ای در محله درب مسجد به نام شمشیرگرها وجود داشت و مسجدی به همین نام در آن کوچه تأسیس شده بود. از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۱ آیت‌الله محی‌الدین حائری شیرازی به دعوت گروه مبارزاتی مهندس رجبعلی طاهری به امامت این مسجد اشتغال داشت و تعداد زیادی از دانش‌آموزان و دانشجویان از جلسات ایشان که صبغه مذهبی و سیاسی داشت، استفاده می‌کردند.
همچنین آیت‌الله سیدعلی اصغر دستغیب نیز در این مسجد سخنرانی‌های سیاسی انجام می‌داد اما با بازداشت اعضای گروه مهندس رجبعلی طاهری و آیت‌الله حائری شیرازی در سال ۱۳۵۱ مدتی فعالیت‌های مسجد دچار اختلال شد.
آیت‌الله محی‌الدین حائری شیرازی (۱۳۹۶-۱۳۱۵) از علمای بزرگ انقلابی در شیراز است. ایشان پس از گذراندن تحصیلات خود در قم به شیراز بازگشت و در مسجد شمشیرگرها به نماز و برگزاری جلسات معرفتی و سیاسی پرداخت. در سال ۱۳۴۶ با دختر آیت‌الله سیدنورالدین حسینی‌الهاشمی ازدواج کرد و در سال ۱۳۵۱ دستگیر شد و به زندان افتاد. ایشان بارها دستگیر و زندانی شد و در پس از آخرین زندان که با شکنجه‌های بسیار همراه بود، به فومن تبعید شد و در خانه خواهر آیت‌الله‌العظمی بهجت مستقر شد.
با پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله حائری شیرازی به عنوان نماینده اولین مجلس شورای اسلامی از شیراز انتخاب شد. با شهادت آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب در سال ۱۳۶۰، ایشان از طرف امام(ره) به امامت جمعه شیراز منصوب شد و تا سال ۱۳۸۷ این سمت را به عهده داشت. این عالم بزرگوار سرانجام در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۶ دارفانی را وداع گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
مسجد حبیب
در روز ۲۸ آبان ۵۷ به مناسبت عید غدیر در این مسجد مراسمی برپا شد و در حین سخنرانی علی‌اکبر مکارم که به دعوت آیت‌الله کرامت‌الله ملک‌حسینی، امام جماعت مسجد حضور به هم رسانده بود، مأموران رژیم با جمعیت حاضر در مسجد که به بیش از ۳ هزار نفر می‌رسیدند، درگیر شدند و پس از مدتی درگیری چنان بالا گرفت که بالگرد و خودروهای ارتش مردم را به گلوله بستند و ۳ نفر از حضار به شهادت رسیدند و ۷ نفر زخمی شدند. همچنین ۳۰ فروند تانک نیز محل را محاصره کرده بودند.
مسجد جامع شهدا (نو)
مسجد جامع نو در سال ۵۹۰ قمری توسط اتابکان فارس ساخته شد. این مسجد بزرگ همواره در طول تاریخ محل رویدادهای مهم شیراز بوده است. در ۱۶ خرداد سال ۱۳۴۲ مردم در این مسجد تجمع کردند و سپس به سمت سه راه احمدی به حرکت درآمدند. در چند روز آغازین ماه رمضان سال ۱۳۵۷ نمازگزاران این مسجد پس از سخنرانی‌های آیت‌الله پیشوا به بیرون از مسجد می‌آمدند و با مأموران شاه درگیر می‌شدند تا اینکه در روز ۵ رمضان، حدود ۸۰۰ نفر از نمازگزاران این مسجد به سمت فلکه احمدی و شاهچراغ(ع) تظاهرات کردند که با سرکوب شدید مأموران مواجه شد و ۳ تن از مردم در این حادثه به شهادت رسیدند و پس از این واقعه مسجد نو به مسجد شهدا نامگذاری شد.
مساجد به‌عنوان مراکز فرهنگی، دینی، و انقلابی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقش بسیار مهمی داشتند و توانستند ارزش‌ها و اصول انقلابی را به جامعه انتقال دهند و در تحولات اجتماعی و سیاسی تاثیر گذار باشند.
نقش مساجد پس از پیروزی انقلاب
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مساجد به عنوان مراکزی برای ترویج ارزش‌ها و اصول انقلاب، ابداعات فرهنگی، و آموزش دینی و سیاسی مورد استفاده قرار گرفتند. این مکان‌ها نقش مهمی در نگهداری و تقویت هویت اسلامی جامعه و ارزش‌های انقلاب اسلامی ایفا می‌کردند.
مساجد به‌عنوان مراکز فرهنگی، دینی، و انقلابی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقش بسیار مهمی داشتند و توانستند ارزش‌ها و اصول انقلابی را به جامعه انتقال دهند و در تحولات اجتماعی و سیاسی تاثیر گذار باشند.
از آنجایی که مسجد نه تنها یک مکان مذهبی، بلکه یک نهاد اجتماعی و فرهنگی مهم است، با اهمیتی بیشتر و تأثیر گذارتر به‌عنوان یک نهاد محوری در زندگی اجتماعی مورد توجه واقع می‌شود.
نظر شما