به گزارش خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: رژیم صهیونیستی از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون در جنگ علیه نوار غزه هزاران مسجد و آثار تاریخی اسلامی و دهها قبر را در کنار ترور ۱۰۰ عالم دینی و خطیب و موذن و حافظ قرآن، تخریب کرده است.
تعداد مساجد تخریب شده به صورت جزئی و کلی به هزار باب مسجد از ۱۲۰۰باب می رسد که هزینه بازسازی آنها نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار برآورده شده است.
غزه هاشم
غزه یا وادی غزه با تاریخی بیش از ۴۰۰ سل از باروری گیاهان و خنکی برخوردار بود. مهم‌تر از این مسئله، موقعیت راهبردی غزه است که مصر و مشرق زمین را به هم متصل می کند. این موقعیت ممتاز آن را از قرن هفتم قبل از میلاد، زمانی که هیکسوس ها از غزه به دلتای نیل حمله کردند، به محل رقابت تبدیل کرد، اما بارها توسط فراعنه در طیبه شکست خوردند. اما فراعنه سرانجام غزه را به مردمان دریا معروف به فلسطینی‌ها واگذار کردند، آنها فدراسیونی متشکل ازشهرهای غزه، عسقلان، اسدود و عقرون تشکیل دادند.
بزرگترین شوک در سال ۳۳۲ قبل از میلاد وارد شد، زمانی که اسکندر مقدونی محاصره ویرانگر ۱۰۰ روزه را بر غزه در مسیرش به مصر انجام داد. سرانجام نیروهای اسکندر به آنچه می خواستند رسیدند، اما به بهایی سنگین. اسکندر در جریان محاصره زخمی شد و تصمیم گرفت از مردم شکست خورده غزه انتقام بگیرد و بیشتر مردان غزه را سلاخی کرد و زنان و کودکان را به بردگی گرفت.
اهمیت غزه فراتر از موقعیت راهبردی آن است، در دوره هلنیستی، به یک دولت شهر و مرکز مذهبی در دوران اولیه مسیحیت و سپس اسلام تبدیل شد. در سال ۴۰۷ قبل از میلاد، «پورفیریوس» اسقف غزه توانست کلیسایی را بر معبد اصلی بت پرستی خدای زئوس بنا کند. مهم‌تر از آن، «قدیس هیلاریون» (۲۹۱-۳۷۱) بود که یک مجتمع رهبانی مهم در غزه تأسیس کرد و به یک مرکز زیارتی مشهور تبدیل شد.
«هاشم بن عبد مناف» جد حضرت محمد(ص) در هنگام سفر تجاری به غزه در نزدیکی سال ۵۲۵ میلادی چشم از جهان فرو بست، به همین دلیل مسلمانان، این شهر را غزه هاشم می نامند. در قرن نوزدهم، عثمانی‌ها مسجدی در اطراف قبر هاشم ساختند.
در قرن دوازدهم موضوع مناقشه مسلمان و صلیبیون بود، سپس در قرن سیزدهم توسط ممالیک و مهاجمان مغول برآن مسلط شدند و در قرن سیزدهم و در دوره حکومت ممالیک-ترک، شاهد دوران طلایی خود بوده است. این شهر شاهد موقوفات مساجد و کتابخانه ها و کاخ ها بود و به عنوان یک راه تجاری شکوفا شد.
در سال ۱۵۱۷ غزه تحت سلطه عثمانی قرار گرفت و به استثنای مدت کوتاهی که ناپلئون بناپارت این شهر را در سال ۱۷۹۸ اشغال کرد. غزه به خاطر هوای خوب، جمعیت همگن و استاندارد زندگی خوبش شناخته شده بود.
در طول جنگ جهانی اول، نیروهای انگلیسی و عثمانی بر سر شهر غزه با هم رقابت کردند، نیروهای بریتانیایی تنها خطوط دفاعی عثمانی را در بار سوم توانستند نابود کنند، «ژنرال ادموند» در ۷ نوامبر ۱۹۱۷، بیانیه بالفور را اعلام کرد، این بیانیه به یهودیان وعده می داد که در فلسطین کشوری داشته باشند.
پس از شکست طرح تقسیم که جنبش صهیونیسم از آن استقبال کرد و جنبش ملی فلسطین و کشورهای عربی مخالفت کردند، درگیری مسلحانه بین یهود و عرب‌ها منجر شد. این مسئله به اولین موج پناهندگان به ویژه از یافا انجامید که یادآور تلخی برای معضل کنونی بود. انگلیسی‌ها پیشنهاد دادند که این منطقه برای رسیدن کمک‌های بشردوستانه از قاهره مناسب است.
پس از اعلام بن گوریون در می ۱۹۴۸ به تاسیس رژیم جعلی «اسرائیل»، جنگ نیروهای عربی با نیروهای این رژیم، موج پناهندگان به غزه افزایش یافت و غزه را در اداره مصر قرار داد و خط ۱۹۰۶ را به عنوان مرز ترسیم کرد. غزه پس از قرن ها به عنوان شاهراه تجاری و یک موقعیت راهبردی مهم، به یک «قطعه» زمین تبدیل شد.
در آن زمان، بن گوریون تهدید بلندمدت غزه را درک کرد، به طوری که در کنفرانس صلح لوزان، الحاق نوار غزه و جذب ۱۰۰ هزار پناهنده را پیشنهاد کرد، اما این پیشنهاد در اسرائیل و مصر رد شد، به طوری که دفاع از غزه به یک موضوع ملی تبدیل شد.
امروز ارتش صهیونیستی در حمله به غزه از همان نقشه هایی استفاده می کند که آرئیل شارون برای تفکیک بین محورهای امن و رزمی در جنگ سال ۱۹۶۷ استفاده می کرد.
مساجد غزه
مسجد سید هاشم
یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مساجد شهر غزه، «مسجد سید هاشم» منسوب به هاشم بن عبد مناف جد پیامبر اکرم (ص) در منطقه الدرج غزه به شمار می آید که زیارتگاه هاشم عبدمناف در گوشه شمالی غربی این مسجد قرار دارد. این مسجد در حملات اخیر رژیم صهیونیستی تخریب جزئی پیدا کرده است.
به گفته تاریخ نگاران، تاسیس این مسجد به دوره ممالیک بازمی گردد و یکی از زیباترین بناهای غزه به شمار می آید. . این مسجد شامل یک صحن روباز است که توسط چهار سایبان احاطه شده که بزرگترین آن سایبان قبله در اتاقی است که به سمت سایبان غربی در نزدیکی ضریح هاشم بن عبد مناف جد رسول گرامی اسلام (ص) باز می شود.
سپس «سلطان عبدالحمید دوم عثمانی» آن را در اواخر قرن نهم مرمت و گسترش داد. ساختمان فعلی این مسجد از سال ۱۸۵۰ میلادی باقی مانده که به دستور عبدالحمید دوم بازسازی شد.
این مسجد در یک کیلومتری مسجد جامع العمری قرار دارد. داخل این مسجد، یک مدرسه قرار دارد که شورای عالی اسلامی فلسطین آن را ساخته است. گنبد این مسجد در جنگ جهانی اول تخریب شد، اما شورای عالی اسلامی فلسطین آن را بازسازی و مرمت کرد.
هاشم عبدمناف، در سفر آخر خود به غزه که برای کار تجارت آمده بود، درگذشت. قبر او در اوایل قرن ۱۲ فروریخت، ساکنان غزه در اطراف این قبر دیوار کشیدند. در سال ۱۸۵۵ میلادی، سلطان عبدالحمید دوم به درخواست مفتی فلسطین، مسجدی در نزدیکی این قبر ساختند که قبر جد پیامبر امروز در این مسجد قرار دارد.
این مسجد به سبک معمار مملوکی بناشده و رواق‌های جنوبی و شمالی و غربی آن ۱۹ ستون سنگی و ۱۷ گنبد کوچک و دو گنبد بزرگ نیز دارد. مصلای اصلی مسجد در بخش شرقی واقع شده و شبیه مربع است، محراب آن به سمت قبله است و یک منبر دارد.
مساحت این مسجد دو هزار و ۳۷۱ متر مربع است. حیاط مسجد از سنگ مرمر است و ستون‌های آن نیز از سنگ مرمر پوشیده شده است. ضخامت دیوارهای مسجد سید هاشم ۹۰ سانتی متر است تا بتوانند گنبدهای سنگی گنبدی را نگه دارد.
قبرسید هاشم در ضلع شمال غربی مسجد قرار دارد. این قبر در یک اتاق مربع شکل است که روی آن گنبدی بزرگ قرار دارد. این گنبد هشت پنجره دارد که برای روشنایی قبر گذاشته شده است.
مسجد جامع العمری در الدرج
مسجد جامع العمری یکی از مهم ترین و قدیمی‌ترین و بزرگ ترین مساجد تاریخی فلسطین در محله الدرج در شهر غزه است ک در مرکز غزه همان کلیسای قدیمی است که «پورفیریوس» اسقف غزه آن را قبل از ورود عمر بن خطاب به فلسطین ساخت. هنگامی که قدس فتح شد، این کلیسا به مسجد جامع تبدیل شد.
این مسجد جامع یک کتابخانه دارد که به دوره ظاهر بیبَرس بُندُقداری چهارمین سلطان از ممالیک بحری مصر برمی گردد. همچنین قدیمی نسخه‌های خطی موجود درآن به سال ۹۲۰ هجری قمری می رسد.
قدمت آن به دوران ممالیک می رسد. دارای سه طبقه است و مساحت کل آن بیش از سه هزار متر مربع است.مساحت این مسجد ۴۱۰۰ متر مربع است و دارای معماری به سبک بازیلیکا است که قدمت آن به قرن دوازدهم میلادی باز می گردد.
مسجد ابن مروان
مسجد «ابن مروان» یکی از قدیمی‌ترین مساجد نوار غزه در محله شجاعیه در بخش شمال شرقی شهر غزه در خیابان «صلاح الدین» به شمار می‌رود که توسط رژیم صهیونیستی تخریب شده است.
ساخت این مسجد به مساحت ۳۲۰ متر مربع قرن سیزدهم برمی گردد، دیوارهای باستانی آن حاوی داستان‌ها و اسرار صدها ساله است.
نام مسجد «ابن مروان» به شیخ علی بن مروان اندلسی الاصل از خاندان حسنانی برمی گردد که از اندلس آمده و در غزه اقامت گزیده است.
وی از امامان جماعتی بوده که در اوایل عصر ممالیک به غزه رفته است و در سال ۱۳۱۴ شمسی در آنجا اقامت گزیده و در آنجا مدفون شده است.
این مسجد از ضلع شرقی همجوار با خیابان صلاح الدین و از ضلع جنوبی و غربی مشرف به قبرستانی است که مقبره شیخ علی بن مروان در داخل اتاقی بزرگ با گنبدی بلند واقع در غرب مسجد قرار دارد و روی سنگ قبر نوشته شده است: «این قبر شیخ علی است که روحش را مطهر و حرمش را منور قرار دهد، روز دوشنبه هفتم ق. ماه ذی القعده سال پانزدهم.»
مسجد تاریخی «عثمان بن قشقار»
مسجد تاریخی «عثمان بن قشقار» در شهرک قدیمی شهر غزه در نتیجه بمباران رژیم صهیونیستی تخریب شد..
مسجد«عثمان بن قشقار» سال ۶۲۰ هجری تاسیس شد، مساحت این مسجد کم است. این مسجد از قدیمی‌ترین مساجد شهر غزه به شمار می آید که در منطقه الزیتون در شرق این شهر و مجاور مسجد جامع العمری قرار داد که در طول حملات رژیم صهیونیستی تخریب شده است.
مسجد العمری در جبالیا
مسجد العمری یکی از قدیمی ترین مساجد تاریخی در شهر جبالیا است که به دلیل مساحت آن نسبت به مساجد قدیمی دیگر، مسجد جامع نیز نامیده می‌شد. این مسجد ملقب به خلیفه عمر بن الخطاب است که بیش از یک هزار سال سال قدمت دارد.
در اوائل سال ۲۷ هجری زمانی که مردم مسلمان شدند، مسلمانان این مسجد را در جبالیا بنا کردند. نماز جمعه و بیشتر مناسبت‌های مذهبی در آنجا برگزار می شد. این مکان، مسجدی باستانی است که به سبک مهندسی قدیم اسلامی ساخته شده است و برخی می‌گویند تا زمان عثمانی‌ها مناره نداشته و بعدها برای او بنا شده است.
مسجد مغربی
همچنین قدمت ساخت «مسجد مغربی» که به «مسجد السواد» معروف است، به سال ۸۶۴ هجری یعنی زمان وفات شیخ محمد مغربی که این مسجد به نام او بوده است، برمی گردد.
مسجد جامع الظفردمری
این مسجد متعلق به مملوکی توسط شاهزاده شهاب الدین احمد بن ازفیر الظفر دمری در هشتم هجری و مشخصا در سال ۷۶۲ هجری احداث شد و در نتیجه بمباران رژیم صهیونیستی به طور کامل تخریب شده است.
مساحت این مسجد ۶۰۰ متر مربع است. این مسجد در میان مردم به القزدمری معروف است. آرامگاه شهاب الظفر دمری در آن قرار دارد.
مسجد بن عثمان
مسجد بن عثمان در منطقه الشجاعیه در شرق شهر غزه است. این مسجد در قرن هشتم هجری ساخته شده است. طراحی این مسجد تاریخی و قدیمی به سبک مملوکی توسط شیخ احمد بن عثمان بنا شده است.
مسجد «شیخ عبدالله»
مسجد شیخ عبدالله، مسجد قدیمی موجود در منطقه التفاح در شرق غزه است که در دوره ممالیک ساخته شده است.
مسجد «المحکمة باردیکیه»
مسجد المحکمه باردیکیه در محله الشجاعیه توسط شاهزاده بردیک الدودار در سال ۸۵۹ هجری قمری تأسیس شد. این مسجد جامع، مدرسه بود سپس به دادگاه قضایی – مدرسه تبدیل شد.
از جمله مساجد تخریب شده دیگر در غزه می توان به مسجد جامع «شیخ زکریا»، مسجد «اسماعیل ابوشنب»، مسجد «خلیل الرحمن»، مسجد«شیخ شعبان»، مسجد «عماد عقل» در اردوگاه جبالیا، «زاویه احمدیه»، مسجد «علی بن ابو طالب(ع)، مسجد «السلام»، «مسجد جامع شیخ زکریا» و مسجد ۶۰۰ ساله«الشیخ سلیم ابو مسلم» در بیت لاهیا همچنین اشاره کرد.
مکان‌های تاریخی غزه
در جریان حملات کنونی رژیم صهیونیستی به نوار غزه شماری از مکان‌های تاریخی در غزه تخریب شدند. از جمله این بناهای تاریخی می توان به مناطق تجاری مانند بازار القیساریه و خان یونس اشاره کرد که شاهزاده «یونس نوروزی» آن را به شکل قلعه بزرگی بنا کرد. علاوه بر آن، قلعه‌های دیگر مانند دیرالبلح و برقوق ساخته شده است.
در منطقه الزیتون نیز «حمام السمره» متعلق به دوره عثمانی است که تنها حمام باقی مانده از حمام‌های قدیمی دوره عثمانی در غزه به شمار می آید.
«کاخ پاشا» متعلق به دوره مملوکی و اداره نسخه‌های خطی در وزارت اوقاف در بمباران صهیونیستی تخریب شد.
مدرسه کامیلیه ، تنها مدرسه تاریخی باقی مانده در غزه است که در مرکز شهر قدیمی قرار دارد و نام آن منسوب به پاشاه ایوبی «کامل» است که آن را در سال ۶۵۳ هجری یعنی ۱۲۳۷ میلادی ساخته است. این مدرسه از زمان تاسیس مکانی برای اسکان فقرا و دانشجویان و تجار بوده است. سبک معماری آن به دو دوره ایوبی و مملوکی برمی گردد.
خانه سقا قدیمی در منطقه شجاعیه در حومه شرقی شهر غزه قرار دارد. این سقاخانه از قرن هفدهم میلادی در سال ۱۶۶۱ در زمان سلطنت سلطان محمد چهارم بن سلطان ابراهیم ساخته شده است.
اما اشغالگران صهیونیستی همچنین «تل رفح» که یک مکان قدیمی و نزدیک دریاست، تخریب کردند. تل رفح به دوره یونان و روم برمی گردد. مدت‌هاست که اشغالگران تلاش می کردند تا این مکان قدیمی را تخریب کنند.
«کلیسای سنت پورفیریوس نیز توسط رژیم صهیونیستی بمباران شد که به فروریختن دو سالن آن و ترک خوردن دیوارهای این ساختمان شد.
«بیمارستان المعمدانی» که شامل کلیسای المعمدانیه است، را بمباران کردند که به شهادت صدها فلسطینی که به این مکان‌ها یا کلیساها پناه برده بودند و یا در آنجا کارمی کردند، منجر شد.
همچنین رژیم صهیونیستی کلیسای بیزانسی در جبالیا را که قدمت آن به سال ۴۴۴ میلادی برمی گردد، و «کلیسای خانواده مقدس» که تنها کلیسای کاتولیک در شهر غزه است، بمباران کرد.
نظر شما