به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از صدی البلد، مناره مسجد «المحبیس» در منطقه عین الدار در الخارجه قدیمی در الوادی الجدید، قدیمی‌ترین مناره تاریخی متعلق به دوره عثمانی به شمار می‌آید، قدمت آن بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال است. این بنا به سبک معماری ایوبی ساخته شد و اولین مناره‌ای است که اذان مغرب در ماه رمضان از آن بلند شد.
شیخ ابوالیسر هلال از ساکنان الخارجه می‌گوید: مناره المحبیس از خشت گلبی به سبک دوره ایوبی ساخته شد و مسجد متعلق به آن متشکل از چند طبقه است که از طریق یک پله چوبی مارپیچ می توان بالا رفت. یک بالکن از چوب و نخل در بالای آن ساخته شده است که مؤذن به بالکن مناره می رود و اذان مغرب را می خواند.
هلال گفت: این مسجد المحبیس نامیده می‌شود که مصغر کلمه «المحبس» است و اشاره به محبس چاه آب دارد که در آن زمان با لوله هایی از چوب دوم حفر می شد. در قدیم موذن از داخل از طریق پله مارپیچ از مناره بالا می رفت تا به بالای آن برسد، در بالای آن در کوچکی قرار داد که از آن به سمت بالکن مدور چوبی خارج می شد تا اذان بگوید. او در این بالکن به همه جهت ها متمایل می شد تا همه مردم الخارجه صدای اذان به ویژه اذان مغرب ماه رمضان بشنوند.
وی تاکید کرد: این مسجد محل اجتماع ساکنان منطقه عین الدار به شمار می‌آمد، در مجاورت آن چشمه ای قرار داشت که ساکنان از زمان قدیمی در نزدیکی آن زندگی می‌کردند.
هلال گفت: در مجاورت این مسجد محله ادارسه وجود دارد، یکی از محله‌های منشعب از منطقه قدیمی عین الدار است که مسجد المحبیس القبلی و منطقه عین الدار را متصل می‌کند که به نام خاندان ادارسه که در شهر الخارجه در سال ۳۰۰ هجری قمری ساکن بودند، منسوب است.
وی افزود: مسیرها ومحله‌های قدیمی دیگر در کنار این مسجد وجود دارد که در گذشته در زمان دوره های دولت اسلامی متعلق به این ساکنان بود. باوجود عملیات بازسازی و نوسازی این مسجد در سال ۲۰۰۱ میلادی، اما مناره قدیمی آن همچنان به همان شکل است.
صبری یوسف، باستان شناس مصری گفت: این مسجد در ماه رمضان، مکان تجمع ساکنان قدیمی و جدید این منطقه است. به طوری که برای افطاری در آنجا جمع می‌شوند و شیوخ این محله برای حل هرگونه مشکل اجتماعی و گفتگو در امور زندگی‌شان در آنجا گردهم می‌آیند.
یوسف افزود: مشکل این مناره این است که به دلیل سهل انگاری در مرمت و باتوجه به زیر نظر وزارت آثار باستانی نیست، در معرض ریزش قرار دارد و هیچ مسئولی در این استان به آن اهمیت نمی دهد، درحالی ارزش قدیمی و مذهبی ویژه برای ساکنان این منطقه دارد.
حسن جابر، باستان شناس گفت: این گلدسته به اواخر دوران عثمانی برمی گردد و قدمت آن بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال است. ورود آب به حوض مجاور این مسجد انجام می شود و از قدیم برای وضو گرفتن استفاده می شد. تاسیسات این منطقه به دلیل اینکه از خشت گلی ساخته شد از منابع آب دور نگه داشته می شد تا در معرض ریزش قرار نگیرد.
وی افزود: مشکل واقعی در این مناره این است که به عنوان یک اثر اسلامی ثبت نشده است، علاوه براین به دلیل ضربه‌های ناشی از عبور خودروها بخشی از آن تخریب شده است.
نظر شما