خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: هافینگتون پست در مقاله ای که توسط «کریگ کانسیدکانسیدینین» نوشته شده است از غفلت تاریخی عمیق نسبت به دستاوردهای مسلمانان در تاریخ ، آموزش، فلسفه، مراقبت های بهداشتی و علم پرده برداشت.
این به اصطلاح «فراموشی تاریخی» بر نیاز حیاتی برای بازنگری و تجلیل از کمک‌های ارزشمند فرهنگ مسلمانان در این حوزه‌های محوری تاکید می‌کند.
دستاوردهای تاریخی مسلمانان و کمک به آموزش
شاید برای برخی تعجب آور باشد که اولین دانشگاه در جهان توسط دو زن مسلمان به نام‌های فاطمه و مریم الفرحی تاسیس شد.آنها در سال ۸۵۹ پس از میلاددانشگاه «القراویین» را در مراکش تاسیس کردند.
در طول قرن های ۸ تا ۱۵ نیز مسلمانان اسپانیایی در اندلس از آموزش دفاع کرده و این منطقه را به مرکز جهانی دانش و یادگیری تبدیل کردند. در اینجا بود که دانش‌آموزان با پیشینه‌های گوناگون تحت نظر مربیان مسلمان در محیطی که مدارا و فراگیری را در اولویت قرار می‌داد، به مطالعه علم پرداختند.
دستاوردهای تاریخی مسلمانان و کمک به فلسفه
در طول قرن هشتم، در حالی که اروپا رو به ضعف بود، دانشمندان مسلمان ترجمه متون عمیق فلسفی را از لاتین به عربی انجام دادند.
کانسیداین این را بزرگترین انتقال دانش در تاریخ جهان توصیف کرد. بنابراین، آوردن ایده های نویسندگان بزرگ یونانی مانند سقراط، ارسطو و افلاطون به اروپا متعلق به این دانشمندان مسلمان است که فلسفه یونان را احیا کردند و به قاره اروپا که گرفتار عقاید مذهبی خشک و درگیری های خود بودند، جان تازه ای بخشیدند.
غزالی، مسلمان اهل ایران در قرن یازدهم و دوازدهم، با پیشروی در توسعه نوافلاطونیسم، اثری محو نشدنی در فلسفه اولیه اسلامی بر جای گذاشت. او در میان تضادهای محسوس بین اندیشه‌های یونان باستان و آموزه‌های اسلامی، منطق ارسطویی و روش‌های نوافلاطونی را به طرز ماهرانه‌ای ادغام کرد تا عقل‌گرایی افراطی را تعدیل کند.
در همین حال، ابن خلدون، شخصیت برجسته ای که در سال ۱۳۳۲ در تونس، متولد شد، تحقیق تاریخی را تغییر داد. او که به عنوان یکی از بزرگترین مورخان جهان شهرت دارد، «مقدمه» را تالیف کرد، اثری مهم که زمینه را برای حکمرانی مدرن و علوم اجتماعی فراهم کرد.
ابن خلدون در این متن پیشگامانه، موضوعات تاریخ‌نگاری، جامعه‌شناسی، اقتصاد و سیاست را بررسی و بینش‌هایی را درباره ظهور و سقوط تمدن‌ها ارائه کرد و نقش حاکمان را برای منافع جمعی مشخص کرد. مشارکت های پیشگام او همچنان بر دانشمندان و سیاست گذاران تا به امروز تاثیر می گذارد.
دستاوردهای تاریخی مسلمانان و کمک به مراقبت های بهداشتی
در سال ۸۷۲ میلادی در خیابان‌های شلوغ «قاهره» مصر، بیمارستان «احمد بن تولون» تاسیس شد که انقلابی را مراقبت‌های بهداشتی ایجاد کرد.
این موسسه پیشگام نه تنها خدمات درمانی ارائه می کرد، بلکه به عنوان یک مرکز توانبخشی برای بهبودی و یک مرکز بازنشستگی برای سالمندان فاقد حمایت خانوادگی نیز خدمت می کرد.
تولون، مانند سایر بیمارستان‌های اسلامی که اندکی پس از آن پدیدار شدند به وظیفه اخلاقی خود برای مراقبت از افراد بدون توجه به جنسیت، سن، ثروت یا وابستگی مذهبی اعتقاد داشت.
شایان ذکر است، این اولین بیمارستانی بود که مراقبت از بیماران روانی را گسترش داد و نقطه عطف مهمی در تاریخ مراقبت های بهداشتی و شفقت بود.
در قرن دهم در اندلس، شبه جزیره ایبری (اسپانیا و پرتغال امروزی)، جراح «الزهراوی» دایره‌المعارفی مصور نوشت. این اثر اصلی به عنوان سنگ بنای جراحان اروپایی در طول پنج قرن بعد عمل کرد. ابزارهای جراحی پیشگام الزهراوی، از جمله چاقوی همچنان جزء تکنیک‌های جراحی مدرن هستند.
دستاوردهای تاریخی مسلمانان و کمک به علم
در طول دوران طلایی اسلامی، از قرن هفتم تا شانزدهم، مسلمانان کمک های قابل توجهی به علم کردند که مسیر دانش بشری را شکل داد. در میان بسیاری از دستاوردهای مهم، مسلمانان در حقیقت دانشمندان پیشگام پیشرفت در شیمی، نجوم و فیزیک بودند.
در قلمرو شیمی، دانشمندان مسلمان نقشی محوری در تبدیل کیمیاگری به شیمی مدرن در طول قرون ۸ و ۹ ایفا کردند.
«جابر بن حیان» معروف به بنیانگذار شیمی مدرن، اکتشافات اساسی در اندلس انجام داد. کار پیشگامانه او در تقطیر، کریستالیزاسیون، تبخیر و فیلتراسیون، پایه و اساس فرآیندهای شیمیایی مدرن را بنا نهاد. کمک های ابن حیان از جمله کشف اسید سولفوریک و نیتریک، به اندازه شیمیدانان مشهور اروپایی حیاتی تلقی شد.
کانسیدین در هافینگتون پست نوشت: بی تردید توسعه نجوم تا حد زیادی مدیون کار منجمان مسلمان است. ستاره شناسان مسلمان رصدخانه های نجومی را در سراسر جهان اسلام تاسیس کردند.
در اوایل قرن نهم، خلیفه المعمم رصدخانه هایی را در بغداد و دمشق تأسیس کرد. پانصد سال بعد، شاهزاده «اولوغ بیگ» رصدخانه ای عظیم در سمرقند ساخت و به دنبال آن رصدخانه «سلطان مراد سوم» در استانبول در سال ۱۵۷۷ ساخته شد. علاوه بر این، تقی الدین، منجم عثمانی، جداول و ابزارهای نجومی نوآورانه ای را توسعه داد و اندازه گیری های آسمانی را متحول کرد.
علاوه بر این، مسلمانان گام های اساسی در حمل و نقل هوایی برداشتند که نمونه آن «ابن فرناس:، مهندس اندلسی در قرن نهم بود. ابن فرناس یک ماشین پرنده ساخت و با پریدن از مناره مسجد جامع در قرطبه اسپانیا اقدام به پرواز کرد. او پیشگام طراحی چتر نجات بود که نقطه عطف مهمی را در تاریخ هوانوردی رقم زد.
مقابله با فراموشی تاریخی: تجلیل از دستاوردهای مسلمانان در یک زمینه جهانی
دستاوردهای مسلمانان اغلب در فرهنگ غربی به دلیل سوگیری های تاریخی، کلیشه ها و تنش های ژئوپلیتیک ناشناخته می ماند.
دیدگاه‌های اروپامحور کمک‌های غربی را در اولویت قرار می‌دهند، در حالی که تصویرهای منفی از اسلام، باورهای غلط را تداوم می‌بخشد و درگیری های ژئوپلیتیکی این شکاف را تشدید می کند.
پرداختن به این چالش مستلزم برطرف کردن پیشگیرانه سوگیری ها، تسهیل تبادل فرهنگی و افزایش درک مشارکت مسلمانان از طریق ابتکارات آموزشی و تصویرسازی دقیق رسانه ای است.
در عین حال آموزش جهانی در مورد این دستاوردها برای از بین بردن تصورات غلط و جلوگیری از نادیده گرفته شدن یا نادیده گرفتن جنبه های مهم تاریخ جهان به دلیل «فراموشی تاریخی» ضروری است.
نظر شما