به گزارش خبرگزاری شبستان؛ کانون‌های فرهنگی مساجد که نقش آن‌ها بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است، یکی از پایگاه‌های کار فرهنگی و هنری هستند که می‌توانند، در درازمدت، به افزایش تولیدات فاخر هنری و رشد هنرمندان تراز انقلاب کمک کنند. حجت‌الاسلام یاسر حسنوند، کارشناس آموزش ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد استان تهران در گفتگو با خبرگزاری شبستان، درباره وضعیت فعالیت این کانون‌ها توضیحات کاملی را ارائه کرد که در ادامه شرح آن را می‌خوانید.
کانون‌های فرهنگی مساجد از چه زمانی و با چه هدفی تشکیل شدند؟
در هجده اسفند سال ۱۳۷۱، در راستای منویات مقام معظم رهبری در خصوص تهاجم فرهنگی، ستاد کانون‌های مساجد، زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ذیل ماموریتی که شورای عالی انقلاب فرهنگی صادر کرده بود، تاسیس شد. هدف این کانون‌ها احیای نقش فرهنگی و تبلیغی در مساجد بود که هیئت نظارت بر کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد در همین سال، طبق مصوبه ۳۰۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی، به تصویب رسید. به تبع این اتفاق، ستادها و هیئت‌ها در استان‌های مختلف شروع به فعالیت کردند که هدف اصلی آن‌ها هم اشاعه فرهنگ اسلامی، از طریق مساجد بود. بعد از گذشت بیست و هفت سال از تاسیس این کانون‌ها، ما در استان تهران حدود ۱۳۰۰ کانون داریم که مشغول فعالیت هستند؛ البته شامل شدت و ضعف در اجرای برنامه‌ها می‌شوند. در سال ۱۳۹۷، تصویب اساسنامه کانون‌های مساجد انجام شد و بر اساس آن، ستاد کانون‌های فرهنگی مساجد یک موسسه غیرانتفاعی و غیردولتی و برخوردار از استقلال مالی است. از این‌جاست که «هیئت عالی نظارت» به «ستاد کانون‌های مساجد» تبدیل می‌شود و در تمام استان‌ها هم این تغییر نام اعمال می‌شود. کانون‌های مساجد همه‌ساله در تمامی زمینه‌ها، اعم از مناسبت‌های ملی، مذهبی و...، فعال هستند و توانسته‌اند فضایی را در مساجد به وجود بیاورند که بازویی برای امام جماعت باشد. از طرف دیگر، کانون‌ها هیچ منافاتی با پایگاه بسیج ندارند و بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری، لازم است که نوعی هم‌افزایی بین پایگاه بسیج و کانون‌های مساجد شکل بگیرد تا یک مسجد بتواند پویا باشد. امروزه ما مدیران کانون‌هایی را داریم که خوشبختانه افرادی انقلابی هستند و شیوه گزینش ایشان نیز، بر اساس فرآیندی انجام می‌شود که هم توسط کارشناسان استانی و هم توسط ستاد کانون‌های مساجد در کشور بررسی می‌شود.
مهم‌ترین فعالیت‌های کانون‌های مساجد کدام‌اند؟
ستاد کانون‌های مساجد کشور برنامه‌های مختلفی را در طول سال برگزار می‌کند؛ مانند برگزاری اعتکاف‌ها، ایجاد پایگاه‌های قرآنی در مساجد، ایجاد کرسی‌های تلاوت، برگزاری مسابقات قرآنی، محافل انس با قرآن و ... در سال‌های اخیر نیز مدرسه تئاتر شبستان را داشتیم که تقریبا با ۳۵۰۰ گروه، این طرح ساماندهی شد. در مجموع، ما به دنبال آن هستیم که مسجد را به یک پایگاه انقلابی در بحث فرهنگ و هنر تبدیل کنیم و به همین منظور، سامانه‌ای به نام سامانه بچه‌های مسجد را طراحی کرده‌ایم که گزارش‌گیری، ثبت فعالیت‌ها، ایجاد برنامه‌ها، آموزش‌ها، ساماندهی و... در آن انجام می‌شود.
با توجه به این‌که مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر مکررا به نقش کانون‌ها اشاره کرده‌اند، شما عملکرد کانون‌ها را تا چه اندازه موفق ارزیابی می‌کنید و با وقوع چه اتفاقات تازه‌ای کانون‌ها می‌توانند به شرایط مطلوب برسند؟
مسلما ما نمی‌توانیم بگوییم که در نقطه کمال واقعی قرار داریم؛ اما تقریبا در تمام برنامه‌های ما از کلیدواژه‌هایی که مقام معظم رهبری در سخنرانی‌هایشان داشتند، استفاده می‌شود. طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی ما بر اساس آن کلیدواژه‌هاست. مثلا وقتی مقام معظم رهبری بر اهمیت خانواده تاکید کردند، ما بحث‌هایی مانند تبیین نقش خانواده در جامعه، حل مشکلات خانوادگی و اجتماعی و همچنین اشاعه فرهنگ اسلامی در خانواده‌ها را در کانون‌های مساجد پیگیری کردیم و برنامه‌های مختلفی را در این راستا اجرا نمودیم. مثال دیگر، در بحث نخبه‌پروری که مورد اشاره مقام معظم رهبری بود، ستاد کانون‌های مساجد اقدام به ثبت کانون‌های نخبه‌پرور کرد و به دنبال ایجاد همکاری خوبی با بنیاد ملی نخبگان، برای معرفی نخبگان مساجد به بنیاد ملی نخبگان، هستیم. همچنین وقتی که مقام معظم رهبری توجه ویژه‌ای به تئاتر داشتند و فرمودند که شاید ارزش تئاتر کمتر از منبرها در مساجد نباشد، ما در اسفند ماه سال گذشته، تئاتر را وارد مساجد کردیم که اثرات بسیار خوبی داشت. در حوزه‌های اذان، معماری، خوشنویسی و موسیقی هم کانون‌های مساجد فعال هستند. علاوه بر این‌ها، برنامه‌های دهه کرامت نیز هرساله در کانون‌های مساجد برپا می‌شود و ستادهای استانی هم در این زمینه فعال هستند. محرومیت‌زادیی هم در برخی از مناطق انجام گرفت که کانون‌ها توانستند خدماتی را در این زمینه عرضه کنند. توجه به این نکته مهم است که ما قبلا سرانه اندکی را برای کانون‌ها واریز می‌کردیم، اما در یکی دو سال گذشته، بیشتر به سمت خدمات‌محوری رفته‌ایم تا کانون بتواند از ظرفیت‌های شهر و استان خود استفاده کند.
مدیران این مجموعه چه سیاست‌هایی را برای جلب نوجوانان و جوانان به کانون‌های مساجد در نظر دارند؟
در یکی دو سال اخیر، ما پیگیر مساجدی بودیم که کار تربیتی را انجام می‌دهند؛ بدین نحو که مساجد افرادی را به ما معرفی می‌کردند و ما یک دوره آموزشی را برای ایشان برگزار می‌کردیم که این افراد به عنوان یک مربی در بحث تربیتی آموزش می‌بیند تا بتوانند نقش تربیتی و جذب نوجوانان را ایفا کنند.
آیا تربیت هنرمند تراز انقلاب نیز در زمره اولویت‌های کانون‌های مساجد قرار دارد؟
بله، در همین راستا است که ما طرح تئاتر شبستان را اجرا می‌کنیم و فراخوانی را داده‌ایم که اگر افرادی در بخش‌های سرود، نمایش، نقاشی، خطاطی و... قابلیت‌هایی دارند، به ما معرفی شوند تا از ایشان استفاده کنیم. مثلا همین مدرسه تئاتر شبستان در استان‌های مختلف برگزار شد و تیم خبره‌ای از افراد انقلابی وارد استان‌ها می‌شدند و به آموزش و اجرای تئاتر می‌پرداختند تا بتوانند هنرمندان انقلابی را شناسایی کنند. پس از این مرحله بود که جشنواره تئاتر شبستان بستری واقع شد برای افراد انقلابی که از منظر هنری هم در وضعیت خوبی بودند، به سطح استان و کشور آمدند و دیدند که هنرمندان می‌توانند خودشان را در مساجد عرضه کنند. این مدرسه تئاتر شبستان ادامه دارد تا انشاءالله این افراد تربیت بشوند و در فضای فرهنگی مسجد رشد کنند. برنامه مشابهی برای گروه‌های سرود هم در حال انجام است.
از مجموعه کانون‌های تهران، چه تعداد فعال هستند؟
از ۱۳۰۰ کانون تهران، حدودا بین ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ کانون فعال هستند؛ اما طبیعتا فعالیت‌هایشان شدت و ضعف دارد. فعالیت برخی از کانون‌ها که مربوط به روستاهای استان هستند هم ممکن است موسمی باشد؛ زیرا در فصل زمستان دسترسی به آن‌ها دشوار می‌شود. گاهی هم، با تغییر امام جماعت، ممکن است مدتی یک کانون غیرفعال شود. اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم، این است که ما برای درست‌تر پیش بردن کار، پهنه‌بندی انجام دادیم؛ یعنی استان تهران را به شش پهنه تقسیم کردیم که این پهنه‌ها هر کدام یک مدیر دارد. با انجام این پهنه‌بندی، کانون‌هایی که به دست فراموشی سپرده شده بودند نیز، به مرور، در حال احیا شدن هستند و روز به روز ارتباطشان با ستاد کانون مساجد استان تهران و حتی ستاد کشور بیشتر می‌شود.
و نکته پایانی...
ذکر این نکته مهم است که با کارهایی که در سال‌های اخیر انجام شده، ما از آن فکری که همیشه باید به کانون‌ها کمک نقدی تزریق کنیم، کم‌کم فاصله گرفته‌ایم و بیشتر خدمات‌محوری را در دستور کار قرار داده‌ایم. اما این کار باید با همکاری سایر دستگاه‌های متولی فرهنگ اتفاق بیفتد تا انشاءالله مسجدها بتوانند نقش اصلی خود را در اشاعه فرهنگ اسلامی داشته باشند.
نظر شما