به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان_ نوشین کریمی
«غدیر» برای ما «علی» است و «علی» برای ما هویت شیعه بودن.
وقتی علی(ع) را دوست داری دیگر نمی توانی نسبت به غدیر بی تفاوت باشی.
وقتی به تاریخ سرزمینم نگاه می کنم یکی از بزرگترین افتخاراتش این است که اجدادم جزو اولین کسانی هستند که در این آب و خاک میزبان شیعیان علوی شدندو به سادات احترام گذاشتند و تاریخی از شیعه را در این فضا ثبت و ضبط کردند.
تاثیر خاندان آل‌کیا در گسترش مذهب تشیع اثنی عشری در سراسر ایران
با مراجعه به کتاب «حکومت شیعی آل‌کیا در گیلان» می خوانیم که؛ «سادات‌کیا در قرن هشتم هجری بر بخش‌هایی از گیلان و مازندران حاکم شدند و مذهب شیعه را تقویت کردند. آنان برخی از مناطق را که در دست حاکمان سنی و فداییان اسماعیلی بود، به سرزمین‌های خود افزودند و مردمان آن مناطق به مذهب شیعه روی آوردند. حتی در زمان خان احمدخان، به سبب روی آوردن او به مذهب تشیع دوازده امامی، بسیاری از مردم به این مذهب گرایش یافتند و از مذهب تشیع زیدی دست کشیدند»
در بخش دیگری ازین کتاب آمده است «بیداری مردم گیلان در پرتو توان ستیزنده شیعی کیاییان بود، زیرا پس از آن، دامنه تشیع مناطق اطراف را نیز دربر گرفت و سبب بیداری بسیاری از مردم شد. در حقیقت، صفویان در پرتو همین بیداری توانستند ایران را یکپارچه کرده، حکومت شیعی را در کل کشور برقرار سازند چون اسماعیل صفوی نزد همین خاندان پرورش یافت و مهمترین دوران زندگی اش را تحت تعلیم و تزکیه آنان گذراند. تاثیر خاندان آل‌کیا بر عقاید مذهبی او و تشویق وی به تشکیل حکومتی یکپارچه مبتنی بر مذهب تشیع اثنی عشری در سراسر ایران تاثیری به‌سزا داشت»
حتی از دیگر تاثیرات مذهبی نهضت آل‌کیا، شکل‌گیری بقاع متبرکه و امام‌زاده‌های فراوان با عنوان فرزندان امام موسی کاظم(ع)، بود زیرا این بقاع متبرکه، افزون بر تاثیرات مذهبی و سیاسی، از جنبه گردشگری نیز نقش حساسی در انتقال باورها و آیین‌های این سامان داشته و هنوز هم دارند.
در هیچ کتاب تاریخی بر اینکه روز ولایت امیرالمؤمنین روز خاصی برای افراد خاصی باشد چیزی نوشته نشده زیرا غدیر روز عید همه امت اسلامی و همه شیعیان است و در روایات آمده که مؤمنین روز عید غدیر باید به همدیگر بگویند «الحمدالله الذی جعلنا من المتمسکین بولایت علی ابن ابیطالب و اولاده المعصومین»
شیعیان ایرانی در عید غدیر از سادات تجلیل می‌کنند
اما شیعیان ایرانی در عید غدیر از سادات تجلیل می‌کنند و به منازل آنان سر می‌زنند و از آنها عیدی می‌گیرند و به فقرای سادات کمک‌هایی می‌کنند که این سنت حسنه به طور یقین مثبت است.
ازین رو نگاهی به آنچه که در عیدغدیر در گیلان انجام می شود کرده ایم؛
بوسیدن هفت سید
استاد هوشنگ عباسی_ پژوهشگر و گیلان شناس در گفت و گو با خبرنگار شبستان اظهار کرد: یکی از اعیاد شیعیان که در گیلان به نحو شایسته ای برگزار می شود جشن عید غدیر است که در این روز مردم به خانه سادات می روند و باور دارند اگر کسی در این روز هفت سید را ببوسد (به علامت عدد مقدس هفت) به آرزوی خود خواهد رسید.
وی افزود: سادات نیز به عنوان تیمّن و عیدی سکه ای را به مهمانان هدیه می دادند و برخی از پولداران و افراد دارا به خانه سادات فقیر می رفتند آنها به سادات عیدی می دانند و به نشانه تیمن نیز از سید عیدی می گرفتند.
عباسی گفت: هر کس که به خانه سید می رفت زیر گوشش عبارت «الحمدلله الذی جعلنا من المتسکین بولایت علی بن ابیطالب علیه السلام» را می خواند.
گرفتن «ته کیسه» از «آقا» یا «آ دوختر» در عید غدیر
حمید نظرخواه علیسرایی _نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه، کوچصفهان شناس و دانشجوی کارشناسی ارشد ایران شناسی فرهنگ مردم، آداب و رسوم و میراث فرهنگی نیز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان اظهار کرد: اهالی برخی از دهکده های کوچصفهان همچون؛ علیسرا، شکارسرا، جعفر آباد، بلسبنه، پیرموسی و ... در روز عید غدیرخم یا به اصطلاح عامه «عید سیّدان»، بر این باورند که می بایست برای احترام به خاندان سادات به منزل آن ها بروند و این روز را که به نام آن ها نامگذاری شده است تبریک گفته و هدیه ای «سکه یک تومانی یا هر سکه ای دیگر» که به آن «ته کیسه» می گویند از «آقا» مرد سید، «آ دوختر» یا «خانم سادات» زن سیده به عنوان عیدی دریافت کنند.
وی با بیان اینکه مردم بر این باورند که آن سکه دریافتی را به هیچ عنوان نباید خرج کنند چون آن «ته کیسه» باعث خیّر و برکت زندگی شان می شود افزود: سکه را داخل پارچه ای «سبز رنگ» یا «پارچه گلدار» قرار داده و گره می زنند و داخل صندوق چوبی می گذاشتند.
نظرخواه بیان کرد: برخی هم بعد از دیدار از خانواده‌های سادات خوراکی را به عنوان «تبرکی» برای سایر اعضای خانواده با خود به منزل می بردند تا آن ها هم با خوردن آن «تبرکی» از گزند بیماری ها و حوادث ناگهانی در امان بمانند.
فروش فرزندان به سادات به نیت سلامتی
وی با اشاره به اینکه، یکی دیگر از رسم های «عید سیّدان» دیدار فرزندان معنوی سادات می باشد ادامه داد: وقتی کسی در زمان کودکی دچار بیماری می شد و طبیب ها عاجز از درمان آن می ماندند، پدر و مادر کودک، فرزندش را به نزد «آقا» یا «آ دوختر» می بردند و برای زنده ماندن و سلامتی اش، فرزند خود را به مبلغی حدوداً «یک تومان» یا بیشتر به آن سید می فروختند و پول دریافتی از «آقا» را به داخل پارچه ای گره می زدند و مدتی به همراه دعایی که آن سید می نوشته به بازوی فرزندشان می بستند تا همیشه سلامت بماند.
نظرخواه تصریح کرد: یکی از وظایف آن کودک این بود که هر ساله برای ادای احترام به «آقا» یا «آ دوختر» در روز «عید سیدان» با گرفتن هدیه ای به دیدار آن ها برود و عیدی خودش را که همان «ته کیسه» می باشد، دریافت کند.
اجازه برای ازدواج از سادات به عنوان پدر و مادر معنوی
وی اضافه کرد: زمانی که این کودک به سن بلوغ رسید و وقت ازدواجش باشد «پسر یا دختر» حتماً می بایست به نزد آن خانواده سیدی که به آن ها فروخته شده است برود و کسب اجازه کند، در واقع خانواده سادات حکم پدر یا مادر معنوی آن شخص را دارند و در قبال زندگی اش احساس مسئولیت می کنند و گاه خودشان برای خواستگاری فرزند معنوی شان پیش قدم می شوند.
نظر خواه با بیان اینکه اگر «آقا» یا «آ دوختر» فوت کرده باشند آن فرزند معنوی وظیفه دارد هر ساله در روز عید غدیرخم «عید سیّدان» با گرفتن گل و گلاب بر سر مزارش برود و فاتحه ای برای شادی روحش بخواند گفت: همچنین بر این باورند زمانی که ساداتی که کودک به آن ها فروخته شده است فوت کرده باشد، آن جوان برای کسب اجازه ازدواجش می بایست به پسر یا دختر آن سید مراجعه کند تا آن ها بخواهند با ازدواجش موافقت کنند.
وی در ادامه اذعان کرد: همچنین بر این باورند فرزندی که به سیدی فروخته شده است در روزهای پنجشنبه سید می باشد.
توزیع غذا به هفت خانه در سمت چپ و هفت خانه در سمت راست
سکینه عزت پناه اباتری_ نویسنده و دانشجوی کارشناسی ارشد ایران شناسی فرهنگ مردم، آداب و رسوم و میراث فرهنگی نیز به خبرنگار شبستان گفت: در اباتر صومعه سرا در روز عید غدیرخم رسم بر این است که مردم در این روز با در دست داشتن هدیه ای به دیدار خانواده های سادات می روند و ته کیسه ای «پول» از سادات می گیرند. و در این روز خانواده های سادات با «چایی و کاکا» (نوعی شیرینی محلی) و میوه های حیاط خانه از مهمانانشان که جهت عرض تبریک به دیدارشان می روند پذیرایی می کنند.
وی اضافه کرد: مردم بر این باورند که دیدار و عیدی گرفتن از خانواده سادات برایشان خوش یُمن و زندگی شان پر از خّیر و برکت می شود.
عزت پناه همچنین افزود: در «عید سیّدان» در کسماء صومعه سرا مردم علاوه بر اینکه با خانواده سادات دیدار می کنند و عیدی دریافت می کنند در این روز، به پخت غذا و خورشت «شیرین قاتوق» اقدام کرده و در بین هفت همسایه در سمت راست خانه و هفت همسایه در سمت چپ خانه توزیع می کنند که می گویند هم خیرات امواتشان است هم برایشان منشاء خیّر و برکت می باشد.
وی بیان کرد: دیگر اینکه اگر کسی از مادری سید به دنیا آمده و مادرش فوت کرده باشد در این روز به دیدار «شیخ» (فرزند پسری که مادرش سیده باشد) می روند و عیدی خود را دریافت می‌کنند.
بدون شک این رسم و رسوم و آداب در هر گوشه و کناری از این سرزمینی که مردمانش حب امیرالمومنین(ع) را در دل دارند بسیار دیده می شود و بسیار بر ترویج فرهنگ غدیر و امام دوستی و پیرو ولایت بودنشان تا امروز موثر بوده است.
نظر شما