خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زهرا مهرور؛ حال و هوای ماه محرم در محدوده بافت قدیمی شهرها همیشه دیدنی است. جلوه‌های شورانگیز عزاداری‌های سنتی این محله‌ها، دوستدران مکتب سیدالشهدا(ع) را به این مکان‌ها تاریخی می‌کشاند و در میان حسینیه‌ها و تکیه‌ها و هیئت‌های متعدد حاضر در این محدوده، حسینیه گود از خانه‌های تاریخی بیرجند که قدمتی بیش از ۴۰۰ ساله دارد و مجلس آن نیز به شکلی خاص برگزار می‌شود، از جایگاه ممتازی برخوردار است.
همه‌ساله در دهه اول ماه محرم، بانوان از صبح زود و عصرها راهی حسینیه سادات گود در محله انقلاب و مطهری می‌شوند تا در عزاداری‌های این حسینیه قدیمی بیرجند شرکت کنند. سال‌ها است که روضه‌خوانی و مداحی و زیارت عاشورا در این حسینیه میزبان مردم است. در محله انقلاب و مطهری که بافتی فرسوده دارد، در دهه محرم به‌ویژه روزهای تاسوعا و عاشورا جای سوزن انداختن نیست. قدیمی‌های این محله اگر از این محله رفته باشند و در جای دیگری از شهر ساکن شده باشند، هنوز هم برای عزاداری به محله‌های قدیمی خود برمی‌گردند و عزاداری حسینی را به‌صورت سنتی به جا می‌آورند.
با وجود گذشت بیش از ۴۰۰ سال هنوز هم مراسم مذهبی به شکل سنتی در حسینیه برگزار می‌شود و با نزدیک شدن به روزهای هشتم، نهم و دهم محرم، جمعیت حسینیه بیشتر و بیشتر می‌شود؛ تا جایی که بسیاری مجبورند در کوچه و بیرون از آن در مراسم عزاداری مشارکت کنند. این حسینیه را جزو بناهای تاریخی مذهبی، مربوط به دوره قاجار می‌دانند که هنوز به شیوه قاجاری بدون طبل و سنج در آن به عزاداری می‌نشینند.
به گفته اهالی کوچه، بانی حسینیه سید ملاکی به نام «آقا میرهادی مرتضوی» بوده که از این رو حسینیه به نام او به «آقا میرهادی» معروف شده است. کف حیاط حسینیه از سطح کوچه پایین‌تر است و به همین جهت راهروی ورودی آن فاصله به فاصله پله می‌خورد و چون در کوچه پایین شهر (ته ده) واقع شده به آن «حسینیه ته ده» نیز می‌گفتند و به دلیل گود بودن آن نسبت به کوچه به این حسینیه «حسینیه گود» نیز می‌گویند.
از همان زمان مرحوم آقا میرهادی مراسم عزاداری در این بنای باشکوه انجام می‌شده است و اکنون نیز نوادگان ایشان کار را پیگیری می‌کنند. در بدو ورود به حسینیه گود چشم‌مان به پرچمی می‌افتد که روی آن نوشته شده «به مجلس عزای امام حسین(ع) خوش آمدید». روی دیوارها هم اشعار محتشم کاشانی بر پارچه‌ای نقش بسته است و حیاطی بزرگ با دیوارهای کاهگلی که ۲ بالکن آن را با شاخ و برگ نخل پوشانده‌اند، منبری قدیمی که روی آن پارچه سیاه کشیده‌اند و آبنمایی که المان مشک حضرت عباس (ع) است در مرکز حیاط این حسینیه جلب توجه می‌کند.
یکی از خادمان این حسینیه که تمایلی به ذکر نامش ندارد، می‌گوید: «خدمت در این حسینیه موروثی است. در گذشته پدربزرگ پدرم در اینجا خدمت می‌کرد و به لطف خدا خدمت در اینجا حالا قسمت من شده است. او درباره زمان عزاداری‌ها این حسینیه می‌گوید: «روضه‌خوانی در این مکان در دهه اول محرم از ساعت ۱۷ و ۳۰ دقیقه عصر آغاز می‌شود و با صدای اذان نماز مغرب و عشاء به اتمام می‌رسد البته در طول سال مراسمی در این حسینیه برگزار نمی‌شود».
وی بیان می‌کند: «برنامه اصلی و سنتی که خاص این بناست و معروف به عزاداری «حسن حسین» است در روزهای هشتم، نهم و دهم محرم اجرا می‌شود». با شروع عزاداری در حسینیه گود، مردان در حیاط مفروش شده و دور منبر می‌نشینند و زنان سیاهپوش هم در بالکن‌ها و همچنان بر مظلومیت امام حسین(ع) می‌گریند.
تولیت این حسینیه پس از فوت بانی آن به فرزند ارشدش سید محمد مرتضوی که روحانی سرشناسی بوده می‌رسد برخی این حسینیه را به نام سید محمد نیز می‌شناسند. تصدی و تولیت این بنا و موقوفاتش تا سال ۹۰ برعهده سید محمدهادی مرتضوی بود اما پس از فوت او دامادهایش به جای پسر نداشته‌اش این مسئولیت را قبول کرده‌اند.
آشپزخانه پر رفت و آمدترین محل است. دو جوان که یکی در درگاه آشپزخانه ایستاده و دیگری برای مهمانان از راه رسیده چایی تعارف می‌کنن. سینی‌های پر و خالی شده از استکان را دست به دست می‌دهند. چایی ریختن و قند تعارف کردن از خوش خدمتی‌های محرم است.
مراسم حسینیه خیلی ساده و دلنشین است. یک قرآن‌خوانی کوتاه و بعد هم سخنرانی و مداحی حاج آقای عندلیب که سالهاست روضه‌خوان این مراسم است.
بوی اسپند و نوای روضه در حسینیه پیچیده است. بانوی میانسالی ورودی مجلس نشسته و به دیوار تکیه داده و برای خودش ذکر می‌گفت. تسبیحش در دستش می‌چرخید و از لب‌خوانی متوجه شدم بر محمد و آلش صلوات می‌فرستد. «فاطمه علوی» نام دارد یکی از نوادگان واقف حسینیه گود که در گفتگو با خبرنگار شبستان می‌گوید: «آقا میرهادی بیش از ۴۰۰ سال پیش خانه‌اش را به حسینیه‌ای تبدیل کرد تا مراسم عزاداری دهه اول محرم در آن برگزار شود. این خانه که در سال‌های حیات آقا میرهادی محل سکونت او و فرزندانش بود، دهه اول ماه محرم برای پذیرایی از اهالی محله و عزاداران آماده می‌شد».
او که معلمی بازنشسته ۶۷ ساله است، می‌افزاید: «من خودم در این خانه بزرگ شدم و حتی بعد ازدواجم در همین خانه زندگی می‌کردم اما اکنون کسی اینجا زندگی نمی‌کند و فقط دهه اول محرم برای اقامه مجلس عزا درب حسینیه به روی مردم باز می‌شود».
خانم علوی با بیان اینکه از قدیم در این حسینیه صبح و عصرها مجلس عزای حسینی در ده روز اول محرم برپا می‌بود، می‌گوید: «چند سالی به واسطه کرونا و مرمت و بازسازی حسینیه مراسم سنتی و همیشگی عزاداری دهه اول محرم را نداشتیم اما امسال توانستیم بنا بر وصیت اجدادمان مجلس روضه را عصرها برپا کنیم».
وی با اشاره به اینکه البته روزهای هشتم، نهم و دهم محرم صبح‌ها هم مراسم روضه و قرائت زیارت عاشورا خواهیم داشت، بیان می‌کند: «در این چند روز عصرها مراسم عزاداری سنتی «حسن حسین» هم برگزار می‌شود. در این آیین عزاداری سنتی، عده‌ای سینه زنان در وسط حسینیه دور هم حلقه می‌زنند. هر نفر با دست چپ کمر نفر کناری را می‌گیرد و با دست راست سینه می‌زند. یک نفر هم در وسط عزاداران هماهنگ با سینه‌زن‌ها به طور متناوب با گام اول می‌گوید حسن و سینه‌زن‌ها با گام دوم جواب می‌دهند حسین»
خانم علوی خیلی دلش می‌خواهد خودش و فرزندانش ادامه‌دهنده راه اجدادشان باشند و این مجلس عزای حسینی را همیشه برپا کنند، می‌گوید: «مردم خیلی به این حسینیه عقیده دارند و پای همین روضه‌ها حاجت گرفتند».
امروز اگر در ماه محرم دل‌هایمان بی‌قرار است و هر کدام‌مان در این ایام به گونه‌ای تلاش می‌کنیم تا اقامه عزای حسینی هر سال باشکوه‌تر از سال قبل برگزار شود، حکایتش حکایت همان مهر و تربیتی است که در روضه‌ها و پای منبر این مجالس روضه در دل‌هایمان کاشته شده و روحمان با آن خو گرفته است.
نظر شما