خبرگزاری شبستان_خراسان جنوبی؛ محرم که می‌آید شهرستان سرایان چون سراسر ایران غرق در غم و ماتم می‌شود و کوچه پس کوچه‌های آن رنگ عزا به خود می‌گیرد و اوج عزاداری در روز تاسوعا و عاشورا با انجام مراسمات خاص از جمله صبح روسیاه و آیین نخل برداری تجلی می‌یابد.
مسئول شورای اسلامی شهر سرایان با بیان گوشه‌ای از آیین ناب سوگواری حسینی در شهر سرایان گفت: عشق حسینی همچنان در قلب های مردم این دیار جاری است و همواره با مشارکت در آئین عزاداری، شور و شعور حسینی را در دل‌ها زنده نگه داشته اند.
جواد زینبی با تاکید بر این نکته که از مهمترین خصوصیات مدیریت برنامه های ماه محرم مردمی بودن آن است، بیان کرد: یکی از جلوه‌های مشارکت مردم سرایان در سال‌های اخیر، حضور صددرصد جوانان در اجرا و مدیریت برنامه های عاشورایی است که نشان از پویایی و زنده بودن جریان عاشورایی در دل‌های همه ارادتمندان بویژه شور شعور در دل‌های نوجوانان و جوانان سرایانی است.
وی گفت: با فرا رسیدن ایام محرم و خصوصا روز عاشورای حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، مراسم عزاداری و سوگواری در چندین هیات و حسینیه، روزها و شب‌ها برگزار می شود که یکی از مهمترین مراسم شهر سرایان در این ایام مراسم نخل برداری است که همه ساله بعد از ظهر روز عاشورا اجرا می‌شود.
به گفته مسئول شورای اسلامی شهر سرایان در این آیین حدود ۲۰۰ نفر از افراد در سنین مختلف در حالی‌که شال و یا چادر شب‌های مخصوصی بر بازوان خود بسته اند نخل این شهر که نمادی از تشییع جنازه حضرت امام حسین (ع) است را بر دوش خود گذاشته و پای برهنه از محل حسینیه علیای این شهر که در وسط شهر واقع شده است تا گلزار شهدا و آرامستان حضرت امام حسین (ع) حمل می کنند.
وی در ادامه یادآور شد: جمعیت عظیم مردم در جلو و پشت سر نخل حرکت کرده و با سردادن نواهای عاشورایی به سر و سینه می زنند و با حمل نمادهایی مانند گهواره حضرت علی‌اصغر(ع)، تخت حامل شیر و جنازه‌های کربلا و کاروان اسرا در پشت سر نخل به حرکت درمی‌آیند و با فریاد حسین حسین به اوج خود می‌رسد سپس زیرنخلی‌ها در محل گلزار شهدا، نخل را بر زمین گذاشته و یکی از مداحان و یا روحانیون دقایقی را به نوحه خوانی و عزاداری می پردازد.
زینبی افزود: در سال‌های اخیر مراسم نخل برداری در دو هیئت «علیا» و «مهدیه» سرایان برگزار و پس از حمل و پیوستن دو نخل همراه با آیین خاص خود به اجتماع پرشور عاشورائیان در خیابان مرکزی این شهر، آیین نخل برداری تا آرامستان مرکزی سرایان ادامه و سپس نخل حسینیه سرایان در جوار گلزار شهدای این شهر برزمین گذاشته شده و نخل مهدیه سرایان تا آرامستان جدید سرایان توسط زیرنخلی‌ها و عزاداران حسینی همراهی می شود و در ادامه پس از پایان مراسم، زیرنخلی‌ها نخل را برداشته و به جایگاه اولیه خود که همان حسینیه علیا و هیئت مهدیه می باشد برمی گردانند.
«سید حسن آسال» از اعضای هیات امنای حسینیه علیای شهر سرایان هم با اشاره به آیین نخل برداری و اشتیاق بیشتر مردم به ویژه جوانان در مشارکت برای نخل برداری می گوید: نخل‌گردانی و تخت‌گردانی، حزن انگیزترین آیین سنتی و عزاداری مردم سرایان و آیسک در روز عاشوراست. مراسم بی‌نظیری که سال‌های سال است با شکوه خاصی برگزار می‌شود و هر سال بر ابعاد معنوی، فرهنگی و تاثیرگذاری آن افزوده می‌شود.
وی افزود: آماده کردن و بستن نخل از نیمه شب عاشورا آغاز می‌شود و بر این اساس عده‌ای با صلوات و مداحی دست به کار می‌شوند و بامداد روز عاشورا نخل با انواع پارچه‌های مشکی و رنگی آراسته و همزمان با طلوع آفتاب تا عصر عاشورا مردم به زیارت آن می‌پردازند.
وی ادامه داد: بالغ بر صد نفر داوطلب با اعتقاد در صف انتظار توفیق زیرنخلی شدن هستند و این آیین در سالروز ارتحال پیامبر اکرم (ص) نیز انجام می شود.
به گفته آسال، بر اساس گفته افراد مسن شهر سرایان نخل سرایان در قدیم از جایگاه بلندی که معروف به «شکم دریده» در همان حسینیه بوده است پایین آورده می شده و همین مسیر فعلی را نیز زیرنخلی‌ها، نخل را بر دوش خود حمل می‌کرده‌اند.
وی افزود: در مرکز شهر سرایان از زمان‌های دور مراسم خاص عزاداری حسینی، با شکوهی خاص برگزار می‌شود و پنج هیئت سینه زنی و زنجیرزنی و هفت هیئت عزاداری میزبان عزاداران این شهر هستند و همه مردم علاوه بر این که مهمان تکایا می شوند، خود میزبانی عزاداران را با افتخار انجام می دهند و در فعالیت های مختلف همکاری می‌کنند.
وی اضافه می کند: علاوه بر سینه زنی، شبیه‌خوانی هم در حسینیه‌های مرکزی علیا و سفلی، صبح عاشورا مراسم تعزیه شهدای کربلا برگزار می شود.
حلقه ماتم
وی همچنین به مراسم حلقه ماتم از آیین‌های عزاداری در سرایان قبل از مراسم نخل برداری اشاره کرد که صبح عاشورا در صحن رو باز و شبستان زمستانی مسجد جامع و حسینیه علیای سرایان اجرا می شود.
وی «حلقه ماتم» را از آیین‌های سنتی و منحصر به فرد عزاداری ماه محرم در سرایان برشمرد.
حسن اسحاقی، یکی از شهروندان سرایانی که مدیریت اجرای برنامه حلقه ماتم را پس از فوت پدرش برعهده گرفته است درباره این آیین مذهبی گفت: در این برنامه خاص و عزاداری بی‌نظیر، مردان و جوانان زیر نخلی با لباس و پوشش مختص دایره ای بزرگ تشکیل می‌دهند و هر نفر با دست چپ کمر نفر کناری را می‌گیرد.
وی ادامه داد: چند نفر نیز همراه با علم، طبل و سنج در داخل حلقه، مداحی و چاووشی می‌کنند و همراه با صدای طبل یک نفر می‌گوید: «حسن» و جمعیت تشکیل دهنده حلقه ماتم با حرکت گردشی و زدن پای چپ بر زمین و دست راست بر پیشانی جواب می‌دهند: «حسین».
وی افزود: این مراسم آهنگین و حماسی که در شهر سرایان و آیسک به «حسن- حسین» معروف است چند بار در شب‌های تاسوعا و عاشورا و همچنین روز عاشورا در صحن حسینیه علیا و صحن روباز مسجد تاریخی جامع سرایان اجرا می‌شود.
وی هدف از اجرای این برنامه را آمادگی و هماهنگی بیشتر زیر نخلی ها برای برداشتن نخل و تقویت روحیه حماسی و ایجاد شور و شعور بیشتر در برنامه های سوگواری حسینی برشمرد.
صبح روسیاه
غلامحسین رمضانی یکی دیگر از دست اندرکاران برنامه های صبح عاشورا در سرایان، اجرای سپیده‌دم مراسم تشییع شهدای روز عاشورا با عنوان «صبح روسیاه» را یادآور شد که با حمل کجاوه ها و شرکت عزاداران در حلقه ماتم و اجرای شعرهای محلی و مداحی و تعزینه همه ساله در سرایان همراه برنامه های محتوایی خاص این ایام برگزار می شود.
رمضانی ادامه داد: عزاداران حسینی ظهر عاشورا نیز در مراسم مقتل که نمادی از تشییع پیکر امام حسین(ع) است شرکت می کنند و پس از آن همه مهمان سفره امام حسین(ع) در پنج هیئت عزاداری این شهر می شوند.
این عضو هیئت امنای حسینیه علیای سرایان یادآور شد: همچنین، آیین های عزاداری علم بندان و علم گردانی، حلقه ماتم، نخل‌برداری و تخت‌گردانی و به تصویر کشیدن گوشه‌ای از مظلومیت بازماندگان حادثه عاشورا و ... همه و همه جزو مراسمی است که مردم شهر سرایان، آیسک و سه قلعه هر سال در دهه اول ماه محرم با اجرای آن و برگزاری مراسم خاص عاشورا کوشیده اند خاطرات رنج و مصائب اهل بیت امام حسین(ع) را زنده نگه دارند.
شکوه نخل سرایان
به گفته وی آئین نخل برداری در سرایان از زمان‌های دور در این شهر رواج داشته و هرسال بر شکوه آن به دلیل عمق اعتقادات مذهبی مردم این دیار افزوده شده است.
«نخل» سرایان در شمار یکی از بزرگترین نخل های کشور قرار داشته و دارد و پوشش قدیمی آن که دارای اصالت و قدمت و نقش و نگارهای خاصی بوده، در موزه آثار معنوی کشور نگه داری می‌شود و هم اکنون در سومین بازسازی نخل سرایان در حدود ۲۵ سال قبل، پوشش یک تیکه جدید در نخل مورد استفاده در دهه اول محرم قرار می گیرد.
نظر شما