خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان| در دنیای امروز که تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به سرعت در حال تحول است، ضرورت ایجاد و توسعه مساجد به عنوان مکان‌های تأثیرگذار بر تربیت نسل‌ها و رشد فرهنگی، بسیار مشهود است.
ایجاد و توسعه مساجد، نیاز ضروری جامعه است که نه تنها به تأمین نیازهای دینی و معنوی افراد کمک می‌کند، بلکه در ارتقاء سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آنان نیز مؤثر است.
بنابراین، سرمایه‌گذاری در ساخت و توسعه مساجد، نه تنها به عنوان یک اقدام مذهبی بلکه به عنوان یک نیاز اجتماعی ضروری باید مورد توجه قرار گیرد.
قرآن کریم نیز در آیه ۱۸ سوره توبه به عمران و آبادانی مساجد تاکید دارد آنجا که می فرماید «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَی الزَّکَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَی أُولَئِکَ أَن یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ - مساجد خدا را تنها کسانی باید آباد کنند که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز را به پا داشته و زکات می پردازند و جز از خدا نمی ترسند. امید است که آنان از رهیافتگان باشند.»
جایگاه مهم مسجد به عنوان مرکز زیست مسلمانی
«در فرهنگ دینی ساختن مسجد به عنوان مستحب مؤکّد و توصیه ای است که مورد عنایت و توجه بوده است.» این مطلب را یک استاد حوزه و دانشگاه می گوید و با اشاره به نقش، جایگاه و اهمیت مسجد به عنوان مرکز بسیار مهم در زیستِ مسلمانی مردم، می گوید: پیامبراسلام (ص) فرمودهاند: اگر خداوند به کسی توفیق ساختن مسجدی بدهد به ازای هر وجب و در بعضی از نقلها به ازای هر ذراع (حدود نیم متر) در بهشت برای او شهری به پا می‌کند که البته از خشت و گِل و آجر و سنگ این دنیا نیست بلکه همه این شهر از طلا و نقره و دُرّ و یاقوت و زبرجد است.
حجت الاسلام محمدحسین مدبر ادامه می دهد: در این زمینه روایات فراوان رسیده است و این مستحب مؤکّد وزن زیادی در نامه اعمال و سرنوشت ابدی دارد.
اهمیت رونق و آبادانی مسجد
در فرهنگ دینی اعم از قرآن کریم و احادیث و روایات با یک عنوان دیگری هم در مورد مسجد برخورد می کنیم و آن مسئله عمران و آبادی و آبادانی مسجد است. به اعتقاد مدبر، ساخت مسجد بسیار خوب است اما رونق و آبادی و مفید بودن مسجد چیز دیگری است «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ» خداوند متعال خانه و زندگی همه ما را آباد کرده، اما فرموده که من هم یک جاهایی در این دنیا خانه دارم و توقع دارم شما آنها را آباد نگه دارید. این را لطف کرده و افتخار داده از باب اینکه توفیق و لیاقت پیدا کنیم و دستمان برای آخرت پُر باشد و بنده های خوبی باشیم و این افتخار کمی نیست.
این کارشناس حوزه دین می گوید: با یک نگاه به تاریخ اسلام می بینیم که مسجد فقط معبد و جای عبادت نبوده بلکه مدرسه و دانشگاه و حوزه هم بوده است.
مسجد محل علم آموزی
این کارشناس حوزه دین می گوید: با یک نگاه به تاریخ اسلام می بینیم که مسجد فقط معبد و جای عبادت نبوده بلکه مدرسه و دانشگاه و حوزه هم بوده است.
روزی پیامبر(ص) وارد مسجد شدند و دیدند گروهی علم آموزی و گروهی عبادت می کنند، فرمودند: هر دو خوب است امّا من آمده ام که چیزی به مردم یاد بدهم و رسالت اصلی من علم و معرفت است و رفتند کنار آن حلقهای نشستند که به علم و علم آموزی مشغول بودند.
آنگونه که مدبر می گوید: گاهی هم مردم جریانات حقوقی و قضائی و احکام خودشان را در مسجد حل و فصل می کردند. بنابراین مسجد دادگاه و محل مشورت و جایگاه تصمیمات مهم مانند عزل و نصب حاکمان هم بوده است.
به عقیده وی، مسجد پایگاه بسیج برای اعزام به جهاد، پناهگاه مسافران بی پناه و محضرِ ازدواج بوده که گاهی پیامبر(ص) در آنجا خطبه عقد یک زن و مرد مسلمان را می خواندند.
اصول اساسی در ساخت مسجد
وی ادامه می دهد: اکنون این را مقایسه کنیم با مساجد فعلی خودمان ببینیم چقدر فاصله داریم و این که آباد بودن مسجد چقدر از ساختن مسجد مهمتر است.
اکنون این را مقایسه کنیم با مساجد فعلی خودمان ببینیم چقدر فاصله داریم و این که آباد بودن مسجد چقدر از ساختن مسجد مهمتر است.
امام جمعه جهرم با اشاره به اصول اساسی در احداث مساجد، می گوید: فرمودند مسجد که می سازید سه مسئله را مورد نظر قرار دهید.اول این که مسجد باید وسیع باشد، پیامبر(ص) بر قبیله ای عبور کردند که مسئول ساختن مسجد بودند. نگاهی انداختند و فرمودند: این را وسیع تر بسازید و به جمعیت فعلی خودتان نگاه نکنید و آینده نگر باشید.
وی به دومین اصل در ایجاد مساجد اشاره کرده و ادامه می دهد: مسجد باید ساده باشد، البته سادگی هر زمانی متفاوت است. الان منظور این نیست که مسجد را مانند چپر بسازیم و یا مسجدی بسازیم که سقف نداشته باشد بلکه منظور این است که زرق و برق هایی که هیچ تناسبی با فلسفه مسجد و کارکردهای اصلی مسجد ندارد را کنار بگذاریم.
کاشی کاری های عجیب غریب و این آیه های تودرتو که قاریان قرآن هم در خواندنش مشکل دارند و خرج های ده ها و صدها میلیون تومانی و گاهی میلیاردی برای تهیه منبرها و ساخت محراب های عجیب غریب و غیره... که هیچ تناسبی ندارند.
مرحوم صاحب جواهر فرمودند اگر محراب مسجد خیلی در دیوار مسجد فرو رفته و به صورت اتاقک باشد صحت شرعی ندارد البته کمی تورفتگی در دیوار که قبله مشخص باشد اشکالی ندارد.
در روایات داریم که مبادا محراب را به گونه ای بسازید که شبیه قربانگاه های معابد یهود باشد که با فرهنگ دینی ما سازگار نیست.
مساجد به عنوان مراکز آموزش، فرهنگ‌سازی، همبستگی اجتماعی و فعالیت‌های سیاسی دارای اهمیت بی‌نظیری هستند.
با توجه به نقش‌های مختلف مسجد در زندگی مسلمانان، می‌توان نتیجه گرفت که این مکان مقدس فراتر از یک محل عبادت است. مساجد به عنوان مراکز آموزش، فرهنگ‌سازی، همبستگی اجتماعی و فعالیت‌های سیاسی دارای اهمیت بی‌نظیری هستند.
در دنیای امروز، با توجه به چالش‌ها و تغییرات اجتماعی، تقویت نقش مسجد به عنوان مرکز اصلی در زیستِ مسلمانی، نه تنها ضروری است بلکه می‌تواند منجر به تقویت انسجام اجتماعی و هویت دینی جامعه شود.
نظر شما