خبرگزاری شبستان مشهد | گسترش روز افزون شهر مقدس مشهد باعث شده بخش هایی زیادی که روزگاری روستا و یا محلات خارج از شهر بودند به شهر ملحق شده و امروز حتی بعضا در مرکزیت شهر و به محلات پرتردد و بزرگ تبدیل شوند. محله فاطمیه امروزی در منطقه عبادی مشهد که وسعتی در حدود ۱۷۴ هکتاری دارد، نیز یکی از این مناطق است که از محلات تاریخی و روی چهار مزرعه قدیمی مشهد شکل گرفته است. مزرعه‌های شقا، باقرآباد (بُقراباد)، دنجان (دنگان) و خیرآباد چهار مزرعه‌ای هستند که اگر نشانی‌شان را در اسناد با نقشه امروز مشهد تطبیق دهیم، متوجه می‌شویم در حدود محله فاطمیه قرار می‌گیرند.
چرا حضرت ابوالفضل(ع) را «مسجد شقاء» می‌خوانند؟
در این محله قدیمی و در کوچه‌ای که امروز به نام مسلم جنوبی ۶ شناخته می شود، مسجدی تاریخی با قدمت بیش از ۱۰۰ سال وجود دارد که قدمت آن به دوره نادرشاه برمی‌گردد، مسجدی به نام «حضرت ابوالفضل(ع)» که از قدیم به «مسجد شقاء» نیز شناخته می‌شود اما اکنون با بازسازی مسجد چیزی از آن مسجد کوچک نمانده است.
شقاء؛ مسجدی تاریخی اما زنده و پویاست که هنوز نوای اذان هر وعده از ماذنه‌های آن پخش می‌شود و مدح و ثنای اهل بیت در آن گفته می‌شود و هنگامه محرم و صفر نیز پرچم عزای حسینی در آن برافراشته می‌شود.
نام مسجد بر روی کاشی طلایی‌رنگ بزرگ سردر مسجد حضرت ابوالفضل(ع) است ولی کلمه «شقاء» ریزتر با رنگ سفید در کنارش نقش بسته تا همیشه بماند و آیندگان نیز بدانند هویت این مسجد چه بوده است.
گفته می‌شود این مکان در قدیم بخشی از روستای شقا بوده که حدود ۲۰۰ سال پیش توسط قهارقلی میرزا، نواده نادرشاه افشار وقف شده است و همین باعث شده این مسجد را قله شقاء بخوانند.
«مسجد خردو»، نام دیگر مسجد حضرت ابوالفضل(ع)
نام دیگر این مسجد نیز «مسجد خردو» است. صفت خردو در لهجه مشهدی به معنای خُرد و کوچک به کار می رود و به مکان های کوچک از جمله مساجد با مساحت کم اطلاق می شده است. از مساجد خردو در مشهد چند نمونه وجود دارد که یکی از آنها، مسجد خردوی محله مسلم است.
بزرگترهای محله می گویند که اوایل و قبل از اینکه این مکان به مسجد تبدیل شود، اینجا یک خانه پنجاه متری گلی بوده که همچون منازل آن زمان دارای سقف چوبی و دیوارهای کاه‌گلی بوده است و همان اوایل که هنوز اسمی برایش انتخاب نکرده بود، به خاطر کوچکی آن‌را «مسجد خردو» ضدا می زدند.
اوایل که تازه این منزل قدیمی مسجد شده بوده حتی امکانات اولیه مانند فرش نیز نداشته و تنها دو حصیر به عنوان زیر انداز بوده و مردم برای مراسم های عزاداری در ایام محرم، خودشان از منازل شان برای خود زیراداز می آوردند.
البته که قدیمی ترهای محله بیشتر این مسجد با نام شقاء خطاب می کنند و حالا کمتر از اسم مسجد خردو استفاده می شود.
شیرمحمد؛ واقف خیر مسجد
به گفته برخی از بزرگان و ریش سفیدان محل؛ واقف اصلی مسجد یکی از ملاکان بزرگ مشهد و از صاحبان اراضی این منطقه به نام «شیرمحمد» بوده که مردی مومن و خیر بوده که تصمیم می گیرد این منزل را به مسجدی برای اهالی محل تبدی کند و علاوه بر آن ۲ حمام خزینه‌ای و یک آب‌انبار نیز در این روست می سازد.
گفته می شود که وقف‌نامه مسجد در سازمان اوقاف و به نام این فرد وجود دارد؛ و علاوه بر ان در این وقف نامه قید شده که عایدات این موقوفه باید صرف ازدواج ۱۰ سید و همچنین خرج مراسم عزاداری و اطعام مردم در ۱۰ شب اول دهه محرم در مسجد شود.
بازسازی چندباره مسجد شقا
مسجد حضرت ابوالفضل (ع) که تاریخی‌ترین بنای این محله است با کمک‌های مردمی ساخته شده، به‌همت خود مردم و نیکوکاران و خیرین، تا کنون سه مرحله بازسازی و توسعه داده شده است.
در دهه هشتاد امابزرگترین طرح توسعه مسجد توسط یک خیر مسجدساز به نام عبداللطیف انجام می شود و بنای قدیمی و فرسوده مسجد شقاء تخریب و بنای فعلی جای آن ساخته می شود. این خیر همچنین با خرید زمین‌های اطراف، مساحت و فضای مسجد را نیز اضافه کرده و باعث شد این مسجد اکنون با زیربنای ۱۸۰۰ مترمربع در ۳طبقه احداث شود.
این مسجد هم اکنون دارای ۳ راه ورودی مختلف از خیابان اصلی و از کوچه مجاور است. درب اصلی و حیاط‌دار مسجد در کوچه مسلم جنوی ۸ یا شهیدسرخ‌پوش است؛ در بزرگ دوم مسجد نیز به سمت بوستان نقلی است که گویا فقط صبح های جمعه‌ها و برای مراسم دعای ندبه باز می‌شود و درب سوم مسجد نیز دربی کوچک است مخصوصا ورود و خروج خواهران که در کوچه پشت مسجد واقع شده است.
نظر شما