بهگزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابطعمومی و امور بینالملل ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد کشور، «آندری لوکاشیف» ایرانشناس روس در گفتوگو با روابطعمومی ستاد، درباره شهر دربند روسیه گفت: «دربند» یکی از قدیمیترین شهرهای روسیه است که در جنوبیترین قسمت این کشور در جمهوری داغستان قرار دارد و اولین سکونتگاهها در منطقه دربند در پایان هزاره چهارم پیش از میلاد پدیدار شدند.
وی افزود: موقعیت منحصر به فرد این شهر آن را به نقطهای مهم در مسیرهای تجاری تبدیل کرد و در طول تاریخ این شهر مرزی بارها بین قدرتهای کلیدی منطقه دست به دست شده است. این شهر باتوجه به موقعیت جغرافیایی خود که در گذرگاه بین دریای خزر و رشتهکوه قفقاز واقع شده است، همواره موردتوجه قدرتهای حاکم بوده است که بههمیندلیل نام این شهر برگرفتهشده از دو کلمه فارسی شامل «در» یا همان دروازه و «بند» بهمعنی قفل است.
تاریخپژوه روس در توضیح بیشتر تاریخچه شهر دربند، اضافه کرد: افسانهها تاریخ این شهر را به پادشاهان ایرانی نسبت میدهند، زیرا بخش عمدهای از تاریخ خود را تحت تأثیر فرهنگی ایران گذرانده است. در تاریخ آن صفحات مسیحی هم وجود داشته است، زمانی که جزئی از آلبانیای قفقاز بود.
لوکاشیف با اشاره به بافت چندمذهبی دربند، بیان کرد: اسلام در قرن دوم هجری به دربند وارد شد، اما همیشه این شهر چندملیتی و چندمذهبی بوده است. امروزه این شهر از نظر مذهبی عمدتاً اسلامی است و در این شهر، جامعه بزرگ شیعه و سنی همسایه یکدیگر هستند.
وی در رابطه با قدیمیترین مسجد این شهر خاطرنشان کرد: «مسجد جمعه» قدیمیترین مسجد در روسیه نیز میباشد و توسط فرمانده عرب، مسلمة ابن عبدالملک، در سال ۱۱۵ هجری برای مهاجران عرب ساخته شد. بنایی که امروز میبینیم نتیجه بازسازی پس از زلزله در قرن چهاردهم میلادی است و کل معماری مجموعه آن تا سال ۱۸۱۵ شکل گرفت.
تاریخپژوه روس درباره وضعیت کنونی مسجد جمعه تشریح کرد: امروز این مسجد تحت مالکیت جامعه شیعه دربند قرار دارد و جامعه سنی نیز به آن دسترسی آزاد دارند. بههمیندلیل تقریباً هر روز میتوان سنیها و شیعهها را در مسجد دید که کنار هم نماز میخوانند. این یکی از نمادهای همبستگی و وحدت مسلمانان در روسیه است که در این مسجد تبلور یافته است.
وی افزود: در این مسجد علاوهبر اقامه نماز جماعت و برپایی نماز جمعه، مراسمهای شهادت و ولادت ائمه اطهار، بهویژه مجالس مربوط به عزاداری امامحسین علیهالسلام نیز برگزار میشود. از دیگر فعالیتهای فرهنگی این مسجد وجود مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی و کتابخانه عمومی فعال است که همواره افراد زیادی به آن مراجعه میکنند.
لوکاشیف در پایان گفتوگو با تأکید بر ضرورت شناساندن ایران به کشورهای دیگر، گفت: نکتهای که وجود دارد درباره دیدگاه علمای اهلسنت روسیه نسبت به ایران است که عمده آنها تصور میکنند جامعه ایران بهکل شیعی است، درحالیکه تعداد مساجد اهلسنت در ایران از مجموع مساجد اهلسنت در روسیه بیشتر است. بنابراین جامعه اهلسنت در ایران از جایگاه ویژهای برخوردار است و این نشان میدهد که شناختها درباره ایران همچنان کم است و این موضوع نیاز به تبیین بیشتر دارد.
نظر شما