شب حافظ در ترنج‌ستان شهر خواجو

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از کرمان؛ ۲۰مهرماه در تقویم کشورمان به نام روز حافظ نامگذاری شده است.

کوروش کمالی سروستانی، پژوهشگر، زبان‌شناس و نویسنده که روز بزرگداشت حافظ را به ثبت رسانده در خصوص چگونگی انتخاب این روز گفته است: "وقتی دیوان حافظ را ورق می‌زنیم صحبت از مهر، دوستی و محبت است. همچنین شأن حافظ در بین شاعران بسیار بالا است و نمره حافظ هم ۲۰ است. بنابراین ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ نام‌گذاری شد. مهر به معانی مختلف در دیوان حافظ بکار رفته است که جای مطالعه دقیق دارد که ببینیم این مهر به چه معنایی و مفاهیمی بکار رفته است. "

دو خصوصیت وجود دارد که به ما حکم می‌کند که از حافظ تجلیل کنیم و یاد او را زنده کنیم

امام خامنه‌ای در بخشی از سخنان خود راجع به حافظ فرموده‌اند: ((ما حافظ را فقط به عنوان یک حادثه‌ی تاریخی ارج نمی‌نهیم، بلکه حافظ همچنین حامل یک پیام و یک فرهنگ است. دو خصوصیت وجود دارد که به ما حکم می‌کند که از حافظ تجلیل کنیم و یاد او را زنده کنیم؛ اول: زبان فاخر اوست که همچنان در قله‌ی زبان فارسی و شعر فارسی است و ما این زبان را باید ارج بنهیم و از آن معراجی بسازیم به سوی زبان پاکِ پیراسته‌ی کامل والا؛ چیزی که امروز از آن محرومیم.

دوم: معارف حافظی است که خود او تکرار می‌کند که از نکات قرآنی استفاده کرده است. قرآن درس همیشگی زندگی انسان است و دیوان حافظ مستفاد از قرآن است و خود او اعتراف می‌کند که نکات قرآنی را آموخته و زبان خودش را به آنها گشوده است. پس محتوای شعر حافظ آن‌جا که از جنبه‌ی شعری محضْ خارج می‌شود و قدم در وادی بیان معارف و اخلاقیات می‌گذارد، یک گنجینه و ذخیره است برای ملت ما امروز و نسل‌های آینده و همچنین برای ملت‌های دیگر؛ چون معارف والای انسانی مرز نمی‌شناسد.))

به همین مناسبت شنبه شب( ۲۱ مهر) محفلی با حضور جمعی از ادیبان و شاعران شهر خواجوی کرمانی، در مجموعه فرهنگی ترنج‌ستان برگزار شد.

حافظ ابیات زیادی را به تقلید و یا استقبال از خواجو سروده و گاه معنا و لفظ را هم از او اقتباس کرده است.

نکته حائز اهمیت و کمتر گفته شده درباره خواجوی کرمانی این است که حافظ ابیات زیادی را به تقلید و یا استقبال از خواجو سروده و گاه معنا و لفظ را هم از او اقتباس کرده است.

کمال‌الدین ابوالعطاء محمود بن علی ‌بن محمود، معروف به «خواجوی کرمانی» در قرن هشتم ‌در کرمان به دنیا آمد و یکی از برجسته‌ترین شاعران بزرگ نیمه نخست سده هشتم است که ‌به نخل‌بند شاعران شهرت دارد؛ مزار خواجو نیز در تنگ الله‌اکبر ‌شیراز نزدیک دروازه قرآن واقع شده و ۱۷ دی، روز بزرگداشت خواجوی کرمانی در تقویم ثبت است.

دکتر فاطمه لشکری(راحیل کرمانی) استاد دانشگاه به بیان برخی از ویژگی‌های شعر حافظ پرداخت و گفت: شعر حافظ ویژگی جادویی دارد و سمبلیک بودن شعر او باعث شده تا به دیوان شعر این شاعر تفأل بزنیم.

کمتر شاعری به توانایی حافظ داریم که به گونه‌ای سخن گفته باشد تا هر کسی در هر روزگاری مطلب خود را از آن برداشت کند

وی افزود: کمتر شاعری به توانایی حافظ داریم که به گونه‌ای سخن گفته باشد تا هر کسی در هر روزگاری مطلب خود را از آن برداشت کند و راضی هم باشد زیرا او در شعر واژه‌هایی استفاده کرده که هر کسی مطلوب خود را از آن برداشت می‌کند.

لشکری اظهار کرد: وقتی حافظ می‌گوید" با مدعی مگوئید اسرار عشق ومستی/ تا بی‌خبر بمیرد در درد خودپرستی" در واقع او با زهدی مبارزه می‌کند که ابزار کمال را از ما می‌گیرد.
مختار سلاجقه از پیشکسوتان فرهنگی نیز گفت: حافظ شاعر شناخته شده جهانی است زیرا گوته که بزرگترین شاعر غرب است وقتی با شعر حافظ آشنا شد چنان شیفته و دلباخته حافظ می‌شود که ناگزیر به یادگیری زبان فارسی در ۵۰ سالگی شد تا لطافت کلام حافظ را از زبان خود او بداند.
وی افزود: آنچه در دیوان او است پیشینیان گفته‌اند و مطلب تازه‌ای نیست اما او از معانی دیگران بهره گرفته و با استفاده از فصاحت فصاحت بلاغت هنر فوق‌العاده‌ای بروز داده و هنر حافظ زبان فاخری است که پیوند معانی و الفاظ دلنشین را فراهم کرده و بالاترین امتیاز او عشق است، حافظ را باید به چشم یک هنرمند نگریست.

پس از فردوسی، شاعری که بیشترین توجه را به فرهنگ باستان ایران داشته، حافظ است.
کاووس سلاجقه، استاد دانشگاه هم گفت: بیشترین کارکرد شعر حافظ، اجتماعی است و وقایع تاریخی در غزل حافظ نمایان است؛ گرچه در همه زمینه‌ها استادانه سخن گفته و چنان تسلطی بر واژگان فارسی دارد که حتی طنز او چندان مشخص نیست و مداقه لازم دارد.

وی ادامه داد: پس از فردوسی، شاعری که بیشترین توجه را به فرهنگ باستان ایران داشته، حافظ است که بسیاری از جنبه‌های فرهنگ شاهنامه را در اشعار او می‌بینیم و از طرفی استیلای او بر فرهنگ کهن ایران گویای عشق و علاقه و نگرش او به فرهنگ باستان است.
در حاشیه این مراسم به سراغ تنی چند از شاعران شرکت کننده در این برنامه رفتیم و درباره اشعار حافظ با آنان گفتگو کردیم.

شعر حافظ، آیینه‌ای که هر کس ایده‌آل خود را در آن می‌بیند

عباس مولایی، از شاعران استان کرمان یکی از خصیصه‌های اصلی شعر حافظ را سمبلیک بودن می‌داند که باعث شده شعر او چند وجهی و منشوری باشد و اگر او شاعر ملی ایران است با اینکه شاعران دیگری هم داریم؛ باز هم بخاطر نمادین بودن و سمببلیک بودن است که آیینه‌ای شده تا هر شخص ایده‌آل خود را در این آیینه می بیند و هر کس خود را در این آیینه تماشا و تصور می‌کند آن شعر در وصف او سروده شده است.

وی با بیان اینکه با مراجعه به اشعار حافظ در حال شادی و یا ناراحتی و غم برداشت‌های متفاوتی حاصل می‌شود؛ گفت: معمولاً شاعرانی که شعر آنها جنبه سمبلیک پیدا کرده، خمیرمایه را از حافظ گرفتند مثل نوذر، ابتهاج و بخصوص کسانی که که در سبک نو و کلاسیک غزل می‌گویند بن مایه اصلی شعر را از او گرفتند.

هر کس بخواهد هویت ایرانی اسلامی خود را پیدا کند، ناگزیر از مراجعه به اشعار حافظ است.

مولایی ادامه داد: بنده نیز بن‌مایه اشعاری که جنبه سمبلیک دارد را از او گرفتم و بر اساس شعر او مشق کردم و هر وقت فرصت بیایم اشعار او را می‌خوانم و ما نمی‌توانیم از شعر او انفکاک پیدا کنیم زیرا معجونی از ادبیات پارسی است و هر فرد بخواهد هویت ایرانی اسلامی خود را پیدا کند، ناگزیر از مراجعه به اشعار حافظ است.

اکرم توکلی از دیگر شاعران کرمانی با بیان اینکه حدود ۸۰ درصد اشعار حافظ را حفظ کرده است؛ افزود: وزن عروضی اشعارم را با خواندن اشعار حافظ آموختم و بیشتر اشعار او را حفظ هستم.

شعر حافظ، درس زندگی می‌دهد

وی با بیان اینکه حافظ زیرکی خاصی در شعر خود داشته است؛ با اشاره به مصرع " در عین تنگدستی در عیش کوش و مستی کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را" تصریح کرد: من بسیار در زندگی از اشعار حافظ استفاده کردم.

گفتنی است؛ کتابفروشی عمومی ترنج‌ستان در سال ۹۸ در میدان کوثر ابتدای بولوار آزادگان راه‌اندازی شد که با دعوت از نویسندگان و شاعران مختلف، برگزاری کارگاه‌های مختلف شعر، نجوم، سفال، روانشناسی، ایجاد کافه‌کتاب و... سعی در ترویج فرهنگ کتابخوانی دارد.
ترنج‌ستان محل عرضه اسباب‌بازی، نوشت‌افزار، صنایع دستی هم هست و هر ساله نمایشگاه صنایع دستی یلدا را با هدف حمایت از هنرمندان کرمانی برگزار می‌کند.

گزارش: طاهره بادامچی