به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان اصفهان، تئوری مدیریت اقتضایی که این سال‌ها فراگیر شده و اصول مدیریت نهادهای عمومی را مبتنی بر مقتضیات زمان و مکان قرار داده دستاوردهای زیادی داشته که رهبری در این حالت مبتنی بر شرایط موجود بوده و به جای نگرش سنتی تقلیدی که معمولا بر ارائه دستورالعمل‌ها استوار شده، نیاز سنجی و مطالعات میدانی و محلی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مدیریت اقتضایی همان روش اداره یک نهاد بر اساس بوم محلی است که طرح‌ها و برنامه‌ها باید بومی‌سازی شده و متناسب با ظرفیت، امکانات و نیازها به مرحله اجرا برسد.
مدیریت تقلیدی جایی برای نیازسنجی و بررسی امکانات و زیرساخت‌ها نداشت و همین موضوع منجر به بروز مشکلاتی مثل ناکارآمدی اجرا و عدم تناسب برنامه و منطقه شده است ولی با وجود فراگیری مدیریت اقتضایی و بومی سازی طرح‌ها، اما بعضی نهادهای دولتی، مردمی و عمومی همچنان همان روش را بکار گرفته و همین موضوع بر عملکرد آنان تاثیر گذاشته است.
کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد به عنوان یک نهاد مردمی، عمومی و فرهنگی که در یک محله نقش اساسی دارد و بسیاری به آن نگاه امید آمیز دارند، باید روش مدیریتی خود را اقتضایی کنند یعنی متناسب با محله، منطقه، نیازها و ظرفیت‌های خود برنامه ریزی انجام دهند و البته چشم انداز کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور در یک مجموعه بزرگ و منسجم را هم در نظر بگیرند.
بومی سازی فعالیت‌های کانون مسجد محله متناسب با ظرفیت‌ها و نیازها صورت بگیرد و عملیاتی شود که اینگونه علاوه بر جذابیت، اقبال عمومی و مدیریت هزینه‌ها را به همراه داشته و سختی کار را کاهش می‌دهد.
نیاز و امکان سنجی پیش نیاز مدیریت اقتضایی
مقتضیات یک محله یا شهر و روستا نیازمند بررسی و مطالعه میدانی، پردازش داده‌ها و در نهایت ارائه برنامه هدفمند است که نیاز سنجی و امکان سنجی پیش نیاز این مدل مدیریت است که بر خلاف مدیریت تقلیدی که چنین چیزی معنا ندارد.
استعدادها، امکانات و سرمایه انسانی برای پاسخ به نیاز و یا رشد پتانسیل مغفول مانده باید شناسایی شود و در کنار آن راهبردها چنیش شده و برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت ترسیم شود.
ارزیابی میان راهی و بلند مدت بر کیفیت عملکرد و جامعیت طرح و پیشنهادات تاثیر می‌گذارد که باید به صورت محلی نیز انجام شده و همواره مورد رصد قرار گیرد.
مدیر عامل مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق به مدیریت اقتضایی در حوزه فرهنگی اشاره کرد و گفت: رصد، پیمایش و بررسی بازتاب طرح‌های اجرا شده و نیاز سنجی فرهنگی باید به صورت پیوسته و دائم انجام شود.
حجت الاسلام محمد قطبی با بیان اینکه استاندارد سازی طرح‌های فرهنگی باید متناسب با هر منطقه انجام شود، افزود: بر اساس استانداردهایی که مبتنی بر نیازها و امکانات است باید نهادهای فرهنگی کارها را پیش ببرند.
وی ادامه داد: در بعضی از مناطق این استانداردها و برنامه محلی تدوین و هر پازل این چشم انداز به یک نهاد اختصاص پیدا می‌کند که اینطوری باید آن نهاد مثل کانون فرهنگی و هنری برنامه‌های خود به این سو هدایت کند.
حجت الاسلام قطبی خاطرنشان کرد: اگر برنامه جامع شهرستانی و شهری نباشد، آن نهاد با همدیگر دیگر مراکز و یا به تنهایی باید بر اساس اقتضا زمان و مکان برنامه‌ریزی و اجرا کند اما رصد فعالیت ها در هر حالت لازم است.
تنوع سلایق در کارگروه برنامه‌ریزی فرهنگی
مدیریت اقتضایی باید منش مشارکتی و هم افزایی داشته باشد و نباید تنها مخصوص یک طیف سلایق و علاقه ها باشد چرا که واقعیت ها نامشخص مانده و جامعیت مخاطبان رقم نمی خورد.
یک متخصص در حوزه مدیریت، تنوع سلایق و نگرش مشارکتی را پایه اساسی در مدیریت اقتضایی بیان کرد و اظهار داشت: جلسات مشورتی، شنیدن دغدغه گروه‌های سنی مختلف و پیش بینی آینده در این خصوص لازم است.
سعید ابریشمی‌راد، خلاقیت را نیز برای مدیریت اقتضایی مهم خواند و افزود: باید برای نیازهای محلی، خلاقیت و نوآوری را هم مد نظر داشت تا اشتیاق عمومی را به همراه داشته باشد.
وی یادآورشد: گذر از بحران ها و تاثیر دو چندان مدیریت وابسته به همین نوع مدیریت است که باید نهادینه شود و مدیران بر اساس چنین نگرش های جهان‌شمول تربیت شوند.
رهاوردهای مدیریت اقتضایی در کانون‌های مساجد
بسیاری از کانون های مساجد همسو با سیاست‌های ستاد هماهنگی کانون فرهنگی و هنری کشور، برنامه های خود را بر اساس شرایط موقعیتی، زمانی و منابع بومی سازی کرده‌اند و موفقیت‌های خوبی در رضایتمندی مردم، رفع نیازهای محله و کسب امتیاز در رقابت بین دیگر نهادها کسب کرده اند.
تنوع برنامه و تناسب آن با نیازها باعث پویایی مسجد و آن کانون شده که هم تلاش های بچه‌های مسجد را هدفمند ساخته و هم اینکه به جایگاه واقعی خود رسیده‌اند و آن مسجد به تعبیر معاون ساماندهی و شبکه سازی کانون های مساجد کشور، از یک نمازخانه به یک مسجد واقعی تبدیل شده است.
محمد تقی محمدیان با بیان اینکه مسجد از جایگاه مهمی برخورد دار است، اذعان داشت: نوع برنامه‌ریزی، توجه به نقش محوری و نیازهای محله، کارکردهای مسجد را احیا کند.
وی ادامه داد: بچه‌های مسجد باید نیازها را بشناسند و همسو با برنامه‌های ابلاغی کانون‌های مساجد فعالیت محلی تدوین کرده و همیشه وابسته به طرح ابلاغی هم نباشند.
محمدیان خاطرنشان کرد: موفقیت بسیاری از کانون‌ها وابسته به مدیریت اقتضایی مدیران مسئول و تیم اجرایی بوده که امام جماعت، هیات امنا، خادمان و نمازگزاران در این خصوص نقش دارند و نباید برنامه های سنتی خود را تحمیل کنند.
نظر شما