به گزارش خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری شبستان، در پی انتشار یادداشت «تحریرالشام، فرصت یا تهدید» ، به قلم مجید فاطمی‌ارفع مورخ ۱۹ آذر ماه جاری، علی نقی‌زاده بجستانی، فعال رسانه‌ای جوابیه‌ای در پاسخ به این یادداشت در اختیار شبستان قرار داده است که در ادامه مرور می‌شود.
نقدی بر یادداشت «تحریرالشام؛ فرصت یا تهدید»
۱. بررسی ماهیّت تحریرالشام: تحریرالشام (که از شاخه‌های جبهه‌النصره و القاعده در سوریه است) ماهیّتی ایدئولوژیک و مسلحانه دارد و ائتلافی از گروه‌های افراطی است. برخلاف آنچه نویسنده ادعا کرده، تلاش برای تبدیل این گروه به یک «لشکر علیه نظام سلطه و اسرائیل» چندان واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسد. تجربه گروه‌های مشابه نشان داده که افراط‌گرایی، تمرکز بر اختلافات داخلی را تشدید می‌کند و به وحدت ضد استعماری نمی‌انجامد.
تناقض در تهدید یا فرصت‌سازی: گروهی مانند تحریرالشام که بر اساس تفکرات افراطی و فرقه‌ای شکل گرفته، تهدیدی برای صلح و ثبات منطقه‌ای است. تاریخچه تحریرالشام و گروه‌های مشابه (مانند داعش یا القاعده) نشان داده که این گروه‌ها به‌جای مقابله با استعمار یا اسرائیل، بیشتر به درگیری‌های داخلی دامن زده‌اند.
۲. اخوان المسلمین و تفکرات سلفی
رابطه اخوان‌المسلمین و سلفی‌گری: اگرچه اخوان المسلمین برخی عناصر سلفی‌گری را در تفکرات خود دارد، اما این گروه ماهیتاً با جریان‌های سلفی وهابی مانند القاعده متفاوت است. اخوان المسلمین از نظر ایدئولوژیک بیشتر بر مسائل اجتماعی و سیاسی تمرکز دارد، نه خشونت نظامی صرف!
تفکر اخوانی و تقریب مذاهب: تأکید نویسنده بر نقش تقریب‌گرای اخوان المسلمین تا حدودی درست است؛ اما این تلاش‌ها بیشتر در دوره‌های خاصی از تاریخ (مانند همکاری با شخصیت‌هایی چون سید قطب و آیت‌الله بروجردی در تشکیل «دار التقریب») قابل مشاهده است و در دهه‌های أخیر تضعیف شده است.
۳. ادعای فرصت‌سازی از تهدیدها
شعار حاج قاسم سلیمانی و واقعیت گروه‌های جهادی: سخنان شهیدحاج قاسم سلیمانی در خصوص تبدیل تهدید به فرصت، در مورد گروه‌هایی صدق می‌کند که قابل هدایت به سمت اهداف ضداستعماری هستند. اما تحریرالشام، مانند القاعده و داعش، ماهیّتی ضد تقریبی دارد و تهدیدی برای وحدت جهان اسلام است.
عملکرد تاریخی گروه‌های مشابه: تجربه نشان داده که گروه‌های افراطی نظامی (مانند القاعده یا طالبان) بیشتر به بحران‌های داخلی و منطقه‌ای دامن زده‌اند تا مقابله با اسرائیل یا آمریکا.
۴. گسترش اخوان المسلمین
تأثیر فکری و جغرافیایی اخوان: اخوان‌المسلمین در برخی کشورها (مانند مصر و تونس) توانسته در قالب احزاب سیاسی فعالیت کند، اما در سایر نقاط (مانند سوریه یا یمن) به دلیل سرکوب یا اختلافات ایدئولوژیک با سایر جریان‌ها، تأثیر محدودی داشته است.
شاخه‌های نظامی اخوان: ادعای نویسنده مبنی بر تأسیس گروه‌هایی مانند القاعده یا طالبان به‌عنوان شاخه‌های نظامی اخوان المسلمین نادرست است. القاعده، برخلاف اخوان، بر پایه ایدئولوژی سلفی وهابی استوار است و وابستگی مستقیمی به اخوان ندارد.
۵. ارتباط ایران و اخوان المسلمین
تلاش برای تقریب مذاهب: همکاری‌های محدود بین ایران و اخوان المسلمین در گذشته (مانند مشارکت در "دار التقریب")، ناشی از تلاش برای اتحاد در برابر استعمار بوده است. اما در دهه‌های أخیر، این روابط به دلیل اختلافات ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک (مانند اختلاف بر سر تحولات سوریه) کمرنگ شده است.
مواضع ضد امپریالیستی: اگرچه اخوان‌المسلمین در برخی مقاطع مواضع ضد امپریالیستی اتخاذ کرده است، اما این مواضع همواره پایدار و منسجم نبوده است!
۱. تحریرالشام، به دلیل ماهیّت افراطی، بیشتر تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه‌ای است تا فرصتی برای مقابله با اسرائیل یا نظام سلطه.
۲. تفکرات اخوان المسلمین، اگرچه در گذشته به تقریب و وحدت گرایش داشته، اما ارتباط آن با گروه‌های افراطی مانند القاعده یا تحریرالشام مبنای علمی ندارد.
۳. تجربه تاریخی نشان داده که گروه‌های افراطی نمی‌توانند نقش مؤثری در ایجاد وحدت یا مقابله با استعمار ایفا کنند و بیشتر موجب گسست و اختلاف می‌شوند.
در نتیجه، ادعای تبدیل تحریرالشام به یک «لشکر ضد نظام سلطهٔ جهانی» بیشتر ایده‌ای نظری و خوش‌بینانه است تا یک امکان عملی. و برای دستیابی به وحدت جهان اسلام، به گروه‌ها و رویکردهایی نیاز است که ایدئولوژی تقریب و گفت‌وگو را به جای خشونت و افراط‌گرایی ترویج دهند.
رهبری معظم انقلاب نیز در سخنرانی روز چهارشنبه، ۲۱ آذرماه در جمع هزاران نفری مردم از اقشار مختلف حکیمانه فرمودند: «مناطق تصرف‌شده‌ی سوریه به وسیله‌ی جوانان غیور سوری آزاد خواهد شد؛ شک نکنید این اتفاق خواهد افتاد. جاپای آمریکا هم قرص نخواهد شد، به توفیق الهی، بحول و قوه الهی، آمریکا هم به وسیله‌ی جبهه‌ی مقاومت از منطقه اخراج خواهد شد».
ایشان با تأکید بر اراده‌ی ملت سوریه و مقاومت اسلامی، آینده را به نفع آزادی و استقلال منطقه پیش‌بینی کردند و تصریح نمودند که تصرفات و دخالت‌های نیروهای خارجی و تروریستی از جمله آمریکا، با مقاومت ملت‌ها و نیروهای جبهه‌ی مقاومت خاتمه خواهد یافت.
این بیانات یادآور این نکته است که هرگونه تحلیل یا اقدام بر پایه‌ی وابستگی به گروه‌هایی که ماهیت و عملکردشان همسو با منافع آمریکا یا گروه‌های اشغالگر باشد، صرفاً سرابی است که در نهایت به تضعیف مقاومت و استقلال ملت‌ها منجر می‌شود.
تحریرالشام که از ابتدا با مبانی ایدئولوژیک و تاکتیک‌های وابسته به جریان‌های بیگانه عمل کرده، نمی‌تواند «فرصتی» برای استقلال سوریه باشد بلکه تهدیدی است که با استحکام جبهه مقاومت و اراده‌ی ملت‌های منطقه مهار خواهد شد. همان‌گونه که رهبر انقلاب فرمودند، آزادسازی سوریه به دست مردم غیور آن و اخراج آمریکا از منطقه، تنها با مقاومت و اتکا به توان داخلی محقق خواهد شد، نه از طریق تکیه بر گروه‌هایی که خود ابزار بیگانگان هستند.
نظر شما