به گزارش خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان، حیا از صفات نیک و فضائل اخلاقی به معنای شرم کردن از ارتکاب زشتی‌ها است. حیا حالتی نفسانی است که موجب متانت و وقار و خودداری از انجام رفتار ناپسند می‌گردد. در روایات شیعه، حیا کلید خوبی‌ها، سبب پاکدامنی و مانع کارهای زشت قلمداد شده و عقل و ایمان از اسباب آن برشمرده شده‌اند. همچنین به مواردی از حیای ناپسند همچون حیا ورزیدن از تحصیل علم، شرم از کسب درآمد حلال، خدمت به مهمان، احترام به پدر و مادر و نیز طلب حقوق خود اشاره شده است اما امروزه یکی از مشکلات بزرگ جامعه ما ترویج بی حیایی است که علل و عوامل متعددی دارد. مساله این است؛ امروز این مهم، هم در جامعه بسیار کمرنگ شده و هم خانواده ها دیگر مانند گذشته توجهی به آن در تربیت فرزندان خود ندارد. لذا در این خصوص با حجت الاسلام والمسلمین «سید محمدمحسن میرمرشدی»، تولیدگر و پژوهشگر بازی های رایانه ای و دبیر ستاد راهبری بازی های رایانه ای حوزه علمیه در گفتگویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
فضای مجازی به دلیل عدم نظارت، زمینه عبور از حریم های اخلاقی را فراهم می کند
حجت الاسلام میرمرشدی با اشاره به آسیب شناسی فضای مجازی اظهار کرد: حیا به معنای نگه داشتن حریم و چهارچوب است. سه نوع حریم می توان نام برد. حریم خارجی، حریم فکری، حریم اخلاقی و گرایشی؛ برای حفظ حریم های خارجی ابتدا باید حریم های فکری و حریم های گرایشی حفظ شود. فضای مجازی به دلیل احساس عدم نظارتی که برای کاربر در آن ایجاد می کند و گردش محتوای بدون ضابطه باعث می شود زمینه را برای عبور از حریم های اخلاقی و گرایشی فراهم کند. همچنین به دلیل تسلط نگاه های ضد دینی در فضای مجازی و تولیدات محتوای ضد دینی، زمینه را برای عبور از حریم فکری هم فراهم می کند.
انواع تکنیک های فضای مجازی در شکستن حریم و حیا
وی با اشاره به تکنیک های فضای مجازی در شکستن حریم و حیا تصریح کرد: راحت و در دسترس قرار دادن جلوه های ضد حیا، جذاب نشان دادن جلوه های ضد حیا، همگانی نشان دادن جلوه های ضد حیا( القاء این که همه افراد این جلوه های ضد حیا را انجام می دهند)، متمدن نشان دادن و ارزش دهی به جلوه های ضد حیا و تکرار به تعداد زیاد در جهت عادی نشان دادن از جمله این تکنیک ها است.
محتواهای فضای مجازی پالایش شده نیستند
دبیر ستاد راهبری بازی های رایانه ای حوزه علمیه گفت: برخلاف تصور کاربران درباره عدم نظارت در فضای مجازی باید بگوییم هم سکوها و پلتفرم های خارجی و هم داخلی رفتار افراد را در فضای مجازی نظارت می کنند اما کاربران گمان می کنند کسی رفتار آنها را نمی بیند، بنابراین جرات شکستن حریم ها را پیدا می کنند، از آن طرف محتواهای فضای مجازی پالایش شده نیستند و شاهد انواع و اقسام محتواها در آن هستیم؛ ضمن اینکه فضای مجازی در تصرف افرادی هست که نگاه ضد دینی و تفکر سکولار دارند، بنابراین تولیدات آنها در این فضا محتواهای ضد دینی یا غیر دینی دارند؛ یعنی برخی مشخصا با دین در تضاد است اما برخی بی قیدی و بی قانونی اخلاقی را ترویج می کنند. این امر سبب می شود تا زمینه برای عبور از حریم های فکری فراهم شود.
وی خاطر نشان کرد: در واقع جوانان ما هم از طریق کلیپ ها، پوسترها و عکس هایی که در ضدیت با عقاید ماست، آهسته آهسته تحت تاثیر قرار می گیرند؛ یعنی این جوان، خدا و پیامبر (ص) را قبول دارد اما در فضای مجازی با شبهات مختلفی در مباحث دینی، پیامبر(ص) و احکام اسلامی مواجه می شود. به مرور شک دینی به سراغ این جوان می آید و حریم های فکری وی شکسته می شود. از آن طرف با نمایش انواع و اقسام محتواهای مستهجن، غیر اخلاقی، سبک، غیر دینی و مادی گرایانه رفته رفته گرایش های درونی وی تغییر می یابد و حریم های اخلاقی وی شکسته می شود؛ یعنی یک جوان معتقد به خدا و پیامبر (ص) اعتقاداتش سست می شود و یا جوانی که هر تصویری را نگاه نمی کرد، هر سخنی را به زبان نمی راند و هر کاری را انجام نمی داد، رفته رفته این کارها را انجام می دهد.
پژوهشگر بازی های رایانه ای بیان کرد: مقام معظم رهبری می فرمایند: برای رد شدن از سیم خاردارهای خارجی ابتدا باید از سیم خاردارهای نفس خود بگذریم به این معنا که هیچ کسی حریم خارجی را نمی شکند؛ مگر اینکه ابتدا حریم درون خود را شکسته باشد یا هیچ کس موفق به هیچ کار خارجی نمی شود؛ مگر اینکه ابتدا بر نفس خود پیروز شده باشد. شاید فرد وقتی به خیابان برود به نامحرم نگاه نکند و گناهانی از این دست را انجام ندهد اما وقتی در خلوت خود وارد فضای مجازی می شود، یک سری شبهات فکری برایش ایجاد می شود و هم یک سری تصاویر به راحتی در اختیار او قرار می گیرد، بنابراین اقدام به تماشای تصاویر می کند. شاید ابتدا بترسد یا دست و پایش بلرزد اما به مرور این امر برای وی عادی می شود. بعد از شکسته شدن حیا و چهارچوب های ذهنی افراد، رفته رفته این رفتار در فضای بیرونی نیز خود را نشان می دهد. یعنی فرد جرات بر انجام آن کار زشت در فضای خارجی می کند. کسی که قبلا با نگاه شهوت آلود به دیگران نگاه نمی کرد بعد از اینکه در فضای مجازی دچار آلودگی چشم شد، راحت در فضای خارج هم نگاه آلوده پیدا می کند.
ابزارهای فضای مجازی وسیله ای برای شکستن حریم و حیا
وی تصریح کرد: ابزارهای فضای مجازی علی رغم همه خوبی هایی که دارد ولی وسیله ای است برای شکستن حریم و حیا، سهولت دسترسی به جلوه های ضد حیا، نمایش جذاب آنها و همگانی نمایش دادن آنها ؛ یعنی به گونه ای القا می کنند که انگار همه افراد این کارهای خلاف حیا را انجام می دهند تا قبح آن را بشکنند و مخاطبین فضای مجازی راحت تر آن کار زشت را مرتکب شوند.
حجت الاسلام میر مرشدی اظهار کرد: همچنین نمایش متمدنانه رفتارهای غیراخلاقی یکی دیگر از این ابزارهاست و این گونه عنوان می کنند که در روزگار فعلی می طلبد که این گونه رفتار کنید؛ مثلا به خانم ها می گوید: حجاب را بردارید، آرایش کنید یا با همسرت چنین رفتاری داشته باش و ... متاسفانه فضای مجازی کاری کرده که ما که روزی حریم خانه یمان دیوارهای آن بود، دیگر حتی در داخل خانه های مان حریم ها را نگه نمی داریم. این امر سبب شده تا بسیاری از افراد به راحتی از داخل زندگی دیگران اطلاع داشته باشند و حتی می دانند که آن خانم با همسر و فرزند خود چگونه رفتار می کند یا اینکه نهار چه درست کرده یا در فروشگاه چه چیزی خریده و .... فضای مجازی عملا با فروپاشی حریم منزل ما جلوه فروشی ها و جلوه گری ها را زیاد کرده و آنها را متمدنانه نمایش می دهد.
دبیر ستاد راهبری بازی های رایانه ای حوزه علمیه در ادامه افزود: فردی که تا قبل از این تنها برای همسر خود آرایش می کرد یا لباس زیبا می پوشید یا حرف های عاشقانه می زد، الان راحت در فضای مجازی این کارها را در پیش نگاه دیگران انجام می دهد و به آن افتخار می کند یا فردی که تا پیش از این برایش بسیار زشت بود که وسایل خانه اش را به دیگران نمایش دهد، امروز نمایش سفرها، خریدها، کادوها و جشن هایش برایش تبدیل به ارزش شده است تا جایی که حتی آب که می خورد از خودش استوری می گذارد. روزی کسی که فرزندش را با یک سگ مقایسه کند؛ بسیار توهین بود و امروز افراد به راحتی به حیوان خانگی شان ابراز علاقه می کنند به گونه ای که حتی یک بار به فرزندشان این گونه ابراز علاقه نکرده اند. یا خصوصی ترین رفتارهای با همسرشان را در فضای مجازی توضیح می دهند. روزی کسی که از بیان گناه ها و کارهای غیر اخلاقی اش در بین دیگران حس بدی داشت و امروز افراد در فضای مجازی بی حیایی هایشان را با افتخار توضیح می دهند.
تکرار و عادی شدن رفتار زشت تبدیل به ارزش می شود
وی ادامه داد: شاید برخی رفتارها در حالت معمولی برای افراد زشت باشد اما وقتی مشاهده می کند، افراد زیادی این رفتار را انجام می دهند، تکرار و عادی شدن آن برایش یک ارزش می شود؛ مثلا برخی رفتارهایی خارج از عرف توسط دختران و پسران به نمایش می گذارند. برخی مردم کارهایی می کنند که انجام آن را در خیابان ناپسند می دانند ولی در فضای مجازی به راحتی انجام می دهند؛ چرا که معتقدند در آن فضا آن رفتار اشکالی ندارد. این در حالی است که اگر شما در خیابان کاری انجام می دهید شاید ۱۰ نفر آن را ببینند ولی در فضای مجازی هزاران نفر و شاید میلیون ها نفر آن را تماشا کنند و تاثیر کار زشت شما بسیار بیشتر خواهد بود.
سه لایه حیا با عناوین خارجی، فکری و گرایشی تحت تاثیر زندگی مجازی بسیار خاطرناک است
وی با بیان اینکه سه لایه حیا با عناوین خارجی، فکری و گرایشی تحت تاثیر زندگی مجازی امروز ما قرار می گیرد و این امر بسیار خاطرناک است. بیان کرد: ما اگر به دنبال تصحیح آن هستیم، ابتدا باید از لایه درونی آغاز کنیم. ابتدا مواظب باشیم که حریم اعتقادات و افکارمان شکسته نشود، از کنار شبهات به راحتی رد نشویم و با مطالعه و پرسش از افراد آگاه آنها را برطرف کنیم، اگر احساس کردیم در گرایش ها و اخلاقیات ما حریم ها شکسته می شود باید برای خود برنامه های مشخص و مرتب بگذاریم و در مباحث عبادی و اخلاقی جدی عمل کنیم؛ مثلا وقتی مشاهده می کنیم در فضای مجازی علیه مادر بودن حرف می زنند، نقش مادری را زیر سوال برده و نگهداری حیوانات خانگی را ترویج می کنند، باید سعی کنیم روابط خانوادگی خود را قوی تر کنیم، احترام به مادر و همسر خود و مباحث عبادی مان را جدی تر بگیریم.
وب ادامه داد: اگر این کارها را انجام دهیم و حریم اعتقادی و حریم گرایشی در درون خود را حفظ کنیم در خارج از فضای مجازی هم می توانیم جلوی خود را بگیریم و دیگر حریم ها را به سادگی نمی شکنیم و می توانیم از این نیروی بازدارنده ای که خداوند در درون ما قرار داده است استفاده کنیم. معمولا کسانی که برای خود کمتر ارزش قائل هستند راحت در فضای مجازی دست به کارهای قبیح می زنند و این نشانه همان حدیث است که می فرماید: هرکس برای خود ارزش کمتری قائل است راحت تر به آلودگی ها و گناهان دست می زند. کسی که برای خود ارزش قائل است حریم خود و دیگران را به راحتی از بین نمی برد.
فرهنگ سکولار انسان ها را از انسان بودن واقعی دور می کند
حجت الاسلام میر مرشدی گفت: متاسفانه فرهنگ سکولار با شعارهایی نظیر خودت را محدود نکن، در لحظه زندگی کن، هرچه پیش آید خوش آید و ... به مرور انسان ها را از آن انسان بودن واقعی دور می کند. ما شاهد بودیم فردی که در فضای مجازی از خانمش تعریف های آنچنانی می کرد، خانمش را به قتل می رساند، تکه تکه می کند و در چمدان می گذارد و ... در واقع همین افراط ها، بی حیایی و بی پرده دری ها در فضای مجازی و شکسته شدن حریم های ذهنی و اعتقادی، منجر به این حریم شکنی ها و صحنه ها در خارج می شود. در هر صورت ما باید در هر لحظه خودمان را به خدا بسپاریم و مواظب وسوسه ها و نفس ها و نگاه های آلوده شیطان و نفس خودمان باشیم.
نظر شما