سیدجمال ساداتیان کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان با اشاره به تاریخچه تحولات سوریه اظهار کرد: در سال ۲۰۱۰ مردم سوریه از فضای موسوم به بهار عربی استفاده کردند و همان گونه که در شمال آفریقا مصر و مراکش شاهد تغییر حکومت بودیم، آنها نیز به دنبال سقوط اسد از حکومت بودند؛ اما اسد با آنها مقابله کرد.
وی افزود: این مقابله از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ که جریانات ایدئولوژیک همانند داعش و ... ظهور پیدا کردند، ادامه یافت، از آن طرف نیز شاهد ظهور القاعده افغانستان و پیوستن چچن و ایغورهای چین به آنها بودیم. این مسئله سبب شد تا تفکرات القاعده در آنجا رشد یابد. وقتی در افغانستان با آنها برخورد شد به سمت سوریه آمدند. در سوریه آنها نام خود را به جبهه النصره تغییر دادند.
وقایع تحولات سوریه و تغییر چهره تروریست از زبان یک دیپلمات سابق در انگلستان
سادایتان خاطرنشان کرد: غربی ها اعم از اروپاییان و آمریکایی ها آنها را تروریست نامیدند. آنها در سوریه با حضور سردار سلیمانی و با کمک از فاطمیون افغانستان، زینبیون پاکستان، حشدالشعبی، حزب الله لبنان و مستشاران ایران؛ آنچه از داعش از بدو تا بطن وجود داشت، سرکوب شدند. خشونت های فجیع آنها نیز باعث شد تا غربی ها نیز آنها را گروه تروریستی بنامند. البته فضا نیز در سرکوب آنها کمک کرد یعنی آمریکایی ها به حمایت از کردهای کوبانی مستقر در شمال شرق سوریه پرداختند. در نهایت آنها شکست خورده و در ادلب تجمیع شدند که در مذاکرات موسوم به آستانه که روسیه، ایران، سوریه و ترکیه در آن مشارکت داشتند، مقرر شد امنیت باقی مانده توسط ترکیه انجام شود تا آنها دیگر تحرکاتی در دیگر کشورها نداشته باشند. اردوغان در آن مقطع زمانی ادعا کرد که آنها به دلیل آنکه از نقاط مختلف دنیا آمده اند، اگر بروند کلی مسئله درست می کنند، بنابراین بهتر است در همان جا بمانند.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه ادلب یک استان در کشور سوریه است که شهری نیز به همین نام در این استان وجود دارد، ادامه داد: آنها عمدتا در شهر ادلب مستقر شدند اما در خود استان ادلب شهر مهم تجاری اقتصادی حلب نیز وجود دارد. این شهر به سختی از دست داعش آزاد شد. در همین هنگام اردوغان از آنها به نفع جمهوری آذربایجان و علیه ارمنستان استفاده کرد.
ساداتیان در ادامه گفت: پس از گذشت این دوران شاهد واقعه ۷ اکتبر و به تبع آن واکنش های اسرائیل بودیم. پس از واقعه ۷ اکتبر که برخی آن را توطئه خود اسرائیل و برخی آن را اشتباه حماس دانستند، اسرائیل عملا غزه را شخم زد، بیش از ۴۵ هزار نفر اعم از زن و کودک و افراد غیرنظامی را به شهادت رساند، بالغ بر ۱۰۰ هزار نفر را مجروح و، ۸۰ درصد زیرساخت های غزه را نابود کرد و دو میلیون نفر را نیز آواره کرد. پس از حمایت لبنان و حزب الله از غزه اسرائیلی ها به آنها نیز حمله کردند که منجر به آواره شدن یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر شد، نزدیک به دو هزار نفر را شهید و برخی زیرساخت ها را تخریب کردند و فرماندهان و رهبران هر دو جریان را هم به شهادت رساندند.
تلاش برای تغییر چهره
دیپلمات پیشین ایران در انگلستان اظهار کرد: مجموع این اقدامات اسرائیل موجب یک خلأ شد. ترکیه با استفاده از این خلا گروه های آموزش دیده تحت حمایت خود را روانه سوریه کرد. پس از آنکه به راحتی توانستند دولت اسد را سرکوب کنند و برای آنکه بتوانند دولت بعدی را تشکیل دهند، باید آن سابقه تروریستی را از خود دور کنند؛ به همین منظور آنها اقدام به تغییر چهره کردند، از جمله خود آقای محمد الجولانی کراوات زد، لباس خود را تعویض کرد و از برقراری دموکراسی، رعایت حقوق همه گروه ها و احترام به اماکن مذهبی سخن گفت.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی ادامه داد: اروپاییان نیز متقاعد شده اند که آنها گروه های سابق نیستند و در این مدت تغییر رویه داده اند یعنی آنها همان تروریست های سابق هستند اما پس از آنکه به پیروزی رسیدند، تلاش می کنند و گروه نیستند و می خواهند وحدت سوریه را حفظ کرده و همه گرایشات مختلف در این کشور را راضی نگه دارند؛ هرچند در روزهای نخست آقای الجولانی در مسجد اموی رفت و از امویان بیعت گرفت و پس از آن به سر قبر معاویه آمدند و بر معاویه و ابوسفیان درود فرستادند.
وی گفت: همچنین برخی نیز عنوان کردند برخی از زنان در سوریه گم شده اند و با این نگاه که همه چیز دشمنان ما در اختیار ما است زنان آنها را گرفتند هرچند این اخبار به طور رسمی تایید یا تکذیب نشد اما شایعات آن منتشر شد. آنها برای آنکه تمام سخنان را از خود دور کنند، کراوات زده و به غربی ها پیام دادند، وزیر خارجه آنها به عربستان رفت و با بن سلمان ملاقات کرد، وزیر خارجه آلمان به سوریه عزیمت کرد و سرپرست هیئت فرانسوی ها دو بار در این کشور به گفت و گو با آنها پرداخته است. همه اینها برای این است که به دنیا بگویند ما متحول شده ایم و به دنبال حفظ وحدت سوریه، دموکراسی و حاکمیتی برای همه مردم سوریه هستیم.
وی یادآور شد: اروپاییان نیز برای منافع خود به سوریه عزیمت می کنند. منافع آنها در سوریه از لحاظ جغرافیایی چند دلیل مهم دارد؛ ابتدا بلندی های جولان در استان قنیطره و کوهی به نام حربن است که اسراییلی ها با استقرار در آنجا به لبنان و خود سوریه مسلط هستند. دومین نکته این است که آنها در همین فرصت پیش آمده نیروی دفاعی سوریه را بمباران کرده و هواپیماها و صنایع نظامی را از بین بردند.
اهداف پشت پرده دیدار هیات آلمانی و فرانسوی با الجولانی در سوریه
ساداتیان افزود: سومین نکته اینکه با وجود آنکه ارتش سوریه در اختیار نیروی جدید قرار گرفته اما آن را تا حد پلیس داخلی پایین آورده و قدرت تهاجمی بیرونی آن را از بین برده است. سوریه می تواند محل انتقال انرژی قطر به اروپا باشد. اروپایی ها به دنبال این هستند این محل امن (سوریه) را محور برای انتقال انرژی به خاورمیانه قرار دهند تا این قدر به روسیه وابسته نباشند. با پیروزی آقای ترامپ در انتخابات شاهد بی اعتنایی وی به اروپایی ها بودیم. ترامپ در پیام های غیررسمی به اروپایی ها عنوان کرده سه استانی که روسیه از اوکراین تسخیر کرده دو تای آن مال روسیه باشد، جنگ نیز به اتمام برسد و من نیز هزینه ناتو را نمی پردازم و اگر اروپایی ها تمایل به ادامه جنگ دارند، خودشان نیز هزینه آن را تقبل کنند؛ این بدان معناست که وی همه فشارها را متوجه اروپایی ها می کند. اروپاییان نیز متوجه شده اند که ترامپ نیامده، دارد خرج خود را از آنها جدا می کند؛ بنابراین باید فکری به حال خود کنند زیرا که دیگر از آمریکا آبی برای آنها گرم نمی شود.
وی در ادامه ابراز کرد: ژست عملیاتی در دولت انتقالی سوریه همه چیز را گل و بلبل نشان می دهد اما ریشه های ایدئولوژیک اعم از گروه های سنی معتقد به امویان، گروه علویان مشتمل بر ۱۳ درصد جمعیت، گروه بعثی های سوریه، گروه سکولارها و حتی ارتش آزاد سوریه که مبارزات مسلحانه ابتدا توسط آنها آغاز شد، آینده سوریه را دچار ابهام کرده است. در حال حاضر شمال شرق در اختیار کردها است که خود ترکیه با آنها در حال جنگ است زیرا بنا دارد آنها را سرکوب کند تا بعدها ادعای حاکمیت نداشته باشند. با وجود آنکه آمریکا از آنها حمایت می کند اما در قدم های ابتدایی ترکیه خیلی خوب پیش رفته است.
پیش بینی های مختلف از آینده سوریه
سادایتان تأکید کرد: جنوب سوریه نیز توسط اسرائیل تصرف شده، بخش عمده ای از بلندی‌های جولان که قرار بود حائل باشد و سازمان ملل بر آن نظارت داشته باشد، در حال حاضر توسط اسرائیل غصب شده و اسرائیل ادعای مالکیت آن را دارد و بنا دارد شبکه های یهودی نشین را در آنجا شکل دهد تا همانند نوار غزه و رود اردن یهودی ها را مستقر کند البته ممکن است آمریکا و اروپا در بخشی از قضایا در تضاد با هم قرار گیرند و با هم دچار چالش شوند؛ هرچند ممکن است با یکدیگر به توافق برسند و مشکل خاصی نداشته باشند. وجهه خوش بینانه موضوع این است که در حال حاضر هم مردم سوریه راضی هستند هم دولتش حرکات عاقلانه از خود نشان می دهد و آینده سوریه روشن است. وجهه بدبینانه آن هم این است که به دلیل اختلافات و تضادهای متعدد در سوریه شاهد چالش های جدی در این کشور خواهیم بود.
نظر شما