به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، در میان هیاهوی زندگی مدرن، معضلی پنهان اما عمیق، همچنان جوامع بشری را به چالش می‌کشد. این پدیده که زمانی تنها با تصاویری از افراد منزوی در کوچه‌ها یا پناهگاه‌های تاریک همراه بود، اکنون در قالبی پیچیده‌تر و صنعتی‌تر ظهور کرده است.
مواد مخدر صنعتی، با قدرت تخریب‌گر بی‌سابقه‌ای که دارد، مرزهای اعتیاد را به شکلی نو تعریف کرده است. اعتیادی که نه‌تنها فرد، بلکه جامعه، اقتصاد و فرهنگ را هدف قرار می‌دهد.
اعتیاد به مواد مخدر، به‌ویژه مواد مخدر صنعتی، یکی از پیچیده‌ترین مسائل اجتماعی عصر حاضر است که هم سلامت جسمی و روانی فرد و هم بنیان خانواده و پویایی جامعه را تهدید می‌کند. در شرایطی که مشکلات اقتصادی و اجتماعی نظیر فقر، بیکاری و نابرابری‌های فرهنگی روزبه‌روز شدت می‌گیرند، این معضل ابعاد گسترده‌تری یافته و مقابله با آن نیازمند نگرشی فراتر از اقدامات قضایی و انتظامی است.
معاون فرهنگی اجتماعی فرماندهی انتظامی استان فارس، در گفتگو با خبرنگار شبستان، از اعتیاد به‌عنوان تهدیدی چندوجهی یاد می‌کند که بدون توجه به ریشه‌های اجتماعی و اقتصادی آن، نمی‌توان به کاهش اثرات و گسترش آن امیدوار بود. او معتقد است که فقر، بیکاری و شکاف‌های فرهنگی مانند جریان‌های زیرزمینی، بستری مناسب برای رشد و گسترش این معضل فراهم می‌کنند.
اما آیا می‌توان تنها با مجازات‌های سخت یا سیاست‌های بازپروری، با این پدیده مقابله کرد؟ افرامن پاسخ روشنی دارد: «این معضل ریشه‌ای و ساختاری است و تنها با اصلاح بنیادین در نظام اجتماعی و فرهنگی می‌توان از پیشروی آن جلوگیری کرد.» در ادامه، نگاهی تحلیلی خواهیم داشت به دلایل گسترش مواد مخدر صنعتی، پیامدهای اجتماعی آن و راهکارهایی که برای مهار این بحران پیشنهاد شده است.
اعتیاد؛ تهدیدی فراتر از یک مشکل فردی
اعتیاد، عامل ظهور بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و نابسامانی‌های خانوادگی و فردی بوده و جامعه را از نیروهای مولد تهی می‌کند.
حمید افرامن با اشاره به اثرات مخرب اعتیاد گفت: «وابستگی به مواد مخدر مسئله‌ای اجتماعی است. اعتیاد، عامل ظهور بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و نابسامانی‌های خانوادگی و فردی بوده و جامعه را از نیروهای مولد تهی می‌کند.» او اعتیاد را نه فقط معضلی فردی، بلکه بحرانی اجتماعی دانست که پیامدهای آن دامن‌گیر تمامی ابعاد زندگی جمعی می‌شود.
معاون فرهنگی اجتماعی فرماندهی انتظامی فارس در ادامه افزود: «پدیدۀ اعتیاد، به‌ویژه در زمینه مواد مخدر صنعتی، تأثیرات روحی، روانی، اخلاقی و اجتماعی بسیاری دارد. این مسئله خانواده و جامعه را به‌طور هم‌زمان تهدید می‌کند و باعث از بین رفتن کارکردهای فردی و خانوادگی می‌شود.»
نقش مشکلات اقتصادی و اجتماعی در افزایش اعتیاد
شرایط اقتصادی و اجتماعی نظیر بیکاری، فقر و نابرابری‌های فرهنگی نقش مهمی در گسترش اعتیاد دارند. افرامن دراین‌باره تأکید کرد: «مشکلات ساختاری ـ فرهنگی تا زمانی که اصلاح نشود، نمی‌توان به کاهش این بحران امیدوار بود. از این رو، لازم است شکاف‌های موجود در جامعه، چه از نظر اجتماعی و فرهنگی و چه از نظر اقتصادی، برطرف شود.»
او با اشاره به ناکافی بودن برخوردهای کیفری افزود: «با اینکه دستگاه قضایی و انتظامی از بعد کیفری، برخوردهای شدیدی با افراد مرتبط با مواد مخدر دارند، ولی این معضل همچنان روند افزایشی دارد. برای حل این مسئله باید ریشه‌ای و زیربنایی اقدام شود.»
مشکلات ساختاری ـ فرهنگی تا زمانی که اصلاح نشود، نمی‌توان به کاهش این بحران امیدوار بود. از این رو، لازم است شکاف‌های موجود در جامعه، چه از نظر اجتماعی و فرهنگی و چه از نظر اقتصادی، برطرف شود.
مجازات‌ها و سیاست‌های بازپروری؛ چرا کافی نیستند؟
در حالی که قانون مبارزه با مواد مخدر مجازات‌های سخت و سیاست‌های بازپروری را پیش‌بینی کرده، آمارهای اعتیاد همچنان رو به افزایش است. افرامن در این‌باره توضیح داد: «هرچند که در قانون مبارزه با مواد مخدر، انواع مجازات سخت و سیاست‌های بازپروری اعمال می‌شود، ولی همچنان تعداد معتادان، به‌ویژه در زمینه مواد مخدر صنعتی، در حال افزایش است.
این نشان می‌دهد که اقدامات سطحی برای این مسئله کافی نیست و باید به سمت اصلاحات زیربنایی حرکت کرد.
لزوم پیشگیری و اصلاحات ساختاری
افرامن معتقد است پیشگیری، مؤثرترین راه برای مقابله با اعتیاد است. او گفت: «برای حل این مسئله باید شکاف‌های موجود در جامعه برطرف شود تا بتوان آثار اجتماعی این معضل را کاهش داد و پیشگیری مؤثری را نهادینه کرد.»
معاون فرهنگی اجتماعی فرماندهی انتظامی فارس همچنین بر اهمیت همکاری نهادهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تأکید کرد و افزود: «اعتیاد در قرن ارتباطات، علاوه بر ارتباط فردی با مواد، به معنای قطع ارتباط فرد با جامعه است. بنابراین باید ارتباط‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را تقویت کرد تا فرد بتواند در مسیر درست حرکت کند.»
با اینکه دستگاه قضایی و انتظامی از بعد کیفری، برخوردهای شدیدی با افراد مرتبط با مواد مخدر دارند، ولی این معضل همچنان روند افزایشی دارد. برای حل این مسئله باید ریشه‌ای و زیربنایی اقدام شود.
اعتیاد به مواد مخدر، به‌ویژه انواع صنعتی آن، بحرانی است که از مرزهای فردی فراتر رفته و به یک مسئله ملی تبدیل شده است؛ با وجود تلاش‌های قضایی و انتظامی، گسترش این معضل نشان‌دهنده ضرورت اقدامات عمیق‌تر و زیربنایی‌تر در ابعاد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است.
همان‌طور که افرامن تأکید می‌کند، تنها با رفع شکاف‌های ساختاری و نهادینه کردن پیشگیری می‌توان به کاهش این بحران امیدوار بود؛ در غیر این صورت، اعتیاد همچنان تهدیدی جدی برای آینده جامعه باقی خواهد ماند.
نظر شما