به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، جایزه ادبی جلال آل احمد، در حالی به هفدهمین دوره برگزاری خود رسیده است که به‌عنوان یکی از معتبرترین جوایز ادبی کشور، نقش بسزایی در ترویج و ارتقای ادبیات داستانی ایران ایفا کرده است. این جایزه که به‌منظور معرفی و تقدیر از آثار برگزیده ادبیات داستانی پایه‌گذاری شده، هدف اصلی خود را ارتقای زبان و ادبیات ملی-دینی از طریق بزرگداشت پدیدآورندگان آثار برجسته، بدیع و پیشرو قرار داده است.
«مسعود کوثری»، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و دبیر علمی هفدهمین جایزه ادبی جلال آل احمد در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان درباره جریان سازی جایزه ادبی جلال آل احمد و پرورش نویسندگان در میان نسل جدید گفت: این جایزه به نظر می‌رسد جلب توجه کرده و تعداد زیادی از نویسندگان جوان ما در سراسر کشور وقتی وارد کارگاه ها می‌شوند و با اساتید مشورت می‌کنند، داستان نویسی را شروع یا تکمیل می‌کنند، همین نشان می دهد که جشنواره ادبی جلال آل احمد اثر خود را گذاشته است. این امر یکی از وجوهی است که کاملا موثر بوده و می تواند در داستان نویسی ایران نیز تاثیرگذار باشد.
کوثری معتقد است که گام های دیگری که می توان برای جایزه جلال برداشت که این امرهمکاری رسانه ها را می طلبد؛ همانند تقویت برنامه های کتاب در صدا و سیما که بعضی وقت ها مثل برنامه «کتاب باز» خیلی خوب است؛ اما بعضی اوقات برنامه ها ضعیف است. این برنامه ها بیننده دارد و چه بهتر که روی آثار جلال تمرکز بیشتری صورت گیرد. مطبوعات نیز می توانند با جلسات کارشناسی و میزگردهای مختلف آن را نقد و بررسی کنند.
او درباره پشتیبانی از نویسندگان و برگزیدگان جایزه ادبی جلال بر این باور است: باید با سوبسید دادن به نویسندگان و ناشرانی که اثرشان در این جایزه برگزیده شده است حمایت کرد تا مردم بتوانند آن اثر را با قیمت پایین تر بخرند و در سبد خانوار جای بگیرد. از طرفی آخرین و دشوارترین کاری که در حمایت از آنها می توان کرد، این است که سیاستی برای تنظیم بازار گذاشت که البته این امر تماما در اختیار وزارت ارشاد نیست یعنی ذائقه مردم را خیلی جریان ها تعیین می کنند که دست مسئولان دولتی نیست. این امر هم می تواند خبر خوب و هم می تواند خبر بد باشد ولی به نظر من ترجمه رمان های خارجی بازار ما را در دست گرفته و این مسئله سبب می شود جا برای رمان فارسی تنگ تر شود و شانس آن را برای رفتن به سبد خانوار تنگ تر می کند.
باید گفت جایزه ادبی جلال آل احمد با ایجاد انگیزه در نویسندگان و ترغیب آنها به تولید آثار باکیفیت، به جریان‌سازی در عرصه نویسندگی کمک کرده است. همچنین، با معرفی و تقدیر از آثار برتر، زمینه‌ساز آشنایی بیشتر مخاطبان با ادبیات معاصر ایران شده و به توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه کمک کرده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره تاثیر اعمال سلیقه ها بر محتوای فارسی و سوق دادن مخاطبان به سمت رمان خارجی، توضیح داد: این نکته برای سال های گذشته خیلی مصداق دارد یعنی سخت گیری ها نسبت به رمان و داستان ایرانی آن قدر زیاد بوده که قابل قیاس با رمان های ترجمه شده نیست؛ بنابراین موضوعات را محدود می کرده و خواننده نیز تمایل کمتری داشته اما در محتواهای اخیر خیلی از مسایل مطرح شده و تنها در خط قرمزهای فرهنگی و دینی ملاحظات صورت گرفته ولی از لحاظ مضمون های مورد پردازش، گفت و گوها، دیالوگ ها و شخصیت پردازی ها تنوع محتوا آنچنان زیاد است که این قابلیت را دارد که آثار خوب نوشته شود.
مسعود کوثری اذعان کرد: ما در عرصه نویسندگی در نقطه جدیدی هستیم و همانند دو سه دهه گذشته نیستیم که بگوییم چون نمی گذارند این محتوا نوشته شود ما اثر خوب نداریم. قطعا ادبیات راه خود را می رود و تحول جامعه ایران نیز موید این نکته است که ما در نقطه جدیدی هستیم و این نقطه می تواند شروع تولید آثار خوب و بزرگ جهانی باشد.
برگزاری منظم این جایزه در سال‌های اخیر، به شناسایی و معرفی نویسندگان مستعد و آثار ارزشمند کمک شایانی کرده است. برای نمونه، در شانزدهمین دوره این جایزه که در دی‌ماه ۱۴۰۲ برگزار شد، از میان دوهزار و ۸۹۰ اثر ارسالی، ۱۶ اثر در بخش‌های مختلف نامزد دریافت جایزه شدند. در این دوره، کتاب «من اعتراف می‌کنم؛ زندگی و زمانه وحید افراخته» نوشته محمد رحمانی به‌عنوان اثر برگزیده بخش مستندنگاری معرفی شد و لوح سپاس، تندیس جایزه و مبلغ ۴۰۰ میلیون تومان را دریافت کرد.
در هفدهمین دوره این رویداد نیز ۲ هزار ۵۲۶ اثر داوری شده است که آمار قابل قبولی است، دبیر علمی هفدهمین جایزه ادبی جلال آل احمد درباره دستاورد ۱۶ دوره گذشته جایزه جلال برای ادبیات ایران می گوید: همین که جایزه ای ۱۷ سال دوام داشته خودش یک نکته مثبت است. در کشور ما شاهد جامعه کوتاه مدت هستیم و همه چیز خیلی زود تغییر می کند و با عوض شدن دولت ها و سلایق همه چیز بهم می خورد؛ بنابراین همین تداوم را نکته مثبت می دانم اما معتقدم باید آن را ارتقا دهیم اما ان را خراب نکنیم، منتفی نکنیم، منسوخ نکنیم و کنار نگذاریم.
در مجموع جایزه ادبی جلال آل احمد با شناسایی و معرفی آثار برجسته و نویسندگان مستعد، نقش مهمی در پویایی و رشد ادبیات داستانی ایران ایفا کرده و به‌عنوان یکی از جوایز معتبر ادبی، تأثیر بسزایی در جریان‌سازی عرصه نویسندگی داشته است.
نظر شما