به گزارش گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: حجت الاسلام «احمد واعظی» در ادامه سلسله نشست‌های سه شنبه‌های علوم انسانی اسلامی که با حضور اعضای هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در سالن اندیشه این موسسه برگزار شد؛ به تبیین اهمیت و جایگاه علوم انسانی اسلامی پرداخت و گفت: برای دستیابی به علوم انسانی اسلامی باید دو امر مهم را ابتدا روشن کنیم یکی تلقی خودمان از علوم انسانی اسلامی و دوم روش تا مشخص شود این کار تحت چه روش یا روش‌هایی اتفاق می افتد؛ این دو امر مهم به هم مربوط می شود، این تصویر ازعلوم انسانی می تواند به فضای روشی نیز کمک کند.
مطالعه روشمند درباره انسان علوم انسانی است
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در تعریف علوم انسانی افزود: هر گونه مطالعه روشمند راجع به انسان، افعال، حالات و امور انسانی را علوم انسانی می دانیم که یک طیف بسیار وسیعی از زبان، فرهنگ، خلقیات امور روانی و ذهنی تا مناسبات اجتماعی را شامل می شود که موضوع مطالعه روشمند علوم انسانی است.
وی خاطرنشان کرد: علومی مثل خلق آثار هنری، شهرسازی، کشاورزی، کنشگری های اجتماعی و سیاسی و مانند آنها هیچ کدام علوم انسانی نیستند؛ اما می توانند موضوع مطالعاتی شود که آن مطالعات علوم انسانی می نامیم؛ خود تولید ادبی علوم انسانی نیست اما مطالعه راجع به ادبیات علوم انسانی می شود.
علوم انسانی مرادف با علوم اجتماعی نیست بلکه اوسع از علوم اجتماعی است
حجت الاسلام واعظی گفت: علوم انسانی طیف بسیاری از مباحث را شامل می شود؛ تمام شاخه های اخلاق چه بحث های فلسفی و چه بحث های تاریخی مربوط به اخلاق علوم انسانی می باشد بنابراین علوم انسانی به معنای موسع خودش علوم اجتماعی، تربیتی و فلسفه های مربوط به امور انسانی را شامل می شود، لذا علوم انسانی مرادف با علوم اجتماعی نیست بلکه اوسع از علوم اجتماعی است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: نکته بعدی که در این عرصه باید بررسی شود این است که بدانیم خروجی مطالعات انسانی در یک دسته بندی کلی دو دسته است یا به پرسش‌های توصیفی پاسخ می دهد یا به پرسش های هنجاری توضیح می دهد لذا می توان خروجی علوم انسانی را بخشی از آن‌را توصیفی و بخشی دیگر از آن راهنجاری دانست؛ فرض کنید مطالعات وضعیت‌شناسانه در علوم اجتماعی از طیف مطالعات است، بحث های عمیق فلسفی در علوم انسانی نیز توصیفی است و در حوزه فلسفه سیاسی و تعلیم و تربیت نیز راجع به انسان توصیفی است.
وی ادامه داد: وقتی می گوییم علوم انسانی اسلامی، این ادعا به معنای گشوده بودن مداخلات محتوایی و اصول محتوایی ارزش های دینی نیست که از همه جنس های محتوای دینی حتما در آن باشد بلکه باید دید جنس مطالعات و تاثیرگذاری در آن چگونه است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: واقعیت امر این است که ما شاهد رونق تداول و برجستگی تولیدات علمی در حوزه علوم انسانی بر مبنای علوم انسانی اسلامی نیستیم و این موضوع فرهنگ غالب نیست؛ البته این حرف معنایش آن نیست که تولیداتی صورت نمی گیرد بلکه اشکال این است که تولیدات علوم انسانی اسلامی متوازن و موزون نیست، یعنی این تولیدات یک رشد کاریکاتوری دارد، برخی موارد نسبتا غلبه دارد و جاهایی کاملا مغفول مانده است.
اسلامی بودن به معنای نادیده گرفتن عقل نیست
حجت الاسلام واعظی افزود: در حوزه مطالعات هنجاری و جاهایی که به مبانی می پردازد نسبتاً حضور علوم انسانی اسلامی هست و تولیداتی وجود دارد اما جاهایی که به حل مسئله و مطالعات نیمه‌بنیادی و مطالعات توسعه ای بر می گردد ما مشکل داریم و حجم تولیدات دانشی ما تناسبی با آن ندارد؛ وقتی علوم انسانی اسلامی میوه می دهد که ما نهادسازی کرده و در این عرصه الگو ارائه دهیم تا در عرصه های مختلف زندگی مردم ثمربخشی داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پایان سخنان خود گفت: اسلامی بودن به معنای نادیده گرفتن عقل نیست، آموزه های دینی گاهی مستقیم و گاهی غیر مستقیم دخالت دارند و این به معنای نادیده گرفتن دیگر منابع معرفتی نمی باشد.
نظر شما