مسجد جامع اوری؛ میراث فرهنگی ملی فرانسه

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از الجزیره، مسجد بزرگ اوری با معماری نفیس، تزئینات و حکاکی‌های الهام گرفته از هنر باستانی اسلامی، گستره وسیع و سبک اندلسی خود، یک شاهکار هنری و مناره دینی، علمی و فرهنگی در فرانسه و همچنین یک نقطه عطف شناخته شده در میراث فرهنگی ملی فرانسه محسوب می‌شود.

سنگ بنای مسجد بزرگ اوری در سال ۱۹۸۴ گذاشته شد. این مسجد با مساحت هفت هزار متر مربع، یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین مساجد فرانسه و همچنین یکی از بزرگ‌ترین مساجد اروپا پس از مسجد جامع رم و مسجد بیت الفتوح در لندن است.

این مسجد در شهر اوری در جنوب پاریس در ۲۶ کیلومتری پایتخت واقع شده است که بخشی از منطقه «ایل دو فرانس» است.

مسجد بزرگ اوری، فقط یک مسجد بزرگ برای ادای نماز و مناسک دینی نیست، بلکه یک مرکز جامع فرهنگی اسلامی است که بر اتحادیه مساجد فرانسه نظارت دارد و شامل تقریباً ۹۰۰ انجمن و مسجد است و همچنین دروس آموزشی و فقهی را در طول یک سال برگزار می‌کند و در آموزش این دوره‌ها، محققان، علما و فقها در مطالعات اسلامی قدیم و جدید مشارکت دارند.

مناره علمی و فرهنگی

مرکز فرهنگی اسلامی اوری، یک مرکز زبان عربی به نام «مدرسه الهدی» را در خود جای داده است که دارای ۹ کلاس درس با ظرفیت ۲۵ دانش آموز در هر کلاس است و همچنین دارای یک اتاق کنفرانس بزرگ و یک کتابخانه حاوی کتاب‌های ارزشمند و منابع مختلف در مورد دین و فقه اسلامی و همچنین سایر منابع در مورد میراث است.

کمپین جمع آوری کمک‌های مالی برای پروژه مسجد بزرگ اوری در سال ۱۹۸۰ آغاز شد. پس از تأمین بودجه، نهاد ناظر این پروژه در سال ۱۹۸۴ مجوز ساخت گرفت و سنگ بنای آن در همان سال گذاشته شد و در این مراسم، محمد متولی الشعراوی، واعظ برجسته مصری و سعید رمضان، پدر متفکر سرشناس اسلامیطارق رمضان حضور داشتند.

کارهای عمومی برای مسجد در سال ۱۹۸۵ آغاز شد و انجمن حسن دوم بن محمد مسئولیت تزئینات داخلی و خارجی و حکاکی مسجد و همچنین تزئینات آن به سبک عربی - اسلامی را بر عهده داشت.

پس از گذشت بیش از ۹ سال، مسجد و مرکز فرهنگی در سال ۱۹۹۴ توسط خلیل مارون، تولیت مسجد و با حضور فقها، علما و وعاظ سرشناس مسلمان و همچنین شخصیت‌های برجسته دینی و فرهنگی عرب و اسلامی به طور رسمی افتتاح شد.

در سال ۱۹۹۶، مقامات فرانسوی حکمی را مبنی بر اعطای وضعیت هیئت مذهبی ناظر بر قربانی (ذبح اسلامی) و نظارت بر مغازه های اسلامی و رستوران‌ها را که از گوشت حلال استفاده می‌کنند، امضا کردند  تا بر گوشت‌های ذبح شده به روش اسلامی در فرانسه نظارت کنند.

مسجد بزرگ اوری توسط معمار مشهور هنری «بودو» با سبک اندلسی-عربی-اسلامی طراحی شده است و با کنده کاری‌ها و تزئینات نفیس خود که اصالت هنر عربی-اسلامی را نشان می‌دهد و مینیاتورهایی که ریشه در هارمونی قرآن دارد، مشخص است. ستون‌های چیدمان شده و گنبد که به تنهایی نشان‌دهنده یک شاهکار هنری باشکوه است که در آن از خط عربی کوفی استفاده شده است و هنر باستانی اسلامی را با خوشنویسی مدرن عربی ترکیب کرده است.

مسجد بزرگ اوری، تحت نظارت وزارت اوقاف مراکش، دارای یک سالن بزرگ با ظرفیت پنج هزار نفر است و همچنین دارای یک حیاط بزرگ با مناره ای زیبا است که یادآور مناره‌های مراکشی با تاثیر از سبک اندلسی است و تا ۲۵ متر ارتفاع دارد و صدای اذان برای اقامه نماز جماعت و نماز اعیاد از آن بلند می‌شود.

مسجد بزرگ اوری دارای فعالیت‌های اجتماعی و بشردوستانه است و این کار در ماه رمضان پر رنگ‌تر می‌شود. مسجد بزرگ اوری به مناسبت فرا رسیدن ماه مبارک تزیین می‌شود و شاهد حضور بی سابقه‌ مردم مسلمان و ساکنان مناطق حاشیه‌ای پاریس برای اقامه نماز است و افراد داوطلب در امور خیریه مشارکت می‌کنند.

در همین راستا، خلیل مرون، رئیس مسجد بزرگ اوری گفت: این مسجد، یک مرکز جامع اسلامی و یک مناره برجسته علمی، مذهبی و فرهنگی است.

وی افزود: ما در طول سال فعالیت‌های اجتماعی خیریه و بشردوستانه زیادی ارائه می دهیم، اما این فعالیت‌ها در ماه رمضان تشدید می شود و به اوج خود می‌رسد، ضیافت افطاری برگزار می‌کنیم و روزانه بیش از ۳۰۰ وعده افطاری و حدود ۱۰ هزار وعده غذایی در طول ماه مبارک برای نیازمندان، فقیران، مهاجران، بی خانمان ها و افراد غیرمسلمان می‌دهیم.

وی تاکید کرد: وضعیت مسلمانان در خارج از کشور، با توجه به دوری از خانواده‌ و کشور خود به شکلی است که با وجود سختی‌ها به وظایف دینی خود تا حد ممکن پایبند هستند و می‌کوشند به دیگران کمک کنند و از دیگران حمایت کنند و با بقیه افراد جامعه همبستگی دارند که این یکی از وظایف اساسی و ضروری دین است.

مرون در ادامه اظهار کرد: هر مسلمانی در فرانسه، فارغ از دین و ملیت، میزبان همسایه‌اش می‌شود تا او را با ارزش‌های زیبای دین اسلام آشنا کند و به او اجازه دهد غذاهای حلال عربی و اسلامی را بچشد و این کار چندین منافع دینی و انسانی دارد و  همچنین از طریق حسن خلق و رفتار نیک که مکمل سایر عبادات اساسی مانند نماز، زکات، حج و روزه است، دین خود را به غیر مسلمانان می‌شناساند.

شیخ جلیل (۷۹ ساله) یکی از مسلمانان که در این مسجد رفت و آمد دارد، گفت: روزه رحمتی از جانب خداوند و حاوی حکمت بزرگ و اهداف مهمی است که اعضای جامعه عرب و اسلام در فرانسه و اروپا باید آن را درک کنند و در بین دیگران گسترش دهند، به ویژه اینکه مسلمانان مهاجر وظیفه دارند با رفتار نیکو، اخلاق عالی، همکاری و عمل به دین و مذهب اروپایی، تصویری نیکو از دین و ارزش‌های خود ارائه دهند و هر ساله فرصتی مهم و متمایز برای نزدیک کردن ارزش‌های همکاری، برادری، گشاده رویی و اصول مدارای اسلام به جامعه فرانسوی که در آن زندگی می‌کنیم، با ماه رمضان فراهم می‌شود.

تولیت مسجد بزرگ اوری تاکید کرد: مسجد به عنوان یک نهاد یکپارچه دینی، فرهنگی، علمی و شناختی، همواره تلاش می‌کند تا با برگزاری محافل، سخنرانی‌ها و رویدادهای دینی، ارزش‌های تساهل‌آمیز دین اسلام را در جامعه تثبیت کند و درس‌های فقهی و علمی ارائه می‌دهد. در ماه رمضان این مراسم و فعالیت‌ها دو چندان می‌شود.

رئیس مسجد بزرگ اوری تاکید کرد که مردم به صورت گسترده‌ای در مراسم نماز تراویح شرکت می‌کنند و به ویژه جوانان و نسل سوم و چهارم مهاجران از آن ابراز خوشحالی دارند.

وی تاکید کرد که مسجد بزرگ اوری، روزانه پذیرای بیش از پنج هزار نمازگزار برای اقامه نماز تراویح است و این در حالی که این تعداد در ده روز آخر ماه مبارک رمضان و در شب قدر دو برابر می شود  و سالن نماز و صحن مسجد مملو از نمازگزاران می‌شود.

خلیل مرون در ادامه تصریح کرد که  یکی از موارد منحصر به فردی که مسجد بزرگ اوری را از سایر مساجد فرانسه متمایز می‌کند و به آن قدمت و ارزش فرهنگی می‌بخشد، این است که مسجد بزرگ اوری از زمان تأسیس این کشور به عنوان یک میراث فرهنگی فرانسوی شناخته شده است و مایه افتخار و مباهات است.

گفتنی است، بر اساس آخرین آمار و ارقام رسمی مقامات فرانسه تا سال ۲۰۲۴، دو هزار و ۶۰۰ مسجد در فرانسه از جمله ۴۵۹ مسجد در پاریس و حومه آن است.

در حالی که ارقام شورای فرانسوی مذهب مسلمانان (CFCM) برای سال ۲۰۲۳ نشان می دهد که تقریباً ۴۰۰ امام جماعت مساجد در فرانسه فعالیت می‌کنند.

با این حال، با توجه به منحصربه‌فرد بودن محیط فرانسوی-اروپایی، بیشتر این عبادتگاه‌ها مساجد نیستند، در حالی که بقیه در بین نمازخانه‌ها، مراکز فرهنگی ساده و مکان‌های مجهز برای اقامه نماز توزیع شده‌اند.

آخرین آمار رسمی از سوی مقامات فرانسوی تخمین زده می شود که تقریباً پنج میلیون مسلمان در فرانسه زندگی می‌کنند.