خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت امام علی علیه السلام به سراغ یکی از کارشناسان حوزه دین رفتیم و گفتگوی اختصاصی خبرنگار خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام علی رستمیانی- مدیر حوزه های علمیه خراسان‌جنوبی- به شرح زیر می خوانید؛
۱. در نهج البلاغه، امام علی (ع) چه توصیه‌هایی برای جوانان دارد و چگونه این توصیه‌ها می‌توانند در مسیر تربیت نسل جوان انقلاب اسلامی مؤثر باشند؟ از بیاناتی که امام علی علیه السلام خطاب به فرزندان خود، داشته اند می توان برخی نکات را استخراج کرد که جنبه تربیتی برای نسل جوان ما داشته باشد.
در تربیت اسلامی بیش از هر چیزی بر چند اصل تاکید داریم و اولین نکته بحث جایگاه علم و دانش است، قطعا برای تربیت یک نسل توانمند، مدیر و مدبر که بتواند امورات جامعه را پیگیری کند نیاز به اشخاصی داریم که عالم باشد. لذا این امر ضروری است که جوانان نسبت به تحصیل و کسب علم همت کنند و علم حقیقی و هدایت گر را به دست آورند همان طور که امام علی علیه السلام می فرمایند: «العلم سلطان؛ علم قدرت است.»
امام علی علیه السلام می فرمایند: «العلم سلطان؛ علم قدرت است.»
گام دوم بحث فصائل اخلاقی است. نمی شود کسی عالم شود و دارای فضائل اخلاقی نباشد. قطعا این موضوع اثر منفی خواهد گذاشت لذا باید به موازات گسترش علم و دانش بر روی پرورش فضایل اخلاقی در بین جوانان تاکید داشته باشیم.
آموزش و پرورش بدون پرورش صحیح و کسب و گسترش فضایلی همچون عدالت، صداقت، ایثار، شجاعت، تواضع و ... نمی تواند شخصیتی کامل را تربیت کنند همانطور که امام علی علیه السلام فرمودند «اخلاق زینت العقل؛ زینت عقل ما اخلاق است.»
گام بعدی که اهمیت ویژه ای دارد این است که جوانان ما باید مسئولیت پذیر باشند حتی اگر فرد عالم و متخلقی باشد اما مسئولیت پذیر و عدالت خواه نباشد به سمت فعالیت های اجتماعی نمی آیند و برای منافع خودشان فعالیت می کنند و آن فعالیت اجتماعی که منجر به پیشرفت جامعه و انقلاب اسلامی می شود اتفاق نخواهد افتاد لذا باید در جوانان ما حس عدالت خواهی و ظلم ستیزی و مسئولیت پذیری رشد پیدا کند و منجر به این شود که در فعالیت های اجتماعی حضور پیدا کنند و مسئولیت بر دوش گیرند و سختی های مدیریت و فعالیت ها را به جان بخرند.
در گام آخر باید این نکته مدنظر باشد که اگر تقوا و خدا ترسی نباشد ممکن است جوانان منحرف شوند و در مسیر نادرست حرکت کنند لذا باید این موضوع خداشناسی و تقوا مدنظر باشد که نقش کلیدی بر عهده دارد.
۲. عدالت از دیدگاه امام علی (ع) چه جایگاهی دارد و مسئولان جمهوری اسلامی چگونه می‌توانند این عدالت را در جامعه پیاده کنند؟ امام علی علیه السلام در موضوعات مختلف به عدالت توجه داشته اند و پایه یک حکومت و حفظ و پایداری آن عدالت است، عدالتی که برای همه و در همه موضوعات قابل اجرا باشد و باید در عدالتی که برقرار می کنیم به این دو نکته توجه داشته باشیم.
اگر بخواهیم این چنین عدالتی در جامعه برقرار کنیم باید یک شفافیت در تمام تصمیمات حکومت برقرار کنیم و مردم بدانند که چگونه این تصمیم گرفته و اجرا می شود و با قدرت و قاطع با انواع فسادهای موجود که سبب ایجاد بی عدالتی می شوند، برخورد کنیم.
نمی شود گفت که می خواهیم با یک ناهنجاری مقابله کنیم اما اگر یک شخصیت معروف انجام دهد کسی به آن کاری نداشته باشد قاعدتا نمی شود منابع جامعه را به صورت غیرعادلانه توزیع کنیم.
حمایت از اقشار آسیب پذیر و محروم جامعه و توزیع عادلانه منابع گام بلندی برای ایجاد یک عدالت پایدار در جامعه است که امیدواریم این روند ادامه پیدا کند و شاهد این عدالت اجتماعی باشیم.
۳. در نهج البلاغه، امام علی (ع) چه معیارهایی را برای انتخاب کارگزاران حکومت بیان کرده است و این معیارها تا چه اندازه در نظام جمهوری اسلامی ایران رعایت می‌شود؟ یکی از مهم ترین بیانات امام علی علیه السلام در این خصوص مربوط به نامه ایشان به مالک اشتر است که امام علی علیه السلام به صورت تفصیلی مطالبی را در خصوص جایگاه کارگزاران بیان می کنند.
از جمله مهمترین نکات مورد نظر امام علی علیه السلام، بحث تقوا و دین داری کارگزاران است. قطعا این تقوا خودش از فساد و سوء استفاده از قدرت پیشگیری خواهد کرد.
نکته دیگر بحث عدالت است و کارگزاران باید عدالت محور در اجرای قوانین و توزیع منابع باشند و در اجرای قوانین و بازخوردهای اجتماعی این حرکت باشد کارگزاران باید عدالت محور در اجرای قوانین و توزیع منابع باشند و در اجرای قوانین و بازخوردهای اجتماعی این حرکت باشد و داشتن توانمندی ها و مهارت ها از دیگر نکات مطرح شده در این نامه است.
بحث امانت داری و صداقت در این نامه تاکید شده است تا کارگزاران با مردم صداقت داشته باشند و یکی دیگر از نکات بحث دوری از جاه طلبی های دنیوی است و فرد خودش را حفظ کند.
سعی بر این است که مدیری که انتخاب می شود اقل این ویژگی ها را داشته باشد و جز اصولی است که در همه جا رعایت می شود و در جامعه اسلامی باید بحث تقوا و خداترسی بیش از همه توجه شود.
۴.امام علی (ع) چه ویژگی‌هایی را برای جامعه مطلوب اسلامی برمی‌شمارد و انقلاب اسلامی تا چه حد توانسته به این معیارها نزدیک شود؟ در عهدنامه مالک اشتر، امام علی علیه السلام به این موضوع اشاراتی دارند و یک جامعه اسلامی مطلوب باید عدالت محور باشد و عدالت و امنیت و رفاه شاخصه های اصلی یک جامعه مطلوب اسلامی است.
باید در جامعه بتوانیم عدالت اجتماعی را مشاهده کنیم و یک اصل اولی است و بدون عدالت اجتماعی شاید نتوان آن خاصیت اصلی را مشاهده کرد.
باید امنیت و آرامش مردم تامین شود و این امنیت صرفا امنیت نظامی نیست و باید امنیت روانی، امنیت اقتصادی و غیره در جامعه برقرار باشد و این امر حفظ شود. گسترش علم و دانش و جلوگیری از جهل و خرافه و سنت های غلط در جامعه یکی از معیارهای جامعه مطلوب است که باید انجام شود تا با گسترش این آگاهی، خود مردم به سطحی از دانش برسند که بتوانند خوب و بد را تشخیص دهند.
یکی دیگر از موارد مبارزه با فساد و تبعیض است که می تواند اعتدال جامعه را به هم بریزد و جلوگیری از فاصله های طبقاتی یکی دیگر از اصول یک جامعه مطلوب اسلامی است.
آنچه که سعی شده بسیار ارزشمند است اما بر اساس آنچه وجود دارد از برخی از این امور فاصله داریم، هرچند با وجود قانون اساسی، همه این موارد از جمله گسترش دانش و ایجاد امنیت و ایجاد عدالت و مبارزه با فساد از وظایف همه دولت ها است.
۵. اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در کلام امام علی (ع) چیست و چگونه می‌توان این اصل را در نظارت بر عملکرد مسئولان جمهوری اسلامی اجرایی کرد؟ امام علی علیه السلام در خطبه ۳۴ نهج البلاغه به موضوع امر به معروف و نهی از منکر اشاره موکدی دارند و آن را ضامن اصلاح جامعه و برقراری عدالت می دانند.
این امر یکی از اصول اساسی حکومت اسلامی است و منظور صرف یک فعالیت یک طرفه از سوی حکومت بر مردم نیست بلکه امر به معروف و نهی از منکر باید از سوی مردم در راستای پیشگیری از فساد و تباهی بر حکومت اعمال شود.
قطعا امر به معروف و نهی از منکر یک مسئولیت همگانی است و هم حکومت باید مردم را از منکرات دور کند و هم مردم باید با استفاده از این اصل جلوی فساد و تجمل خواهی و سایر ضعف ها را بگیرند.
باید بتوانیم در نظام جمهوری اسلامی ایران با شفاف کردن امور و مشخص شدن روند امور یک شفافیتی در عملکرد مسئولین ایجاد کنیم تا مردم بتوانند به راحتی بر ان عملکرد، نظارت کنند.
نهادهای نظارتی در این راستا باید تقویت و هدفمند شوند و ایجاد یک جنبه عمومی و مسیولیت پذیری اجتماعی در این زمینه مهم است تا مردم روش امر به معروف و نهی از منکر صحیح را یاد بگیرند.
نظر شما