به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، مدرسه تاریخی «دو در» در سال ۸۴۳ق/۸۱۸ش ساخته شده است و عمری حدود ۵۸۰ ساله دارد. این بنا حدود ۱۰ سال جوان‌تر از مسجد گوهرشاد است و قدمت آن به دوره تیموری باز می‌گردد. حجره‌های آن در دو طبقه با شکلی خاص و درهایی کوتاه ساخته شده‌اند. سازنده مدرسه امیریوسف خواجه بهادر ملقب به غیاث‌الدین، از فرماندهان معروف عصر تیموری بود. بعدها به دلیل وجود دو در ورودی در شرق و غرب آن، به مدرسه «دو در» مشهور شد. این مدرسه از نظر معماری، یکی از شاهکارهای دوره تیموری محسوب می‌شود. بنایی چهار ایوانی که حدود ۵۰۰ مترمربع مساحت دارد در میان ایوان‌ها ۳۲حجره در طبقات پایین و بالا قرار دارد که در گذشته محل سکونت طلاب بوده است.
در گذر تاریخ مدرسه «دو در» در آستانه تخریب و نابودی قرار داشت تا اینکه در سال ۱۳۶۳ به دستور مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی تولیت وقت آستان قدس رضوی، مرمت اساسی مدرسه آغاز شد و این بنای ۵۸۰ ساله از خطر نابودی حفظ شد.
از سال ۱۳۸۱ با تأسیس دارالقرآن کریم در حرم مطهر رضوی، نظم و انضباط فعالیتهای قرآنی بیش از گذشته شد و افزون بر جلسه‌های تلاوت همیشگی، کلاس‌های آموزشی نیز میزبان هزاران علاقه‌مند به فراگیری قرآن شد.
بهینه سازی یک اثر تاریخی در آستانه رمضان
سال ۱۴۰۳ بار دیگر این مدرسه تاریخی به دستور تولیت آستان قدس رضوی؛ حجت الاسلام و المسلمین احمد مروی بازسازی شد و پس از ۶ ماه تلاش مستمر پیش از ماه مبارک رمضان بار دیگر آغاز به کار کرد تا در ماه خدا میزبان روزه داران و مؤمنان خداجوی باشد و آموزش و تلاوت قرآن را از سر بگیرد. مدرسه دو در، در یک مراسم رسمی با حضور تولیت آستان قدس، قائم مقام، چهره های فرهنگی و مدیران ۱۳ اسفند ماه ۱۴۰۳ بازگشایی شد.
اما اهمیت بازسازی این ابنیه مهم تاریخی و فرهنگی را در حکم مقام معظم رهبری برای تولیت آستان قدس رضوی می توان دریافت، حکم مقام معظم رهبری به تولیت آستان قدس رضوی به‌طور ویژه توجه به ابنیه و آثار تاریخی و میراث دینی در حرم مطهر رضوی تاکید شده است. از این روی آستان قدس رضوی نیز تمام توان، وقت، انرژی، امکانات و... بسیج شده تا این مکان فاخر به نحو احسن مرمت و بهسازی شود تا همچون سالهای گذشته همزمان با ایام ماه مبارک رمضان، براساس نیت واقف فعالیتهای قرآن خود را از سر بگیرد.
این پروژه گرچه در ظاهر یک پروژه عمرانی دیده می شود، اما از آنجا که مرمت، احیا و مراقبت از آثار تاریخی و تمدنی جز ضرورت‌های فرهنگی است، این اقدام را باید در ردیف خدمات فرهنگی و قرآنی به شمار آورد. زیرا با رفع نازیبایی‌های نمای مدرسه، مرمت و اصلاح زیرساخت‌های این بنای تاریخی توسط سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی، مدرسه دو در برای استفاده در تمام فصول سال آماده و در مسیر خدمت رسانی به زائران حضرت رضا(ع) قرار گرفت. مدرسه دو در طی سالیان گذشته دستخوش تغییرات بسیاری شد، پس از زلزله‌های شدید دوره صفوی و قاجار تعمیرات اساسی روی آن انجام شد.
بازسازی با رویکرد معماری اولیه
از ابتدای شهریورماه ۱۴۰۳، مرمت و اصلاح این مدرسه آغاز شد و بهسازی آن ۶ ماه به طول انجامید. در این عملیات برای رفع نازیبایی‌های نمای بصری، سقف مدرسه به جهت اصلاح دید و منظر آن اصلاح شد، همچنین متناسب‌سازی معماری و تزیینات پوشش با بنای تاریخی مدرسه و اصلاح زیرساخت‌ها از دیگر اقداماتی بود که در این پروژه عمرانی انجام شد. نکته قابل توجه در بازسازی مدرسه دو در، بهینه سازی بنا طبق ساخت و معماری اولیه یعنی معماری دوران تیموری است. به عنوان مثال پس از بازسازی کف و بهسازی آن؛ حوض وسط مدرسه نیز که در زمان امیر یوسف خواجه، بنا شده بود و دو حوض دیگر که مرتبط به دوره ایلخانی می‌شود، مرمت و بهسازی شدند و همچنین ۴ ایوان آن پاکسازی و رنگ آمیزی و ۴ کتیبه که مزین به آیات قرآنی است نیز بازسازی شد.
همچنین تاسیسات گرمایش و سرمایش در پشت بام تعبیه شده است و در حوزه روشنایی و نورپردازی، کلیه پروژکتورها جمع آوری شده و با سیستم جدید، نورپردازی شده است.
مدرسه دو در و بازگشت به برنامه های قرآنی
با تأسیس دار القرآن در این بنای تاریخی بسیاری از قاریان مشهور و معروف داخلی و خارجی به آنجا رفت و آمد دارند و برای سنین مختلف برنامه‌های آموزشی در آن برپاست. در ماه مبارک رمضان فعالیتهای دارالقرآن‌کریم حرم مطهر، بیش از گذشته شده و روزانه مشتاقان فراوانی را به سوی خود جلب کرد.
امسال برای نخستین مرتبه برنامه قرآنی «نفحات» با محوریت جلسات و محافل قرآنی شاخص شهر مشهد در «مدرسه دو در» واقع در حرم مطهر رضوی، تولید و به مدت ۳۰ شب از شبکه قرآن در معرض دید مؤمنان روزه‌دار قرار گرفته و سعی شده است از فضا و معماری خاص مدرسه دو در، برای ایجاد فضای بصری بهتر استفاده شود. نفحات یک برنامه گفت‌وگومحور است که هر شب یکی از محافل مشهد به همراه همه اعضای آن محفل مهمان برنامه هستند و استاد آن جلسه، مهمان ویژه‌برنامه خواهد بود. در این برنامه علاوه بر معرفی اتفاقات مهم قرآنی حرم مطهر و افراد مطرح در حوزه تلاوت، برنامه ترتیل‌خوانی محفلی که مهمان برنامه هستند، برقرار شده است. مهمانان این برنامه قاریانی هستند که در حرم برنامه دارند و در سطح شهر نیز محفل و جلسه قرآن اداره می‌کنند.
نظر شما