به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: هرسال در سیزدهمین روز فروردین که در واقع مصادف با آخرین روز تعطیلات نوروزی می‌شود، ایرانیان به رسم دیرینه به دامان طبیعت می‌روند و در کنار خانواده و دوستان خود اوقات خوشی را سپری می‌کنند؛ این روز که از قدیم‌الایام در فرهنگ عامه ما به عنوان روز «سیزده بدر» شناخته می‌شود دارای آداب و رسوم مختلفی است؛ از پخت غذاهای محلی و به ویژه آش رشته گرفته تا انداختن سبزه در رودخانه و آب که البته در مناطق مختلف کشور به فراخور هر اقلیم، رسومات و برنامه‌های متنوعی با آخرین روز تعطیلات نوروزی عجین می‌شود.
اما آنچه که اهمیت دارد و در تقویم رسمی کشور نیز ثبت شده نامگذاری سیزدهمین روز فروردین به نام «روز طبیعت» است که حکایت از توجه دادن مردم به سمت و سوی یک عزمِ ملی برای حمایت و حفاظت از است.
برای بسیاری از ما پیش آمده که در این روز شاهد بی‌مبالاتی بسیاری از افرادی باشیم که حتی مسئولیت زباله‌های تولید شده توسط خودشان را به عهده نمی‌گیرند؛ البته که چنین رفتارهایی در میان اقشار مختلف وجود دارد و سرانجام این (تربیت) است که افراد را در آینده زندگی به سایرین معرفی می‌کند با این وجود مشکلاتی نظیر آنچه که اشاره شد هر سال در مناسبت‌های خاص به ویژه در روز طبیعت تکرار می‌شوند.
شاخه درختان شکسته می‌شوند به این بهانه که قصد داشتیم برای کودکان با طناب بساط تاب‌سواری راه بیندازیم غافل از اینکه می‌توانستند استقامت شاخه را قبل از بستن طناب بسنجند؛ عده‌ای دیگر شاخه‌های درختان را می‌شکنند تا آتش روشن کنند در حالی که اگر اندکی جست‌وجو کنند در همان محیطِ پیرامونِ طبیعتی که آمدند شاخه‌های خشک به وفور روی زمین ریخته است.
برخی دیگر تاریخ و سال را به بهانه ثبت خاطره این روز روی تنه درخت حک می‌کنند و به این شکل بدنه درخت را زخمی می‌کنند؛ عده‌ای آتشی که روشن کردند را به امان خدا رها می‌کنند بی‌آنکه به یاد داشته باشند که شاید باد بوزد و این آتش شعله‌ورتر شده و به جنگل کشیده شود (چه اینکه بارها پیش آمده که هکتارها هکتار از جنگل‌ها به سبب بی‌مبالاتی عده‌ای که آتش را روشن نگاه داشتند از دست رفته است)؛ آیا این رفتارها نشانه‌ای از فرهنگ را به همراه خود دارند؟
جالب‌تر آن است که بسیاری از این افراد یادگار این روزها را در صفحات مجازی از جمله اینستاگرام و بسیاری از شبکه‌ها به نمایش می‌گذارند که به خودی خود اشکال به آن وارد نیست بلکه وقتی زننده می‌شود که دَم از فرهنگ بزنیم اما خودمان آن را رعایت نکنیم؛ بلاگر معروف اینستاگرام باشیم و دَم به دَم از نگرانی‌هایمان برای فرهنگ سخن بگوییم اما در روزی چون روز طبیعت؛ حتی جمع‌آوری زباله‌های خود را گردن نگیریم و بگوییم هرکسی وظیفه‌ای دارد و رفتگر هم وظیفه‌ای برایش تعریف شده است! یعنی حقوق شهروندی و وظایف خود را به دست فراموشی بسپاریم و تمام!
البته این تنها یک روی سکه است؛ روی دیگر سکه که مهمتر است تاکید فراوانی است که احادیث و روایات ما نسبت به کاشتن درخت، پاکیزه نگاه داشتن آب، اجتناب از شکستن شاخه درختان داشته‌اند و ما اگر می‌گوییم مسلمان هستیم باید در مقام عمل سیره رسول خدا و اهل‌بیت‌اش را اجرا کنیم.
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «درختان را آتش نزنید، آنها را با آب ویران نسازید، درختان میوه دار را قطع نکنید و مزرعه ها را نسوزانید»؛ همچنین امام علی(ع) نیز فرمود: «پس زمین به وسیله باغ های زیبا، همگان را به سُرور و شادی دعوت کرد و با لباس نازک گلبرگ ها که بر خود پوشید، هر بیننده ای را به شگفتی وا داشت و با زینت و زیوری که از گلوبند گل های گوناگون، فخرکنان خود را آراست، هر بیننده ای را به وجد آورد».
آیا برای ما به عنوان بخش کوچکی از جامعه مسلمانان جهان کافی نیست که با این پیشینه غنی از فرهنگ و تمدن رفتار بهتری با طبیعت داشته باشیم یا فقط کافی است که از این تمدن چندین هزار ساله عنوان‌اش را به یدک بکشیم و فخر آن را بفروشیم؟
اما نگاهی بیندازیم به آنچه که از لسان سایر معصومین در مورد طبیعت برایمان به یادگار مانده است: امام صادق (ع) در مورد اهمیت پاکیزه نگاه داشتن آب فرمود: «لاتُفسِدْ عَلَی القَومِ ماءَهُم» (آب مورد نیاز مردم را آلوده نکن)؛ کافی است تا نگاهی حتی گذرا به این حدیث داشته باشیم و اندکی آن را با شرایط فعلی و در اینجا با توجه به اینکه موضوع این گزارش روز طبیعت است، به همین روز و رفتار برخی افراد داشته باشیم که چگونه آب را آلوده می‌کنند؛ درست است که دیگر مردم مثل قدیم از آب رودخانه نمی‌نوشند اما این آب برای آبیاری مزارع استفاده می‌شود؛ زیبایی بصری دارد، اما متاسفانه محیط پیرامونی و حتی داخل بسیاری از رودخانه‌های ایران از پایتخت گرفته تا شهرهای دیگر مملو از زباله‌های بازیافتی و غیربازیافتی است.
اینجاست که باید سوال کرد آن تمدن چندهزار ساله که از آن یاد می‌کنید در عمل شما چه تبلوری دارد؟ آیا پیشینیان ما چنین بوده‌اند؟ به گواه تاریخ؛ آب، درخت، کوه و به طور کلی محیط طبیعی برای ایرانیان همواره از اهمیتی شگرف برخوردار بوده و به ویژه بعد از ورود اسلام به ایران اهمیت‌اش دوچندان شد؛ اما چرا برخی از افراد همین جامعه رفتارهای نابه هنجار دارند؟ گویی که با ورود زندگی مدرن و در ظاهر راحت شدن ابعاد مختلف زیستی، دیگر طبیعت برایشان مثل گذشته اهمیت خود را ندارد؟
جایگاه آب به اندازه‌ای محترم است که رسول خدا(ص) حتی نسبت به آلوده نکردن آبی که توسط دشمنان استفاده می شود تاکید کرده و فرمودند: «لا تفسد علی القوم ماءهم» (از آلوده کردن آب دشمنان بپرهیزید).
بنابراین وقتی بار گردش و سفرِ یک روزه بستیم تا چند ساعت با فراغ بال به دامان طبیعت برویم و رسم سیزده‌به در را زنده کنیم این را به یاد بیاوریم که آب، مهریه زهرای اطهر است؛ همان است که با آن وضو می‌گیریم و به نماز می‌ایستیم؛ آب همان است که ما از تشنگی سیراب می‌سازد؛ پس به احترام این جایگاه و تاکیدی که پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) نسبت مراقبت و محافظت از طبیعت داشتند، در روز طبیعت از وجود درختان، آبها، خاک محافظت کنیم و هرکدام به سهم خودمان به آنچه که پیامبرمان امر فرموده عمل کنیم.
نظر شما