خبرگزاری شبستان؛ امروز پانزدهم شوال، سالروز شهادت سردار بزرگ، مجاهد مخلص و شجاع اسلام، عموی پیامبرخاتم محمد مصطفی صلّی‌الله‌علیه‌وآله حضرت حمزه سیدالشهداء علیه‌السلام و رحلت محدث بصیر و نائب الإمام حضرت سیدالکریم، عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام است. به همین مناسبت گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان با «حجت الاسلام محسن عرفاتی»، معاون امور علمی و فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم علیه السلام گفت وگویی داشته است که متن آن را در ادامه می خوانید؛
حجت الاسلام «محسن عرفاتی»، معاون امور علمی و فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع) در گفتگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان درباره تبیین شخصیت این امامزاده بزرگوار اظهار داشت: ویژگی های شخصیتی حضرت عبدالعظیم علیه السلام، ایشان را در میان دیگر امامزادگان واجب التعظیم شاخص کرده است از جمله این که ایشان محدث بوده اند و ما روایاتی داریم که از طریق ایشان از اهل بیت علیهم السلام به ما رسیده است. به عبارت دیگر، ما از این امامزاده محترم «متن» داریم و این ویژگی از این جهت مهم است که می تواند در حوزه های مختلف اجتماعی، اخلاقی، معرفتی و ... گفتمان سازی کند.
وی افزود: مرحوم آیت الله ری شهری در کتاب «حکمت نامه عبدالعظیم الحسنی» قریب به یکصد و بیست روایت صحیح السند را که راوی آنها حضرت عبدالعظیم علیه السلام بوده، جمع آوری کرده است؛ پیشنهاد می کنم کسانی که نسبت به شناخت بیشتراز شخصیت حضرت عبدالعظیم، آثار ایشان و موارد علمی منتسب به ایشان علاقمند هستند به این کتاب مراجعه کنند.
معاون امور علمی وفرهنگی آستان حضرت عبدالعظیم علیه السلام مقام اجتهاد و فقاهت این امامزاده مشهور را نیز حایز اهمیت برشمرد و تصریح کرد: این مسئله هم باید مورد توجه باشد. این غیراز محدث بودن آن حضرت است. وقتی «ابوحفاد رازی» محضر امام هادی علیه السلام مشرف می شود حضرت به او می فرمایند: «اگر در مسایل دینی و فقهی مسئله ای داری از عبدالعظیم حسنی سوال کن.» یعنی مقام اجتهاد ایشان از طرف امام معصوم مورد تایید واقع می شود.
حجت الاسلام عرفاتی تصریح کرد: ماجرای عرضه دین ایشان خدمت امام هادی علیه السلام بسیار مشهور است و سند بسیار معتبری نیز دارد. حضرت عبدالعظیم با وجود این که راوی احادیث امام رضا علیه السلام بوده و سالیان سال محضرامام جواد علیه السلام را درک کرده اند اما وقتی به خدمت امام هادی علیه السلام می رسند با وجود این درجه علمی، دین خود را به ایشان عرضه می کنند و خود را تابع محض امام معصوم زمان خود می دانند. در همین ملاقات است امام هادی علیه السلام خطاب به ایشان می فرمایند: «مرحبا بک یا اباالقاسم!!؛ انت وَلیّنا حقاً»
تجلیل از حضرت عبدالعظیم تجلیل از علم، جهاد، زهد و تقواست
وی با بیان این که این عبارت بسیار بلندی در ثنای حضرت عبدالعظیم است افزود: این عبارات زیبا و خطاب با کنیه، حاکی از محبت امام هادی علیه السلام نسبت به حضرت عبدالعظیم است. علاوه براین حضرت با این کلمات مقام و مدال ولایت را نیز به زندگی و شخصیت ایشان نصب می کنند.
حجت الاسلام عرفاتی در ادامه با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در توصیف شخصیت حضرت عبدالعطیم خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری در عبارتی می فرمایند: «تجلیل از حضرت عبدالعظیم تجلیل از علم، جهاد، زهد و تقواست» به عبارت دیگر ایشان فضایل حضرت عبدالعظیم را اینگونه خلاصه کرده اند. چون حضرت عبدالعظیم مقام جهاد و مقام هجرت داشتند چرا که به دستور امام هادی علیه السلام به ری آمدند. ایشان وکیل امام هادی بودند. شبکه وکالتی که امام هادی علیه السلام در جهان اسلام ایجاد کردند اسلام، معارف اسلام و کیان تشیع را در طول قرن ها حفظ کرد. این مطلب شاید به ظاهر ساده و سهل به نظر برسد اما کار با عظمتی است و شخصیتی که در این منطقه جغرافیایی از دنیای اسلام آن روز، عهده دار چنین کاری شد، حضرت عبدالعظیم علیه السلام بود.
معاون فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم با اشاره به تدارک برنامه های مختلف این آستان به مناسبت ۱۵ شوال (امروز) ایام رحلت آن حضرت گفت: ما برای بزرگداشت این شخصیت بزرگوار، ایام رحلت یا ولادت ایشان را مغتنم می شمریم و تلاش می کنیم این معارف و حقایق از طریق برنامه های گوناگون به سمع و نظر مخاطبان و تشنگان معارف اهل بیت علیهم السلام در سراسر جهان برسد. امسال هم با همین رویکرد سالگشت رحلت این محدث والامقام را با قریب به ۴۰ عنوان برنامه گرامی می داریم.
حجت الاسلام عرفاتی تصریح کرد: با توجه به مقارن شدن سالروز شهادت حضرت حمزه سیدالشهدا با ۱۵ شوال امسال شعار «دفاع از کرامت انسانی» برای این ایام و برنامه های آن انتخاب شده است. انتخاب شعاربا هدف ایجاد محوریت در برنامه ها و سخنرانی ها انجام می شود و همچنین برای این که محتوامحور باشیم. انتخاب این شعار نیز از این رو بود که امروز جهان به این مسئله نیاز دارد. از سویی با توجه به شرایط منطقه و جنایات اسرائیل این شعارعمومیت دارد و از سوی دیگر مباحث اجتماعی را نیز دربرمی گیرد که سخنرانان، خطبا و شعرای آیینی باید در خلال برنامه ها آن را در محافل و مجالس مختلف تبیین کرده و به گفتگو بگذارند.
تمدن ۸ هزار ساله ری/ اعزام حضرت عبدالعظیم به ری هوشمندانه بود
وی در بخش دیگری از سخنان خود به تاریخ تمدن و پیشینه تاریخی این منطقه اشاره کرد و افزود: ری از گذشته مرکزیت داشته و یکی از چهار شهر مرکزی اسلام بوده است. تاریخ ری یکی از قدیمی ترین تاریخ تمدن های جهان است و تمدن بیش از ۸ هزارساله دارد. کتیبه آجری سردر ورودی به اتاق ضریح مطهر بیش از ۹ قرن قدمت دارد و یکی ازقدیمی ترین کتیبه های ضریح های مطهر در جهان اسلام است. اما نکته اینجاست که مباحث تاریخی و معماری این منطقه پیرامون این شخصیت بزرگوار شکل گرفته است و وجود پربرکت حضرت عبدالعظیم بوده که این رویدادها را رقم زده و موجب خلق چنین تمدنی در حوزه معماری و تاریخ شده است.
عرفاتی اقدام امام هادی علیه السلام برای اعزام عبدالعظیم به منطقه ری را عملی بسیار هوشمندانه دانست و گفت: آن حضرت بسیار هوشمندانه عبدالعظیم را به عنوان نماینده خود به این خطه گسیل داشتند. امام هادی علیه السلام با توجه به قدمت تاریخی و فرهنگی این منطقه چنین شخصیت علمی و گرانسنگی را رهسپار این دیار می کنند تا فضای آن تبدیل به کانون مرکزی توجه به اهل بیت شود. زیرا ری در آن دوران، به عنوان یک شهر از ۴ شهر مهم جهان اسلام مطرح بوده و مذاهب مختلف و علمای بزرگی از مذاهب گوناگون در آن حضور داشتند که اغلب هم خارج از مذهب تشیع بودند. حضور حضرت عبدالعظیم در کنار دیگر امامزادگان که به تبع ایشان به این خطه وارد شدند، فضای منطقه ری را تغییر داد و آن را به کانون توجه شیعیان تبدیل کرد. البته نخستین فردی که از سادات «بن الزهرا» در اینجا دفن می شود حضرت حمزه (فرزند امام موسی بن جعفرعلیهم السلام) بوده و حضرت عبدالعظیم فرموده اند که « من به زیارت ایشان به اینجا می آمدم.»
زیارت ایشان ثواب زیارت کربلا دارد
وی در ادامه به دلایل شاخص شدن حضرت عبدالعظیم در میان سایر امامزادگان اشاره کرد و گفت:علت این که حضرت عبدالعظیم در میان دیگر امامزادگان شاخص است در کتاب «کامل الزیارات» اثر «ابن قولویه القمی» یکی از معتبرترین کتب روایی شیعه بیان شده آنجا که نقل می کند «زیارت ایشان ثواب زیارت کربلا دارد.» نقل است حضرت هادی علیه السلام خطاب به کسانی که از ری به عراق رفته بودند فرمودند: «اگر عبدالعظیم را در شهر خود (ری) زیارت می کردید ثواب زیارت حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام را داشتید.»
عرفاتی این روایات و توجهات در رابطه با حضرت عبدالعظیم را دلیل شاخص بودن ایشان در میان سایر امامزادگان برشمرد و گفت: این روایات موجب شده شیعیان امیرالمومنین(ع) نه تنها در تهران که از دیگر شهرهای ایران و حتی دیگر کشورها به زیارت ایشان بیایند. به عنوان مثال ما در طول سال و بخصوص در ایام اربعین زائرانی داریم که ابتدا به زیارت ایشان آمده و سپس به زیارت عتبات عراق مشرف می شوند از جمله یکصدهزار نفر از شیعیان اردو زبان. همچنین زائرانی که از هند، پاکستان، حجاز، کویت یا سایر کشورهای حوزه خلیج فارس و عراق به زیارت این امامزاده والامقام می آیند. این به جهت اعتباری است که اهل بیت(ع) به ایشان داده اند.
وی تصریح کرد: در استان تهران نیز ما شاهد بزرگ ترین اجتماعات مذهبی استان در حرم حضرت عبدالعظیم هستیم. سال گذشته در راهپیمایی جاماندگان اربعین (دلدادگان) قریب به ۴ میلیون نفر شرکت کردند و بعد از پیاده روی اربعین از نجف به کربلا این دومین تجمع بزرگ اربعینی در جهان اسلام بود که در اینجا برگزار شد. همچنین در ایام مسلمیه و شب های قدر که نزدیک به ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر در حرم مطهر حضور پیدا می کنند. اینها همه به اعتبار شخصیت حضرت عبدالعظیم علیه السلام است.
نظر شما