خبرگزاری شبستان_خراسان جنوبی؛ در طول تاریخ اسلام، همواره مقاطع حساسی وجود داشته که در آنها تمایز میان ایمان راستین و ادعای زبانی آشکار شده است. در چنین بزنگاههایی، آنچه حقیقت ایمان را جلوهگر میسازد، نه صرفاً عبادات فردی یا شعارهای ظاهری، بلکه آمادگی برای فداکاری در راه ارزشهای الهی، بهویژه جهاد در راه خداست. جهاد، تنها به معنای جنگیدن با دشمنان بیرونی نیست، بلکه تبلوری از ایثار، ترجیح دادن حق بر منفعت، و نشانهای از صداقت در پیروی از ولایت الهی است.
در این میان، آیه ۲۴ سوره توبه، یکی از آیات کلیدی قرآن است که بهصراحت اعلام میدارد اگر محبت به خانواده، مال، تجارت و زندگی دنیا بر محبت به خدا، پیامبر و جهاد در راه او غلبه کند، چنین فردی از دایره هدایت الهی بیرون خواهد رفت. این آیه، یک هشدار جدی برای همه مؤمنانی است که ممکن است در دوگانۀ دنیا و دین، اولویتها را به اشتباه انتخاب کنند.
از سوی دیگر، خطبه ۲۷ نهجالبلاغه نیز بازتاب عینی همین مفهوم در زندگی اجتماعی مسلمانان است. حضرت علی علیهالسلام در این خطبه، با زبانی پر از درد و سرزنش، وضعیت مردم زمانهاش را توصیف میکند که چگونه با بهانهتراشیهایی چون گرما و سرما، از جهاد گریزان بودند و از فرمان ولیّ خدا سرپیچی میکردند. امام، جهاد را نه یک گزینه، بلکه سپری برای حفظ دین و زرهی برای انسان باتقوا میداند. این خطبه، گواهی زنده از فاصله گرفتن مردم از ارزشهای واقعی دین است؛ همان مردمی که ادعای ایمان داشتند، اما در میدان عمل، آن را نقض میکردند.
زهرا رمضانیان، کارشناس علوم قرآن و حدیث در «شنبههای علوی» در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری شبستان با اشاره به پیوند معنادار میان آیه ۲۴ سوره توبه و خطبه ۲۷ نهجالبلاغه، به تبیین اهمیت جهاد در منظومه ارزشی اسلام پرداخت و گفت: اگر نزد مردم چیزی محبوبتر از خدا، پیامبر، اهلبیت علیهمالسلام و جهاد در راه خدا باشد، آن جامعه به انحراف رفته و به تعبیر قرآن، فاسق میشود؛ همانگونه که مردم کوفه در زمان امیرالمؤمنین علیهالسلام با ترک جهاد، از مسیر حق فاصله گرفتند.
وی با تکیه بر مضمون آیه ۲۴ سوره توبه عنوان کرد: در این آیه، خداوند هشدار میدهد که اگر محبت به خانواده، اموال، تجارت و زندگی دنیوی بر محبت به خدا، رسول او و جهاد در راه او غلبه کند، انسان از هدایت الهی محروم خواهد شد.
رمضانیان ادامه داد: همانطور که طبق آیه ۲۴ سوره توبه در قرآن مشاهده میکنیم جهاد یک امری هست که در نزد خدا محبوب واقع شده و باید در نزد ما هم محبوب واقع شود یعنی از هر چیزی مهمتر در زندگی الهی انسان جهاد است زیرا با جهاد است که ما میتوانیم به خداوند و به ولایت ثابت کنیم که ما پای کار جامعه هدفمند حق هستیم.
این کارشناس علوم قرآن و حدیث بیان کرد: ادعاها در طول تاریخ زیاد بودند اما کسانی که پای عمل ایستادند و ثابت کردند در جهاد بود که خود را نشان دادند همانطور که در آیه ۲۴ سوره توبه بیان شده اگر هر چیزی به غیر از خدا اهل بیت(ع) و جهاد در نزد انسان مومن با ارزشتر و محبوبتر باشد آن انسان فاسق و از مسیر حق منحرف شده است؛ یعنی در این آیه دارد بیان میکند که خداوند گروهی که از (حب به جهاد و اهل بیت و خدا) روگردان شدند را هدایت نمیکند.
وی با اشاره به خطبه ۲۷ نهجالبلاغه، این خطبه را شاهدی بر وضعیت مردم در زمان امام علی علیهالسلام دانست و افزود: حضرت علی علیهالسلام در این خطبه، جهاد را سپری برای حفظ دین و لباس تقوا معرفی میکنند و میفرمایند که مردم در مواجهه با جهاد به بهانههای واهی چون گرما و سرما پناه میبردند و از فرمان امام سر باز میزدند.
رمضانیان در ادامه گفت: جهاد تنها به معنای تلاش نیست، بلکه مبارزه با دشمنی بیرونی یا درونی (نفس) برای رسیدن به هدف والا یعنی حق است. اگر دشمنی وجود نداشته باشد، مجاهدت نیز بیمعنا خواهد بود.
وی یادآور شد: در دوران حکومت حضرت علی علیهالسلام، ایشان از مردم میخواستند با شامیان بجنگند؛ مردم را ترغیب میکردند به جنگیدن با معاویه اما مردم به طرق مختلف برای جهاد نکردن بهانه میآوردند. البته به زبان شاید به حضرت ابراز علاقه میکردند که ما با شما هستیم و تنها نیستی اما در عمل که میرسید صحنه را خالی میکردند و با دشمن نمیجنگیدند.
کارشناس علوم قرآن و حدیث افزود: در همین راستا نکته مهم این است که در صحنه جهاد مشخص میشود که شما چند مرده حلاج هستید و در راه هدف والای حق پای کار هستید؛ یعنی اگر جهاد در کار نباشد شما دارید دروغ میگوید و ادعا میکنید.
رمضانیان با تأکید بر لزوم شناخت محبوبهای حقیقی در زندگی دینی اظهار داشت: آنچه در جامعه امروز دچار غفلت شده، همین اولویتبندی نادرست است؛ بهگونهای که بسیاری از مردم، منافع دنیوی را بر ارزشهای الهی مقدم میدارند.
وی در پایان افزود: بینامتنیت این آیه شریفه با خطبه ۲۷، به خوبی نشان میدهد که بیعملی در جهاد، دروغ بودن ادعاهای ایمانی را برملا میکند و تنها در میدان جهاد است که صداقت و پایبندی به ولایت روشن میشود.
کارشناس علوم قرآن و حدیث در پایان تأکید کرد: خطبه ۲۷ نهج البلاغه نکات خیلی ارزندهای دارد که با آیه ۲۴ سوره توبه بینامتنیتی متناسب برقرار کردند زیرا سخنان حضرت علی علیهالسلام همه مطابق با قرآن و مطابق با حق است.
نتیجه
اکنون نیز، این آموزههای ژرف قرآنی و علوی، برای جامعه ما پیامی روشن دارند. ایمان واقعی، زمانی معنا پیدا میکند که در برابر منافع دنیوی، مصالح الهی را برتر بدانیم. پیوند بینامتنی میان آیه ۲۴ سوره توبه و خطبه ۲۷ نهجالبلاغه، نهتنها یک تفسیر همافزا از مفهوم جهاد ارائه میدهد، بلکه ما را دعوت میکند تا بار دیگر در آینه این معارف بنگریم و با بازنگری در اولویتهای زندگی، ایمان خود را در میدان امتحان زندگی به اثبات رسانیم.
نظر شما